Fálkinn - 21.08.1942, Blaðsíða 4

4
FÁLKINN
-- — •— « — ---1 1--
SKÓLARNIR í LONDON Á STRÍBSTÍMUM
Eltir George Godvin.
HVERNIG ER HÆGT AÐ HALDA UPPI KENSLU í
BORGUM, SEM ÞRÁFALDLEGA VERÐA FYRIR LOFT-
ÁRÁSUM. — HVERNIG ER HÆGT AÐ KENNA í DAG
BÖRNUM AF HEIMILUM, SEM URÐU FYRIR SPRENG-
INGUM í NÓTT? — HVERNIG GETA ÞESSI BÖRN
HUGSAÐ OG HEGÐAÐ SJER EINS OG BÖRN GERA
UNDIR VENJULEGUM KRINGÚMSTÆÐUM Á FRIÐ-
ARTlMUM?
ÞESSUM SPURNINGUM ER SVARAÐ, AÐ MINSTA
KOSTI AÐ NOKKRU LEYTI MEÐ ÞVÍ, SEM HJER
VERÐUR SAGT FRÁ, OG SEM GERÐIST I EINUM
AF STÓRU BARNASKÓLUNUM í LONDON, I ÞJETT-
BÝLUM BÆJARHLUTA. ÞESSI SAGA AF PECKHAM-
SKÓLANUM, SÝNIR, AÐ ÞÓTT SKÓLINN FARIST I
STRlÐSRÓTINU, ÞÁ SPRETTUR EITTHVAÐ NÝTT
UPP tJR RCSTUNUM.
'T’IL þess að skilja hið eftir-
-*■ lektarverða fjelagsmálafyr-
irbrigði, sem gerst liefir í sam-
bandi við aðalskólann i Peck-
ham, og þá vísbendingu, sem
fyrirbrigðið gaf um skapferli
þjóðarinnar, er óhjákvæmilegt
að skýra nokkuð frá því hvern-
ig þessi skóli varð til. Því- að
þessi skóli, sem nú hefir yfir
450 nemendur, er beinlínis af-
kvæmi þessarar styrjaldar, eins-
konar „nauðleitar-skóli“. En þó
að hann hafi risið upp úr ösku
annara skóla, sem lagðir hafa
verið í rústir, þá er ekkert
bráðabirgða- eða millibils-snið
á honum, heldur er þar ýmis-
legt að sjá, sem gefur vísbend-
ingu um, hvernig enskir skólar
muni verða í framtíðinni.
Fyrstu dagana eftir að stríð-
ið skall á voru börnin úr skól-
unum i London flutt í sífellu
út í sveitirnar, þar sem örugg-
ara þótti að vera í dreifbýlinu.
En þegar þetta hafði gengið
nokkra hríð tók aldan mótsetta
stefnu — í óttina til borgarinn-
ar. I janúar 1940 hvarf borgar-
stjórnin frá þeirri stefnu sem
hún hafði tekið um að loka
skólunum — og fór að opna þá
aftur.
Þegar þetta gerðist liöfðu
fjölda margir skólar verið
teknir til ýmiskonar þarfa, i
sambandi við ráðstafanir, sem
orðið hafði að gera vegna stríðs-
ins. Og ennfremur hafði verið
sjeð fyrir loftvarnabyrgjum við
skólana eða í þeim. Það voru
mörg atriði, sem athuga varð
og ráða fram úr. Hvernig var
hægt að lialda kenslu uppi í
því horfi, sem lög mæltu fyrir,
þegar nemendunum fór sífjölg-
andi, kennararnir voru teknir
til annara starfa og skólabæk-
urnar voru af skornum skamti?
Það var við þessi örðugu skil-
yrði, sem bráðabirgðaskólinn i
Peckham tók til starfa, í mars-
mánuði 1940. I júní voru nem-
endur 600. Varð að kenna þeim
i tvennu lagi. Svo kom júní og
fall Frakklands. Og nú hófst
burtflutningur barna á nýjan
leik.
Mörg börnin úr Peckliam-
skólanum voru flutt úr borg-
inni til Devon, en mörg urðu
eftir. Og þegar loftárásirnar
hófust voru enn um 400 piltar
og stúlkur í skólanum. En þeg-
ar byrjað var að kasta þung-
um sprengjum yfir London þá
hafði það þau áhrif, að fjöldi
barna hætti um sinn að koma í
skólann.
Þegar svo var komið málum
virtist sjálfsagt að vera ekki að
hugsa um að halda uppi neinni
kenslu, og' skólastýran í Peck-
liam / hverf þegar í stað frá
kenslustörfunum og fór að
starfa í þágu hins opinbera, á-
samt kennaraliði sínu. Sam-
komusal skólans var breytt í
matsöluhús, eða almenningseld-
hús. og hvíldarhæli. Kennararn-
ir, bæði karlar og könur, brettu
nú upp ermunum, settu á sig
svuntur og fóru að vinna að
eldamensku, uppþvottum og
um og framreiðslu.
Loftárásirnar urðu æðis-
gengnari með hverjum degi sem
leið, og Peckham átti marga
erfiða daga. Samt voru það
nokkur börn, sem aldrei hættu i
skólanum, og önnur sem farið
höfðu á burt, fóru að koma aft-
ur. Þannig varð starf skólans
tvöfalt: Hann annaðist kenslu
barnanna, sem ekki flúðu loft-
árásirnar og hann hjelt líka
uppi nauðsynlegu starfi, sem
nauðsynlegt varð fyrir almenn-
ing vegna loftárásanna.
Furðulegasti þátturinn í þessu
starfi, sem nú fór í hönd var sá,
hve vel tókst að halda uppi
fullkominni kenslu þrátt fvrir
þessar ástæðui’.
Skal það nefnt til dæmis, að
um jólin, þegar loftárásirnar
voru sjerstaklega miklar, þá
hjelt Peckhamskólinn jólagleði
sína eins og ekkert hefði í skor-
ist. Og börnin, sem mörg liver
höfðu upplifað hinar hörmuleg-
ustu skelfingar, ljeku leikrit
um loftárásirnar, sem þau
höfðu æft í loftvarnabyrginu.
Kennaralið og nemendur
skólans var hvorttveggja komið
frá fjölda annara skóla, sem
liöfðu orðið að liætta störfum.
Það lifði þarna saman súrt og
sætt, við daglegar hættur og
erfiðleika, en einmitt þetta sam-
starf varð til þess, að það rann
saman í eina fasta heild og
batst innilegri vináttu og öðl-
aðist sameiginlegt viðhorf til
lífsins.
Skólastýran orðaði þetta svo:
„Hjerna í Peckham hefir
nokkuð verið að skapast árið
1941, sem mjer þykir dásam-
legt. Börnin eru að sanna það,
sem mörg af okkur hinum full-
orðnu böfðuin svo óbilandi trú
á: að andi æskunnar sje ósigr-
andi og máttur hennar tak-
markalaus. Það er liægt að
þroska þessar náðargjafir og
láta þær bera ávöxt, með þvi
einu móti, að börnin lifi við
Hjer sjást nokkrir nemendurnir í Peckham ásamt skálastýru sinni, að
skrifa brjef og vinna að reikningsfærslu viðvíkjandi almenningseldhns-
inu, sem hatdið er uppi í skólanum.
Hjerna er mgnd af borðsalnum, þar sem maturinn úr almenningseldhusmii
er framreiddur. Verkamennirnir úr nágrenninu koma þarna til að borða,
og maturinn er seldur afar vægn verði.