Fálkinn - 12.09.1941, Qupperneq 2

2
F Á L K I N N
Norðuríör Ríkisstjörahjónanna.
Fyrsta opinbera heimsókn ríkis-
stjóra var gerð til höfuðstaðar Norð-
urlands, þann lö. f. m. Skyldi haldið
af stað úr Reykjavík að morgni þann
dag, en sökum hinnar óvæntu komu
Churchill forsætisráðherra dróst
burtferðin nokkra klukkutíma. Eigi
að síður var komið á hinn ákveðna
áfangastað að kveldi og gist í kvenna-
skólanum á Blönduósi, en daginn
eftir var haldið til Akureyrar. Þar
bjuggu ríkisstjórahjónin í Mentaskól-
anum. Var bærinn allur flöggum
skreyttur meðan ríkisstjórahjónin
dvöldu nyrðra og röð af fánastöng-
um meðfram götunum upp að Menta-
skólanum.
Daginn eftir komuna til Akureyr-
ar (mánudag) fór ríkisstjóri i heim-
sókn til bæjarfógeta, bæjarsljóra og
vigslubiskups og sama dag síðdegis
tók hann á móti öðrum embættis-
•mönnum og sýslunarmönnum rikis og
bæjar. Daginn eftir hafði hann mót-
töku fyrir blaðamenn á Akureyri, en
siðdegis sat hann boð sýslunefndar-
innar, ásamt frú sinni, í Kvennaskól-
anum á Laugalandi. Færði forstöðu-
konan, Dagbjört Jónsdóttir ríkis-
stjórafrúnni blómvönd. Eftir sam-
sætið var haldið að Klauf og skoð-
uð þar tilraunastöð Kaupfjelags Ey-
firðinga.
30.000.000.000
eldspítur úr einu trje.
Jurtaríkið hefir svo tröllauknum
þegnum fram að tefla, að gegn þeim
verður lítið úr filum og hvölum
dýraríkisins. En stærsti þegn jurta-
ríkisins er risafuran „General Sher-
man“ i California og heitir hún í
liöfuðið á frægum ameríkönskum
hershöfðingja. Eftir meira en þús-
und ítarlegar mælingar þykjast menn
geta staðhæft, að „General Sherman"
sje stærsta trje i heimi, en risafuran
„General Grant“ komi næst. „General
Sherman" er yfir 90 metra hár og
ummál stofnsins niður við jörð er
um 30 metrar. Stærsta greinin er 2
metrar í þvermál og úr öllu trjenu
mætti búa til 30 miljard eldspítur.
Lika mætti smiða úr trjenu fjöru-
tiu 5 herbergja hús. — „General
Grant“ er ívið hærri en „Sherman“
og líka gildari við rótina, en trje-
magnið í honum er minna. Talið er,
.4 miðvikudag var farið áustur að
Laxá og rafstöð Akureyrarbæjar
skoðuð. Þann dag var ágætt veður,
en annars var yfirleitt leiðinlegt veð-
ur meðan á ferðinni stóð. Á héim-
leiðinni var staðið við i Vaglaskógi.
Haldið var heimleiðis til Reykja-
víkur á fimtudag. Þann morgun var
skoðuð mjólkurvinslustöð Kaupfje-
lags Eyfirðinga, áður en lialdið var
af stað. Að góðum og gömlum ís-
lenskum sið var gestunum fylgt úr
lilaði, inn að Þverá í Öxnadal. Gerði
það móttökunefnd sú, sem hærinn
hafði kosið.
Að sjálfsögðu yfirgáfu rikisstjóra-
hjónin ekki svo höfuðstað Norður-
lands, að þau skoðuðu ekki falleg-
asta blettinn á Akureyri: Skemti-
garðinn. Þar voru m. a. í fylgd með
þeim hjónin Axel Schjött og frú
hans, en eins og margir vita var
það frúin, sem i raun rjettri lagði
hyrningarsteininn að þeirri miklu
bæjarprýði fyrir nálægt 40 árum
og liefir síðan verið vakin og sofin
í því að auka garðinn og umhæta.
— Hjer á myndinni sjest frú Schjött
ásamt rikisstjórahjónunum við blóm-
beð i skemtigarðinum.
að þessir tveir „generalar“ sjeu um
4000 ára gamlir. Þeir hafa jm verið
um 800 ára, ])egar Trójustríðið var
háð á dögum Helenu fögru.
Bókafregn.
FORMÁLABÓK eftir Árna
Tryggvason og Bjarna Bjarna-
son. — ísafoldarprentsmiðja
h.f. — Réykjavík 1941.
Tveir ungir lögfræðingar, Árni
Tryggvason og Bjarni Bjarnason lög-
mannsfulltrúi, hafa fyrir skemstu sam-
ið nýja formálabók en ísafoldar-
prentsmiðja h.f. gefið út. Eru nú
nærfelt þrjátíu ár síðan Einar Arn-
órsson gaf út I.ögfræðilega formála-
bók, og þegar þess er minst, hvílík-
um urmul laga Alþingi hefir ungað
út síðan, má það ljóst vera, að síst
muni vanþörf á nýrri hók til þess að
geta fylgt þeim nýju siðum, sem lög-
gjöfin krefur af þegnunum. í sum-
um mikilsvarðandi efnum, sem grípa
mjög inn i daglegt líf þjóðarinnar,
hefir löggjöfinni verið gjörbreytt,
svo að nú er það lögleysa sem áður
þóttu lög — og öfugt.
Sá sem þetta ritar er ekki lög-
fræðingur og getur því ekki dæmt
um bókina frá þeirri hlið. Enda er
bókin ekki ætluð lögfræðingum held-
ur á hún að vera lögfræðingur sjálf.
Hún er ætluð ólöglærðum mönnum
sem leiðbeinandi og ráðunautur, að
]jeir megi lijálpa sjer sjálfir um ó-
brotin og einföld efni, án þess að
leita til lögfi’æðings. Og þó að lög-
fræðingar sjeu nú viðar um land en
var fyrir einum mannsaldri eða hálf-
um, þá er það enn svo, að þeir eru
ekki allstaðar til taks og stundum
erfiðleikum og kostnaði bundið, að
til þeirra.
Bókin er um 450 blaðsíður og
efnisniðuröðun hennar má ráða af
fyrir&ögnum þein-a sjö aðalkafla, er
hún skiftist í, og þeir eru þessir: I.
Leyfisbrjef og umsóknir, II. Persónu-
rjettindamál o. fl., III. Sifjai’jettar-
mál, IV. Erfða- og skiftarjettarmál,
V. Fjármunarjettindamál o. fl., VI.
Skattamál og VII. Dómsmál.
Að því er hvert einstakt mál snert-
ir er greint frá efni gildandi laga
eftir því sem rúm leyfir og síðan
eru prentaðar (með smáletri) fyrir-
iLiyndir að skjölum þeim eða „for-
málum", sem gerast eiga í málinu.
Er sjerstakt i’egistur yfir þessi skjala-
sýnisliorn framan við bókina.
Það var svo fyrrum, að sá sem átti
Lögmálabókina í sveitinni varð eins-
konar lögfræðilegur ráðunautur sveit-
arinnar og naut meiri virðingar en
ella. Nú tíðkast bókakaup meira en
áður var, svo að sennilegt er, að
þeim fjölgi eftir útkomu þeisarar
bókar, hinum heimalærðu lögfræð-
ingum, sem ekki höfðu annað til
síns ágætis en að kunna að fletta
upp í formálabókinni.
Iceland Past and Present
lieitir hæklingur, eftir Björn Þórðar-
son lögmann, sem Oxford University
Press liefir gefið út í sumar. Er
liann, að því er segir í formála,
sjerstaklega ætlaður ættingjum og
vinum hinna mörgu setuliðsinanna,
sem dvelja hjer á landi nú, að þeir
fái rjetta liugmynd um landið með
nafnið, sem veldur því, að útlend-
ingar liyggja það kaldará og lirjóst-
ugra en það er.
í kverinu, sem er aðeins 40 blað-
síður, er fyrst gerð grein fyrir
byggingu landsins, livenær og livaða
þjóðum það bygðist. Þá er næst sagt
frá fólksfjölda og tungu landsbúa
að fornu og nýju og síðan frá stjórn-
skipun þess og afstöðu til Noregs og
Danmerkur alt fram á vora daga.
I sjerstökum kafla er gerð grein fyr-
ir sambandslögunum frá 1918 og
breytingum þeim, sem urðu við her-
námið 10. apríl 1940.
Þá koma greinar um landið sjálft
og einkenni þess og hefði hún mátt
vera ítarlegri. Frá atvinnulífi þjóð-
arinnar og framförum segir miklu
gjörr. Þá er kafli um utanríkisversl-
unina og næst annar um íslenska
menning fyr og siðar og einnig er
sjerstök grein um þjóðliátíðina 1874
og um Alþingishátíðina. Loks er
einkar fróðlegur kafli.um hernaðar-
lega þýðingu landsins.
Frásögnin er öll einkar skipuleg
og vandvirknisleg, eins og vænta
mátti af höfundi. Og íslandsvinur-
inn sir William Craigie hefir þýtt
kverið á ensku, svo að ekki er að
efa, live vandaðan búnlng tungunnar
það hefir fengið.
Eitt má að kvei-inu finna. Upp-
dráttur landsins á bls. 17 er ómynd,
Guðmundur Hannesson prófess-
or varð 75 ára 8. þ. m. Hefir
hann verið kjörinn heiðursdokt-
or Háskólans nú um afmælið,
fijrir vísindastörf sín í þágu ís-
lenskrar mannfræði.
Jón Halldórssón meistari, Skóla-
vörðustíg 5, verður 70 ára 15.
september.
Ingvar lsleifsson, forstj., Sandi,
verður 50 áira 22. þ. m.
að öðru leyti en þvi, að eftir lion-
um má gera sjer nokkra grein fyrir
skiftingu liálendis og láglendis. En
þarna sjást ekki Þingvellir eða Geys-
ir og Vestmannaeyjar eru ekki einu
sinni til nafnlausar. Og fimm af
kaupstöðum landsins eru ekki merkt-
ir á uppdráttinn. Það bætir ekkerl
úr þessari skák, þó að þai-na sjeu
sýnd nöfnin Djúpivogur og Borðeyi-i.