Fálkinn - 07.04.1939, Qupperneq 9

F A L K 1 N N
9
ÞÓRBERGUR ÞÓRÐARSON:
ÚR ÝMSUM HEIMUM.
að hann hafði slegið þar mann
til óbóta, svo að hann hafði orðið
að fara á sjúkraliús.
„Örin“ lá í gamla bænum, og
hún varð að flýta sjer, ef liún
átti að komast þangað áður en
lokað yrði. llún hleypur fyrir
iiornið og út á götuna ....
Þá ber það við: Stór, grár
bill kemur fyrir hornið.
Hann reynir að sveigja til
liliðar. Ofseint. Telpan hafði orð-
ið undir hílnum. Og þegar til
Varðlæknisstofunnar kom var
hún meðvitundarlaus.
Klukkan tíu hafði Karlsen
komið heim. Drukkið hafði liann
að vísu, en fullur var hann ekki.
Ilann liafði setið úti i eldhúsinu
ásaml konu sinni þar til klukkan
sló hálf tólf. Þá hafði frú Karl-
sen smeygt sjer í kápuna og farið
að leita að telpunni. Lögreglu-
þjónn á Akkerisgötunni ráðlegg-
ur henni að fara til Malaragöt-
unnar og spyrjast fyrir þar, því
hugsast gat að einhver þar hefði
sjeð hana fyr um kvöldið. En á
Malaragötunni hafði enginn sjeð
12 ára telpu á brúnni kápu og í
gráum sokkum, en í blaðinu
stóðu eftirfarandi tvær línur:
Bílslys kl. 0.03 á horninu milli
Grænugötu og Svíagötu. Stúlka
12—13 ára flutt á læknavarðstof-
una. Bílstjórinn gaf sig fram við
Amli fulltrúa.
Loksins fer að birta af degi
yfir gráum húsþökunum. Á gang
inum fyrir framan sjúkrastofu
eitt fyrir aftan varðlæknisstof-
una standa þrjár persónur. í
hvert skifti, sein hjúkrunarkona
fer framhjá, horfa þær á eftir
henni, eins og til þess að lesa
út úr svip liennar það sem gerist
bak við hvítu hurðina, þar sem
falan 3 stendur á. Það hafði ver-
ið sent eftir yfirlækninum. Og nú
hafði hann verið inni i hálfan
annan tíma. Hjúkrunarkona kom
út með nefklemmuna í hendinni
og sagði að stúlkan hefði meiðst
mikið innvortis og auk þess væri
um alvarleg höfuðmeiðsli að
ræða. Eftir dálitla stund yrði bet-
ur úr því skorið, hvort lifshætta
væri lijer á ferðinni.
Frú Karlsen hallaði enninu að
gluggarúðunni. Maður hennar
stendur við hliðina á henni og
horfir út án þess að mæla orð
frá munni. Þriðji maðurinn i
ganginum, miðaldra maður í
gráum frakka liefir margsinnis
reynt að ,,ná tali af einhverjum
lækni“, en árangurslaust. Hann
gengur nokkur skref i burtu,
snýr svo við, og leggur höndina
á handlegg Karlsen.
— Mjer líður engu betur en
yður. Jeg get ekki skilið hvernig
á þessu stendur. Jeg 1‘lautaði
tvisvar sinnum.-------
Karlsen stendur alveg lireyf-
ingarlaus og horfir niður á grá-
ar steinflísarnar undir gluggun-
um.
Maðurinn i gráa frakkanum
andvarpar þungan.
— Við skulum vona að henni
batni, litlu stúlkunni. Jeg -— jeg
er auðvitað fús til að -r- borga.
— Borga? Karlsen horfði á
manninn.
Já, jeg — jeg átti við að
borga lækninum — jeg borga
honum þúsund krónur ef hann
getur læknað hana. Hjerna er
nafnspjaldið mitt. Hann tók livítt
spjald upp úr vasabókinni sinni
og rjetti Ivarlsen það
GUIýNAR G. WESTBY
verslunarstjóri. Huk Aveny 77.
stóð þar með fallegu letri. Karl-
sen rjetti honum aftur spjaldið.
Þegar klukkan var kortjer yfir
fjögur opnuðust loksins dyrnar
á númer 3, og læknirinn kom út
og hjúkrunarkona á eftir honum.
Hann lítur á þremenningana eitt
augnablik, því næst gefur hann
Karlsen merki.
— Þjer eruð faðir barnsins eða
er elcki svo? Má jeg lala við yð-
ur eitt augnablik.
Þeir ganga hlið við hlið út í
endann á ganginum. Frú Karl-
sen horfir á eftir þeim. Alt í einu
smjúga þau gegnum þögnina
þessi orð: Hún er dáin! Hún er
dáin!
Læknirinn leggur höndina á
öxlina á Karlsen.
— Það er búið. Hún hafði orð-
ið fyrir hræðilegum meiðslum.
Nú skuluð þjer fara lieim og
taka konuna yðar með yður.
— Svo hún þoldi það ekki?
— Nei, því miður, við gerðum
alt sem við gátum.
—- Og — hún sagði — ekkert ?
—- Ilún var meðvitundarlaus
allan tímann. Meðan á svæfing-
unni stóð talaði hún að vísu eitt-
livað. Hún sagði pabbi nokkrum
sinnum.
Frú Kárlsen hallar sjer upp að
veggnum þegar maður hennar
kemur niður tröppurnar frá
sjúkrastofunni. Maðux-inn í gráa
frakkanum er á hælunum á lxon-
um, hann reynir að stama fram
einhverjum orðunx, en Karlsen
horfir sljóum augum fram fyrir
sig.
— Get jeg ekkert gert fyrir
yður? Jeg veit að það er frekt
af mjer :— en lofið þjer mjer að
borga vður fimm þúsund. Tíu
þúsund! Jeg sje aldrei framar
glaðan dag.
Þegar Karlsen er kominn til
konu sinnar, snýr hann sjer við
og' segir í hálfum hljóðum:
— Við tökum ekki við neinu.
Svo tekur hann utan um kon-
una sína og leiðir lxana út.
— Helena. Þú verður að herða
þig upp. Nú byrjum við nýtt líf.
Þú og jeg — og litli maðurinn!
/ dýragarðimim.
— Hversvegna ertu svona daufur?
— Fíllinn er dauSur.
— Þótti þjer svona vænt um hann?
— Nei, en jeg á að grafa hann
fyrir miSdag.
1.
DRAUMUR
HALLDÓRU ÓLAFSDÓTTUR.
í Kotvogi í Höfnum hefir verið
litræði frá ómunatíS. ÞaSan var
sjósókn mikil öll húskaparár Kan-
anna þriggja, Ketils elsta, Ketiis
sonar hans og Ketils Ketilssonar
ýngsta, er þar bjuggu hver fram
af öðrum. Eftir dauSa Ketils yngsla
hjelt ekkja hans, Hildur Jónsdóttii-,
út báti þaðan. Árið 1928 ljet hún
smiða inni i Reykjavik opinn vjel-
bát, svo nefndan trillubát, er hafa
skyldi til róSra í Kotvogi. Hjet sá
bátur Ketill. Hjá Hildi hafSi í mörg
ár verið ráSsmaður, Björn að nafni
Lárusson frá Keldulandi á Skaga-
strönd. Fjögur siðustu ár sín í Kot-
vogi hafði hann þar að auki verið
formaður á útvegi Hildar og stýrt
vjelbátnum Katli.
Eina nótt haustið 1931 vill það
til, að mig dreymir, að jeg sje kom-
in suður í Hafnir. Kannast jeg að
vonurn þar vel við alla staðhætti frá
æskuárunum, því að jeg hafði verið
á sumrin í Kotvogi hjá Katli yngsta
móSurhróSur mínum, frá því að jeg
var sjö ára og þar tii jeg var kom-
in nokkuð yfir fermingu. Þykir mjer
í draumnum, að jeg standa lijá
kirkjustaðnum Kirkjuvogi og horfa
lxaðan niður að Kotvogi, sem er
niður á sjávarbakkanum, svo sem
tveggja minútna leið niður frá
Kirkjuvogi. Sje jeg þá, að þar er
orðin nokkur breyting á útsýni frá
þvi senj áður var, þvi að nú liggur
opið haf yfir Kotvogi og alla leið
upp að Kirkjuvogi, þar sem jeg
stend, og gengur sjórinn i þungum,
þykkum og löngum öldum upp á
ströndina við fætur mjer. Mjer þyk-
ir þetta í meira lagi kynleg breyt-
ing, og horfði jeg um stund undrandi
út á hafið. Sje jeg þá fjórar sma-
þústir fljótandi á sjónum, sem svar-
aði skamt fyrir utan Kotvog. Likt-
ust þær helst tilsýndar ofurlitlum
steinum. Þústir þessar þokast hægt
og hægt nær landi, og sje jeg þá, að
þetta eru engir steinar, heldur fjór-
ir menn. Var einna likast sem þeir
stæðu í sjónum, þannig, að efri
hluti líkamans var altaf upp úr.
Lyftust þeir upp á hvern öldugarð-
inn á fætur öðrum, er ýttu þeim
nær og nær ströndinni og kirkju-
staðnum. Þá sje jeg, að á brjóstum
þessara manna hvers um sig er
svartur kross með hvítu letri. Get
jeg ljóslega greint þar nöfn þeirra
allra, en undir nöfnunum er letrað-
ur mánaðardagur og orðið „áriS“,
en sjálft ártalið, sem mjer þykir
einnig vera merkt á krossana, er
hulið einhverskonar glýju eða móðu,
svo að jeg fæ með engu móti lesið
það. Þessir menn eru allir naktir, og
eru líkamir þeirra allir útþandir
og uppblásnir og miklir fyrirferðax.
Þykist jeg vita, að það stafi af því,
að þeir hafa hver sinn tegstein í
eftirdragi, og sje jeg, að þeir eru
fjötraðir um þá eða viS þá meS
járnhlekkjum. Þrjá þessara manna
þekki jeg ekki, en þegar þeir eru
komnir í námunda viS flæðarmálið,
sje jeg, að sá, sem er fremstur
þeirra, er Björn Lárusson ráðsmaS-
ur í Kotvogi. Þar með endaði
draumurinn.
Þegar jeg vaknaði um morgunínn
hafði jeg gleymt nöfnunum og mán-
aðardeginum, sem letruð voru á
krossana. En að öllu öðru leyti
mundi jeg drauminn hýsna greini-
lega. Þykist jeg þegar viss um, að
hann boði bátstapa í Kotvogi og að
þar muni farast Björn Lárusson við
þriðja mann. Jeg sagði móður minni,
Vigdísi Ketilsdóttur, uiidir eins
drauminn. Varð henni þá að orði:
„Jeg vona, að þú látir engan heyra
þennan draum, svo að hann frjett-
ist ekki suður í Hafnir.“ Þó sagði
jeg hann rjett á eftir Vilhjálmi Ket-
ilssyni móðurbróður mínum, en bað
hann að hafa ekki orS á þessu við
nokkurn mann. Fleirum sagði jeg
drauminn ekki, vegna þess að jeg
var sannfærð um, að hann væri
ekki markleysa, lieldur myndi hann
rætast og það á næstu vertið.
Á vertíðinni var vélbáturinn Ketill
gerður út frá Kotvogi. Hringdi jeg
þá vertið oft til kunningjafólks míns
suður í Höfnum og grenslaðist eftir
aflaföngum þar syðra og Jíðan sjó-
manna. En vertíðin leið, án þess að
nokkuð sögulegt bæri til tíðinda.
Um vorið segir móðir min við mig,
að ekki hafi nú mikiS verið aS
marka drauminn, því að, sem betur
fari, hafi enginn mannskaði orðið
þessa vertíð í Kotvogi.
Næstu vertíð, á árinu 1933, er
sami vélbáturinn gerður út í Koc-
vogi, og er Björn Lárusson formað-
ur sem undanfarna vetur. Talaði jeg
þá sem fyr öðru hvoru suður og
inti eftir líðan fólksins í Höfnum,
því að draumurinn var mjer enn þá
i fresku minni, og enn þá var mjer
það mjög ríkt í huga, að hann ætti
eftir að koma fram. Þá er það að
morgni hins 22. mars, að faðir minn,
Ólafur Ásbjarnarson, hringir heim
til min neðan úr hæ og spyr mig,
hvort jeg hafi frjett úr Höfnunum.
Jeg svara: „Nei. Hann liefir þó
elcki farist hann Björn í Kotvogi?"
„Af hverju heldurðu það?“ spyr
þá faðir minn. „HefirSu frjett nokk-
uð?“
Jeg kvaSst ekkert hafa frjett, en
sagðist altaf hafa búist við þvi af
draumi, sem mig hafi dreymt, að
hann Björn myndi farast þá og þeg-
ar. Þá segir faðir minn, að Björn
hafi róiS í fyrri nótt og sje enn ó-
kominn að, hans hafi verið leitað,
en ekkert til hans spursf.
Aðfaranótl hins 21. mars höfðu
bátar róið úr Höfnum og þar á meðal
Ketill í Kotvogi. Var þá veður sæmi-
legt, en fór þó versnadi með austan-
vindi og dálitlum jeljagangi. Komu
þeir allir að um daginn nema Ketill.
Var Ægir sendur til að leita hans
að kvöldi hins 21. eða daginn eftir,
en fann ekkert nema lóðarbelgi, sem
nienn töldu að vera merkta Katli. Til
Ketils spurSist aldrei síðan. Fórusl
með honum fjórir menn, allir á besla
aldri. Þeir voru Björn Lárusson for-
maður, 31 árs, Ólafur Lárusson bróS-
ir hans, 29 ára, Páll Jónsson úr
Höfnum, 33 ára, og Karl Kristjáns-
son af Skagaströnd, 28 ára.
Saga þessi er færð i letur 10.
mars 1936 eftir frásögn Halldóru og
draúmurinn borinn undir móður
hennar og Vilhjálm Ketilsson, er
bæði votta hann sagðan hjer ná-
kvæmlega eins og Halldóra hafði
sagt þeim, þá þegar eftir að hana
hafði dreymt drauminn. Halldóra er
skynsöm lcona og nxerk til orða oa
verka og oft svo berdreymin, að til
afbrigða hefir talist.
11.
KERTASTJAKINN.
Veturinn 1924 til 1925 var jeg til
lieimilis hjá Þórdisi J. Carlquist
ljósmóður á Laugavegi 20. íhúðin,
sem við bjuggum í, var stofa, svefn-
herbergi og eldliús. Eini inngangur-
inn í ibúðina var gegnum eldhúsið.
Framh. ú nœstu síðu.