Fálkinn - 10.11.1944, Blaðsíða 9

FÁLKINN
9
Og Marinetta óx smátt og smátt.
Hún varð ellefu — tólf og þrettán
ára. Nu fór að líða að því að hún
gæti orðið regluleg fyrirmynd.
Og, drottinn minn, hvað hún var
falleg! Mikilúðlegt andlit með barns-
iegum engilsvip. Líkami, sem eigin-
lega hafði enga aðra ákvörðun en
að vera fagur. Það leið ekki á löngu
þangað til Marietta varð eftirsóttust
allra fyrirmynda, þrátt fyrir andúð
fjelagsins frá Anticoli. Stundaskráin
hennar, sem hún ritaði á mjög ófull-
kominn hátt, með allskonar undar-
legum teiknum — hún hafði aldrei
gengið í skóla — varð oft beinlínis
fjandskaparefni meðal myndhöggv-
aranna. Hún hafði góðar tekjur, en
afhenti móður sinni allt, sem liún
eignaðisl. Þær mæðgunar horðuðu
reglulegar máltíðir og drukku vín, á
sömu „trattorium“, sem aðrar fyrir-
myndir komu á. Nú þurftu þær ekki
framar að hafa bækislöð lijá Spanska
stiganum. Og loks rann sá dagur upp
að Marietta keppti um drottningar-
tignina. Fólkið frá Anticoli lagði
sig i framkróka til að afstýra þvi,
að henni yrði leyíð þátttaka.
En dómnefndin veitti henni vérð-
launin. Jeg gleymi aidrei veislunni,
sem haldin var henni til heiðurs.
Þegar jeg loka augnUm sje jeg enn
þessa undurfögru stúlku sitja við
veisluborðið, eins og raunverulega
(irottningu í karnevaisskrúða. Og
við hlið hennar Sabinu uppdubbaða,
og vesalings demoniska höfuðið reigt
aftur í stolti yfir dótturinni og upp-
reisn síns eigin lífs. í hvert skifti,
sem einhver ávarpaði liana svaraði
hún aðeins: Talið ekki við mig,
truflið mig ekki, annars fer jeg að
gráta!
Svo bar það við að ungur, enskur
myndhöggvari,' sem dvaldi í Róm
varð bókstaflega brjálaður af ást
til Mariettu. Hann var fríður maður
og svo ríkur sem ungir hefðarmenn
enskir geta einir verið. Hann hjelt
glæsilegar veislur fyrir alla lista-
mannanýlenduna í hinni stóru vinnu
stofu sinni á Piazza Barberini. Þær
voru helstu viðburður vetrarins hjá
okkur i þá daga. Þar var ótrúlega
fjölski'úðugt kalt borð, kampavínið
flaut, og dansinn dunaði fram á
morgun. t einni var Marinetta i
heiðursæti húsmóðurinnar. En aliir,
sem þarna voru staddir, sáu að það
amaði eitthvað að lienni. Hún var
í ljómandi fallegum kjól, sem liús-
bóndinn hafði gefið henni, en samt
lyngdi hún aftur augunum og mælti
ekki orð. Flestir gestirnir hugsuðu
sem svo, að nú hefði öll þessi upp-
hefð stigið Mariettu til liöfuðsins,
nú væri árangurslaust að reyna að
fá hana til að sitja fyrir. En um
miðnætti, áður en glaðværðin var
kominn á algleyming, sáum við,
gapandi af undrun. að Marietta stóð
upp í skrúða sinum og fór. Án
þess að kveðja húsbóndann, sem
horfði forviða á eftir henni —
án þess að segja orð við nokkurn
mann í samkvæminu. Veislan var
farin í hundana, glaðværðin á burt,
eins og bóla og reykský; fólk gleym-
ir að dansa því að allir vildu rök-
ræða um hversvegna Marietta hefði
farið.
Þetta uppgötvaðis smátt og smátt,
Marietta hafði reiðst af þvi að móð-
ur hennar hafði ekki verið boðið
líka. Unga stúlkan hjelt áfram að
vera fyrirmynd, eins og ekkert
hefði i skorist. Enginn þeirra gat
gumað af þvi að hafa heyrt hana
láta í ljós nokkra skoðun eða segja
eitt orð umfram það nauðsynlegasta
eða það sem snerti stellingar hennar
á pallinum, eða hvernig hún ætti
að snúa höfðinu. Fögur var hún —
en köld. Og var þetta eiginlega ekki
eins og l'yrirmynd allra fyrirmynda
eiga að vera?
En Sahina móðir hennar var ekki
jafn fátöluð. Frá hennar sjónarmiði
var þögnin auðmýkt, margra ára
daglegt brauð, en mælgin var sigur-
ljóð og uppreisn.
— Það er aðeins eitt í veröldinni,
sem Mariettu og mig langar til,
sagði hún einn daginn, — og það
er að komast aftur heim til Anti-
coli. Þá mundu allir vera úti í
gluggunum, þegar við göngum upp
götuna, og veifa til okkar og segja:
— Sjáið þið þarna kemur hún Sab-
ina og hún dóttir hennar. En hvað
það er langt síðan þið hafið komið
heim. Og við sitjum við gangstjett-
arborð hjó Francesco og drekkum
Vernnit með bæjarstjóranum og liann
lyflir glasinu og segir: — Salute!
Sabina! Það er gott að þú komst
loksins, við höfum saknað þín lengi!
Og það er svo sem ekki óhugsandi
að þetta verði bráðum. En það verð-
ur aldrei, ef Marinetta lifir mínu lífi
upp aftur. Æ, þið vitið öll vel hver
það er, sem elskar Mariettu. Og
máske elskar Marietta hann. En
hún elskar liann ekki eins og jeg
elskaði Ernesto, föður hennar. Hann
skal fá hana, ef hann vill, en þá
verður hann að giftast henni.
--------Hvað farið hefir á milli
myndhöggvarans, enska, Sabinu og
Mariettu, veit jeg ekki. En það
heyrðist, að hann hefði bugað and-
stöðu foreldra sinna gegn því að
hann gengi að eiga rómverska fyrir-
mynd. Það virtist lygilegt, en undir
vanahjúpi Englendingsins dylst oft
furðulegasta öfgahneigð. Að minsta
kosti hvarf Marietta skyndilega frá
Róm. Mamma hennar sagði hverjum
sem hafa vildi, að dóttir hennar
hefði verið send á heimavistarskóla
fyrir ungar stúlkur, norður í Sviss,
og að þar lærði hún ekki eingöngu
að skrifa heldur og alla siði heldri
kvenna.
Ári siðar sáum við Mariettu aftur
i Róm. Hún var beinlínis óþekkjan-
leg. Heimsdama með dýrindis tikl-
úrur, sem virti okkur tæplega þess
að kasta á okkur kveðju. Sabina
ságði, að nú hefði verið leigð handa
þeim í Anticoli — þau ætluðu að
giftast bráðum. Sabina átti að fá
stóra ibúð þar, útaf fyrir sig.
Og það fór svo að þau giftust.
Alveg viðhafnarlaust.
Innreið þeirra i Anticoli kvað
hafa verið eins og æfintýri. Bærinn
var á öðrum endanum og allir vildu
sjá Sabinu koma aftur heim með
dóttur sina og hinn tigna tengdason.
Hinn fyrirlitni og útskúfaði farfugl,
Sabina, kom aftur sem fuglinn Fönix
í dýrðlegu fjaðraskrúði. Dóttir Sab-
inu var orðin helsta verðmæti Anti-
colibæjar. í bænum bjó fjöldi lista-
manna af ýmsu þjóðerni, því að
hjer var fagurt landslag og sægur af
fyrirmyndum. í hvert skifli/ sem gest
bar að garði var farið með hann
að stóru hornhýsi í Aðalstræti og
hátíðlega tilkynnt, að hjer byggi
il conte inglese, enski greifinn of>
Marietta greifynja, sem væri borinn
og barnfædd þar í bænum. Þetta
sáu frúrnar í Anticoli um.
Svo frjettum við þarna í Róm
ekkert af Sabinu og ungu hjonunum
í marga mánuði. Er einhver kunn-
inginn kom úr heimsókn til Anti-
coli, gat hann sagt frá þvi, að fáir
yrðu varir við ungu hjónin en að
Sabína bærist hinsvegar mikið á,
eins og hún væri rikjandi drottn-
ing bæjarins, og gengi í æfintýra-
lega dýrum fatnaði, en þó jafnan
hattlaus, eins og stöðu hennar
sæmdi.
En einn góðan veðurdag mætti jeg
unga, enska myndhögbgvaranum á
Via Sistina á leið til vinnustofu
sinnar sem liann jafnan hafði á
leigu í Róm. Við skiftumst á nokkr-
um orðum um daginn og veginn.
Þökk fyrir, konunni hans liði ágæt-
lega. En ekki dygði að slá slöku við
listamannsstarfið, það væri svo
margt, sem hann hefði að sinna.
Einn daginn heyrðist, að liann væri
farinn í Evrópuferðalag með Mari-
ettu.
Skömmu siðar kom jeg inn á „trat-
tori“ og sá Sabinu birtast þar í sínu
fagra skrúði. llún settist náðarsam-
legast við borðið hjá okkur og bað
um dýrustu rjettina, sem til voru á
matseðlinum. Og svo fór hún að seg-
ja fró allri dýrðinni, sem hún ætti
við að búa þarna i Anticoli, og
sem við getum ekki gert okkur neina
hugmynd um, við, sem aðeins kæm-
um á þessa ódýru staði. En eftir að
hún hafði slokað í sig hálfum lítra
af gulu frascativini og beðið um
meira, játaði hún þó hreinskilnings-
lega að til væri aðeins einn bær i
heimi og það væri Róm, og að hún
ætlaði að heimsækja allar málara-
stofur sem hún þekkti, því að nú
mundu allir vilja mála hana, i fyrsta
lagi af jivi að hún lieimtaði enga
horgnn fyrir það, og í öðru lagi
vegna þess að nú væri hausinn á
henni ekki demóniskur framar. En
Sabina hvarf aftur til Antiqoli, ef
til vill vegna þess, að þegar öllu var
á botninn hvolt liefir það demoniska
máske gefið henni meira gildi, sem
fyrirmynd.
Enn liðu nokkrir mánuðir. Þá
kom hún aftur inn á sama „trattori“.
Hún var ekki í sem hestn skapi,
fanst okkur, og hún hvolfdi í sig
hálfum lítra af víni i snatri áður
en hún fjekk málið.
— Maríetta er komin aftur, sagði
Hjer eru Beaufighterflugvjelar að
ráðast á þýska skipalest við Noregs-
iii'endur. Höfðu þær tundurskeytt
hún, — og henni hafði farið stór-
Iega aflur. Hvað átti hún að gera
i öll þessi lönd, veslingui'inn hún
Marietta? Það er þó alltaf ekki nema
einn bær i veröldinní, sem sæmi-
legt mál væri talað i, og það er Róm.
Ilún vissi varla hvað hún átti að
segja, þegar hún vildi láta herbergis-
þernuna reima skóna sina. Og i
Englandi, hjá fjölskyldu síns löglega
eiginmanns, skyldi fólkið ekkert
hvað hún sagði, þó að liún hefði
lært ensku þarna í heimavistinni í
Sviss. Og fólkið ljet sem það sæi
hana ekki — Madonna mia — þetta
hyski ljet eins og það sæi ekki
Mariettu! Getið þið skilið það? —
Getur nokkur skilið það? Fegurstu
konuna, sem nokkurntíma hefir
gengið um göturnar í Róm!
Með miklum erfiðismunum tókst
okkur nú að komast að því, að nú
væri Marietta á ný sest að í höllinni
í Anticoli, en að maður hennar
væri farinn að starfa i Róm. Þegar
við spurðum forviða, livort hún
ætlaði ekki að hjálpa manni sinum
í starfi hans, hnykti hún höfðinu
aflur og sagði með sínum gamla,
demóniska virðuleik:
— Hafið þið nokkurntíma vitað
að greifynja væri fyrirmynd?
Enn um nokkurt skeið fram að
stríði gafst mjer færi á að fylgjast
með ferli ]iessara tveggja rómversku
fyrirmynda. Hvað síðar hefir um
þær orðið veit jeg ekki. Marietta
hjelt áfram hinu gullna letilífi sínu
í Anticoli. Maður hennar dvaldi
um hríð i Róm en mun nú hafg
flutst heim lil síns breska föður-
iands.
En þann tíma, sem jeg enn dvald-
ist í Róm, fram að stríði, liitti jeg
Sabinu oft. Hún gerði embættis-
heimsóknir á málarastofunum og
talaði gagnrýnandi um listaverkin.
Hún mintist aldrei framar á Ernesto
og sína eigin niðurlægingu. En á
„trottoriunum“ kom hún oft fram
sem göfugur gjafari. Hún sagði við
þjóninn:
Eugenio! Viljið þjer koma með
tvo lítra af' víni handa mjer og
þessum herrum.
meðferðis og tókst að sökkva tveim
meðalstórum kaupskipum og laska
það þriðja.