Fálkinn - 12.09.1941, Page 5

F Á L Ií I N N
o
Hvernig er fiskræktinni hagað?
Hjer skal í fáum orðum sagt frá til-
liögun fiskræktarinnar. Ef bleik.jan
á að' þrífast verður að vera talsverð-
ur straunuir i uppistöðununi. Það á
að vera liægt að tæma þær þegar
inaður vill og fyrirhleðslurnar verða
að vera leirblandnar svo að vatns-
rottan grafi ekki göt á þær. Seiðin
eru. látin i uppistöðurnar þegar þau
eru Iveggja sentimetra löng. Þau eru
altaf setl lil á vorin og nú eru seiðin
látin stækka þhngað til þau eru 5—
10 sm. Þá.er hópurinn síaður gegn-
um sáld og skift í tjarnirnar eftír
slærð. Eftir ár eru stærstu seiðin
orðin svo stór að þau heita „máifisk-
ur“, en hann er það stór að 7 stykki
fara i kílóið. Er verðið hæst á fiski af
þeirri stærð. En ef ekki er liægt að
selja hann sem málfisk er hann látinn
lifa áfram o’g stækka jiangað til hann
vegur jHind.
A veturna sofa uppistöðurnar,
Fiskurinn meltir ekki ef vatnið er
kalt. Þa.ð verður að sjá uhi, að tjarn-
irnar botnfrjósi ekki, en það keinur
sjaldan fyrir af því að straumur er
i þeim.
Snemma á vorin gýtur fiskurinn
og þá er svilum og hrognum hrært
sanian. Frjóvguðu hrognin eru hitin
i kassa með rennandi valni og þar
myndast seiðin og verða svo stór, að
þau geta lifað í tjörnunum sjálfbjarga.
En við margar fiskitjarnir vill loða
sjúkdómur sem kallaður er „drejc-
syge“ og er einskonar vanki. Ólioll-
usta keniur upp í vatninu og fiskarnir
veikjast og er það einkenni veikinnar
að þeir synda altaf í hring. Þær tjarn-
ir seni svo eru geta. ekki alið upp
seiði, en kaupa ársgamlan fisk, scm
ekki verður fyrir neinu meini af
vatninu. Það hefir reynst svo, að
í tjörn með tveggja sm. seiðum, smit-
uðust öll seiðin, um 100.000 á einum
sólarhring. En þegar seiðin eru orðin
5—10 sm. standast þau sóttkveikjuna.
Það fara 7—10 pund af söxuðum
ruslfiski til að framleiða eitt puml
af bleikju. Gráujjsinn hefir mest ver-
ið notaður i fóður, þessi upsategund
fylli fyrir skömmu allan sjó í Vestur-
liafinu og Kattegat og varð sann-
kölluð plága. Hornfiskur og síld er
lika notað til fóðurs þegar verðið er
nógu lágt. Ivetfóður hefir líka verið
reynt. m. a. svinamilta. En það er
svo feitt að brá kemur á vatnið.
Það eru ekki smáræðis lijarðir I
jiessum tjörnum. Fimm jnmda móður-
fisluir gýtur um 4000 hrognum og
margar klakstöðvar klekja út 4—5
miljón fiskum, og liafa um miljón i
tjörnunum. Maður skyldi halda að
það væri ekki vandalaus staða að
metta niiljón munna í einum lióp.
Hágnaðurinn veltur auðvitað á
markaðsskilyrðunum. Fyrir nokkrum
árum fór öll danska eldisbleikjan til
Frakklands. Svo kom bann þar við
innflutningi málfisks, en imndsbleikj-
una má enn seljá' þangað. Síðan var
farið að senda bleikjuna til Englands,
Belgíu, Svis sog ítaliu. Heildsöluverð
er nálægt 85 aura pundið. En við-
skiftahömlur síðustu ára hafa gert
erfitt fyrir um söluna.
Hvernig er farið að koma fiskinum
á markaðinn? Framan af var bleikjan
seld lifandi til Frakklands í sjerstök-
um bifreiðum. Kaupmennirnir keyptu
sjer tjarnir í Frakklandi og fluttu
bleikjuna þangað þegar liún var 7
sm. löng, en ljetu liana svo stækka
í frönsku tjörnunum. Svo var jietla
bannað. Nú kaupir Sviss mest af
fiskinum. Hann er fluttur þangað lif-
andi, í sjerstökum járnbrautarvögn-
um. Fjórum sinnum er skift um valn
á leiðinni og súrefni er dælt gegnum
vatnið. Umsjónarmaðurinn hefir gát
á fiskinum og pumpar súrefni í vatn-
ið þegar hann sjer að fiskana fer að
syfja. Lika er fiskur sendur í is til
Sviss. Hinar stærri klakstöðvar fram-
leiða um 100.000 pund af l'iski á ári
og mestur hlutinn er fluttur úr landi.
Firmað P. Jörgensen í Kolding er
með þeim elstu í þessari grein. Það
á klaktjarnir víða um Jótland. i
Vejen, Lunderskov, Kar'up og' víðar.
Feðgarnir sem eiga þetta fyrirtæki
liafa líka fiskirækt i Frakklandi, i
Moulin Chartreuse í Abbeville. Myila
þessi var eign gömlu munkanna, sem
framleiddu líkjörinn fræga. — Jo-
hannes Boldsgaard á tjarnir við
Horsens. Bodil Mölle við Herning er
sögð fallegasta klakstöðin í Dan-
mörku. Og ýmsa fleiri mætti nefna.
Jeg man eitt maíkvöld er jeg stóð
á svölunum í Bramminge hjá Mariusi
Skov listmálara og horfði yfir flat-
irnar og ána sem liðast áfram í ótal
hlykkjum. í kvöldsólinni glampaði á
fisktjarnirnar eins og ferhyrndar
rúður, þar var garður við garð, þvi
MYNDIItNAR:
Efsl I. v.: Katrinedals
Mölle við Bryrup á Vestnr-
Jótlandi. — Efst t. h.:
Eisktjörn er tirmd og sól-
þurkuS tit að losna við
vánkasýkilinn. — / miðju:
Fólkið í Bramminge sækir
sjer i soðið. — T. h.:
I\lakstöðin i Gravlev.
að tjarnirnar voru alls 184 og tóku
yfir 12 tunnur lands.
I Karu]i, uppi i miðjum Jótlandsheið-
um, er ein nýjasta klakstöðin og svo
haganlega gerð, að þar komast tveir
inenn yfir að gæta 900.000 fiska.
Þarna geta aðkomumenn fengið að
veiða sjálfir, en þeir verða að borga
krónu fyrir livert pund sem þeir
draga. Margur veiðimaðurinn, sem
liefir dorgað árangurslaust allan dag-
inn í Karupá, verður feginn að fá að
veiða þarna til þess að hafa eitthvað
að gorta af þegar hann kemur göngu-
móður heim að kvöldi og kyssir kon-
tina sína. Þarna kom gistihúseigandi
frá KaujHnannahöfn nýlega og varð
svo sólgin í veiðina, að Iiann hætti
ekki fyr en hann hafði veitt 40 pund.
Kringum Karup-stöðina er sendið
land og ófrjótt en öðru máli er að
gegna um stöðina við Hadsund. Þar
bar mig að garði nýlega og jeg las
áletrunina yfir bæjardyrunum:
„Þessi mylla ásamt húsum var end-
urbygð að nýju af C. Gedde og Maríu
Elísabetu Doroteu Gjedde, konu lians,
þann 24. júní 1818. W- M.“
Nú var myllan hætt að ganga fyrir
löngu. En þarna var komin silungs-
ræktarstöð sem náði yfir 7 tunnur
lands, með 80 tjörnum. Vatnið kemur
tir Blálindum, sem eru stærstu lindir
Danmerkur, og úr Villestrupá. Eldið
gengur fljótt þarna því að vatnið er
svo mikið — þá tekur fiskurinn við
meira fóðri og stækkar fljótar. Þarna
eru ræktuð 100.000 pund af fiski á
ári..
Við Gravlev eru klaktjarnirnar með
uppsprettum í botninum. Vatnið er
afar súrefnismikið því að það hefir
farið gegnum (i metra þykt ntalarlag
Frh. ú bls. 11.