Fálkinn - 28.02.1941, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
5
Oscar Clausen:
Frá Sigurði Breiðfjörð II.
þurfa að hætta sýningunni í
miðju kafi. En þá kemur hon-
um hjálp úr óvæntri átt. Meðal
þeirra, sem koma þarna að
tjaldabaki er liðsforinginn og
greifasonurinn Kristján söngv-
ari, en hann hefir komist að
því, að Denise kann alt aðal-
hlutverkið og syngur það prýði-
lega. Er hún látin hlaupa í
skarðið og nú snýst leiksviðið
þannig við, að sviðið í Iðnó er
alt í einu orðið svið leikhússins,
sem er að sýna ópex-ettu FIox-i-
dors. Það er Pigeon regissör,
sem er einskonar milliliður að
þeirri sniðugu bi-eytingu. Það er
ekki að sökum að spyrja, að á-
horfendurnir í leikhúsinu verða
stórhrifnir af söng og leik hinn-
ar nýju söngkonu, Denise, sem
vitanlega hefir ekki verið kynt
undir sínu rjetta nafni, heldur
nafninu Nitoúche. Öðrum þætti
lýkur svo að tjaldabaki, eftir að
leiksviðinu liefir á ný verið
breytt í það liorf, sem var í byrj-
un annars þáttar: bakherbergi
við leiksviðið á franska leik-
húsinu.
Nú skal efnið ekki rakið
lengra fram. Fyrri hluti III. og
síðasta þáttar gerist við her-
mannaskálann, þar sem þeir
majórinn og greifasonurinn liafa
bækistöð sína. Þeir eru að
skemta sjer, hermennirnir, eftir
leikhúsveruna og eru orðnir all-
þjettir. Þá lendir þeim þangað
aðalpesónunum Celestin—Flori-
dor og Denise—Nitouche. Rata
þau þar í ýms vandræði og
verður Floridor að gera úr sjer
vinnuhermann og láta klippa af
sjer listamannshárið, en Nit-
ouche verður að gera úr sjer
trumbuslagara. Loks lýkur þætt-
inum heima í klaustrinu, á
sama stað og hann byrjaði. Þar
^reiðir svo höfundurinn úr allri
flækjunni, sem liann hefir látið
fólkið komast í. Greifinn, sem
hafði afsalað sjer brúði sinni
Denise, af því að hann hafði
orðið svo ástfanginn af Nitouche
í leikhúsinu, fær hennar auðvit-
að fyrir fult og alt, þegar það
kemst upp, að þetta er sama
Denise—Nitousche og Celestin—
Floridor komct heim í klaustrið úr
æfintýrinu.
stúlkan. Og Celestin—Floridor
sleppur við hefnd majórsins.
Alt endar í gleði og glaumi, eins
og allar óperettur eiga að enda.
Leikurinn mæðir vitanlega
langmest á Celestin—Floridor
og Nitouche. Fyrnefnda lilut-
verkið hefir löngum verið keppi-
kefli leikara, sem liafa viljað
spreyta sig ú erfiðu hlutverki,
þvi að óneitanlega er það erfitt.
Celestin—Floridor er í raun og
veru tvöföld persóna, sem altaf
er að hafa sætaskifti í sania
búknum, eins og gert er grein
fyrir i eintalinu í byrjun I.
þáttar og í vísunni sem þar
fylgir („Um leiksvið flakkar
Floridor, en finst í klaustri Cel-
estin. — Af söng er fullur Flori-
dor, en fyltur iðrun Celestin“).
En það er í stystu máli að segja
um leik Lárusar Pólssonar í þessu
hlutverki, að hann er frábær,
m. a. fyrir það, að Lárus fellur
aldrei fyrir þeirri freistingu, að
láta keyra úr hófi. Auk þess
hefir hann einkar viðfeldna
söngrödd, sem hann heitir af
fylstu smekkvisi. Leikfjelaginu
er mikill fengur að því að hafa
fengið þennan unga og lærða
leikara í sinn hóp.
Haraldur Björnsson liefir
Eftir að Sigurður Breiðfjörð hafði
dvalið á Isafirði um stund, flutti hann
þaðan alfarinn suður í Stykkishólm
og: þar var hann um tíiha atvinnu-
laus og á einlægu drykkjuslarki. —
Þá var það um haust, að hann var
staddur í Höskuldsey, en þar þá út-
ræði talsvert og margir sjómenn í
verbúðum. Það er sagt, að Sigurður
hafi ætlað að róa þar um haustið,
en ekkert yrði af því. Þó var hann á
flandri til og frá í verbúðunuin um
haustið. — Þá var staddur þar i eyj-
unni Jón nokkur Einarsson, ættaður
vestan úr Tálknafirði. Jón þessi hafði
verið að flækjast í verstöðvum undir
Jökli og var Jón þar kallaður „rytja“,
en þetta viðurnefni hlotnaðist honum
vegna þess hversu hann var væskil-
legur og einstaklega óásjálegur, en
montinn var Jón og drjúgur yfir sjer.
Hann þóttist m. a. vera margfróður
og kunna talsvert fyrir sjer. — Það
var eitt kvöld, að margir sjómenn
sátu í einni verbúðinni og spjölluðu
um, að nú væru allir galdramenn
dauðir úr öllum æðum og enginn
dugur væri nú lengur i nokkrum
manni til fjölkyngis. — Jón „rytja“
var einn þeirra og maldaði hann í
móinn vjð þessu og var drjúgur yfir
því að til væru enn menn, sem vissu
jafnlangt nefi sínu eða máske vel
það, og mönuðu sjómennirnir þá
„rytjuna“ til þess að sýna livað hann
dygði. — Svo var það einn morgun-
inn eftir að einn sjómannanna kom
til Sigurðar og sagði honum að Jón
„ryjta“ værj sestur að seið í hellis-
skúta einum niður við sjóinn. Sig-
urður Breiðfjörð hljóp þá þangað og
vildi vita hvað þar væri um að vera,
en þar sat þá Jón með stóran löngu-
haus og blað með rúnaristingum á,
og þóttist vera að galdra. — Breið-
fjörð leist ekkert á þetta, en þrejf
lönguhausinn og rúnablaðið og fleigði
hvorutveggja i sjóinn og kvað um
leið:
Af þjer svo að ekkert tjón,
öldin fái ríka,
ef þú djöfull, ált hann Jón,
eigðu þetta líka. —
Það er sagt, að Jón „rytja“ hafi
ekki reynt að galdra eftir þetta.
stjórnað leiksýningunni og tek-
4st það ágætlega vel. Samleik-
urinn er góður og frammistaða
einstakra leikenda ágæt. Sigrún
Magnúsdóttir, sem hefir annað
aðalhlutverkið, hefir fullan
sóma af því og eykur á þær
miklu vinsældir, sem hún hefir
áður getið sjer í óperettu og
revy-leik.
Og loks ber að þakka hljóm-
sveitinni og stjórnanda hennar,
dr. Victor Urbantschitsch. Við
höfum fengið marga ágæta
hljómlistarmenn frá framandi
þjóðum hin síðustu árin, en að
þeim öllum ólöstuðum verður
það að segjást, að hann stendur
engum þeirra að baki, heldur
sennilega öllum framar. Það
sem eftir hann liggur þennan
stutta tíma, sem hann hefir
starfað hjer, er sannast sagt svo
mikið, að það er vonandi, að
Tónlistarfjelagi Reykjavíkur
megi haldast á honum sem
lengst.
Um þessar mundir dvaldi svo Sig-
urður Breiðfjörð um tíma í Stykkis-
liólmi, en þá bar svo við, að þar dó
gamall próventumaður hjá Boga versl-
unarstjóra Benediktsen, sem Teitur
lijet og bað Bogi Sigurð frænda sinn
að setja honum grafletur. Teitur þessi
var auðugur maður og hafði áður
búið á Rauðkollsstöðum í Eyjar-
hreppi, en var barnlaus og liafði því
afhent Boga öll efni sín, gegn því að
hann sæi um sig það sem eftir væri.
Teitur þessi hafði verið nýskur og
aurasál mesta, en þótti til lítillar upp-
byggingar. Grafskrift Sigurðar Breið-
fjörð eftir Teit var ein vísa, en hún
er svona:
Um gamla Teit er grafskrift sú.
gjörð ef sveit vill heyra,
liann át og skeit, sem jeg og þú,
ekki veit jeg meira. —
Eftir þennan lieiðursmann, Teit,
kvað líka Jón sonur Sdgurðar stúd-
ents í Geitareyjum, þannig:
Hjer liggur Teitur hulinn moldu,
hann var áður einn rikur mann,
auðæfin girntist æ á foldu,
eftir þeini löngum gapti hann,
fátækum litt þó gerði gott,
gleymdi tíðum þeim kærleiksvott.
Það sögðu þó sumir um Teit þenn-
an, að margt væri vel um hann, þótt
fastur væri hann á fje. —
Úr Stykkishólmi fór Sigurður
Breiðfjörð til Reykjavíkur og vann
þar að beykisiðn. — Þar kyntist liann
m. a. Sigurði hreppstjóra á Hjaila í
Ölvesj, sem var auðugur maður, skap-
stór og stórlátur. Hann bað Sigurð
Breiðfjörð að yrkja lofkvæði um
dugnað sinn og framkvæmdasemi, en
fyrir það lofaði hann honum góðum
kvæðalaunum. Breiðfjörð orti kvæðið,
en dráttur varð á kvæðalaununum
hjá þeim ríka lireppstjóra, Sigurði á
Hjalla. Svo hittust þejr Sigurðarnir
og bað lireppstjórinn skáldið að bæta
við sig góðum vísum, því að sjer
þætti ekkert varið í þær, sem hann
þegar hefði ort. Þá bætti Breiðfjörð
við þessari:
Höfðingsmaður á Hjalla býr,
hrós um hann skal gera,
engan veit jeg úlputýr,
annan slíkan vera.
• Ekki þótti höfðingajnum á Hjalla
þessi vísa bæta neitt um og sagðist
ekki láta nein laun af liendi, enda
líkaði sjer ekki kenningin „úlputýr".
— Þá fauk í Breiðfjörð og skelti hann
þessari visu á Sigurð á Hjalla:
Ef það væri ekki synd,
að vjer líktum saman,
hefur rjetta marhnútsmynd,
mannskrattinn í framan.
Nú er það í bragi best,
að bæta við yður þarna,
hæðir guð, en hatar prest,
hundspottið að tarna!
Þegar Hjalla-hreppstjórinn lieyrði
þessa vísu varð hann svo æfur að
hann ætlaði að ráðast á skáldið, en
þvi afstýrðu meun, sem við voru til
þess að engin vandræði hlytust af.
og skyldi þar með þejm. —
Útbreiðið Fálkann!
Abbacflsin (Gunnþórimn Halldórsdóttir) og systir Emma (Björg Guöna-
dóttir).