Fálkinn - 10.11.1944, Blaðsíða 3

F Á L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason.
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sírai 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
Blaðið kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiðis fyrirfram
HERBERTSprení.
SKRADDARAÞANKAR
Það hafa á þessari öld komið
fram tillögur um, að endurskíra
ísland og kalla það Sóley. Aðrir
vilja kalla það Grænland, og hafa
nafnaskifti við Grænlendinga, vitan-
lega þá þannig að þeir nefnist Is-
lendingar og við þá auðvitað Græn-
lendingar.
Það eru nú að visu ókunnir
menn. sem gjarnt er til að segja
þetta með Grænland og ísland, og
meina það vel. Blöðin taka þetta
sem fallegt komplírnent, og öllum
fjöldanum finst þetta býsna rétt-
mætt og eðlilegt, að jökullinn mikli
i vestri mætti heita ísland en ís-
land Grænland, vegna skrúðgrænna
dala Og stórra mýrlenda. En saun-
ast mundi þó vera að kalla landið
Gráland, því að grái liturinn verð-
ur, þegar öllu er á botninn hvolft,
i meirihluta. Gráir eru sandarnir
og grá eru lrraunin. Og grátt er
loftið að jafnaði, að minsta kosti
lengur en nafnið Sóley gæti borið
nafn með rentu. Það er hætt við
að súld og þokur mundu kæfa Sól-
ey undir nafni.
Óneitanlega eru nöfnin Grænland
og Sóley girnilegri til fróðleiks en
þetta nafn, sem við höfum búið við
í þúsund ár. Nafn lands yors var
gefið af vonsviknum manni. sem
feldi úr hor, en það var þjóðlegt
fram á þessa öld, hvað sauðinn
snerti, og er ennþá í hefð, á
öðrum sviðum. Grænland var aug-
lýsingarheiti, sem enginn Amer!au-
maður nútímans þyrfti að skamm-
ast sín fyrir, og mætti alþjóðafé-
lagsskapur auglýsingafræðinga selja
nafn Eiríks rauða i merki sitt.
En reynslan er nú svo, að það
hefir sjaldnast haft áhrif, að aug-
lýsa löníd með því að gefa þeim
fagurt heiti, Gullströnd, Fílabeins-
strönd, Paradísareyjar og því lik
gyilingarheiti hafa aldrei náð til-
ætluðum árangri. Þau hafa kanske
vakið vonir, en þá lika þeim mun
meiri vonbrigði.
Landið með kalda nafninu er
saklaust af því að hafa lofað meiru
í heiti sinu, en það hefir efnt. Það
hefir aldrei vakið vonir þein-a,
sem þektu það aðeins af nafmnu,
og engum bakað vonbrigði. Nafnið
ísland hefir efnt meira en það hef-
ir lofað. Þessvegna er það orðið
vinsælla ferðamannaland en það
hefði nokkurntíma orðið, ef bað
hefði heitað Grænland eða Sóley.
— Hugsum okkur ferðamanninn,
sem stendur við tvo daga í úrhellis-
rigning, og sjer aðeins Sóley!
\\|ii ríki§§tjórnin
Nýja stjórnin: Frá vinstri Emil Jónsson, samgöngumála-, kirkjumála og iðnaðarmálaráðherra, Brgnjólfur
Bjarnason kennslumálaráðherra. Ólafur Thors forsœtis- og utanrikismálaráðherra, Pjetur Magnússon fjár-
máia-, viðskiftamála- og búnaðarmálaráðherra, Finnur Jónsson fjelagsmála- og dómsmálaráðherra, og Ákl
Jakobsson atvinnumálaráðherra.
Þau stórtiðindi hafa gerst á af-
stöðnum fimm vikna þagr.artima
islenskra blaða að mynduð hefir
verið þingræðisstjórn á íslandi, hin
fyrsta siðan þjóðstjórnin var mynduð
í apríl 1939, því að ráðuneyti Ólafs
Thors, er sat við völd sumarið 1942
hafði í raun rjettri ekki meirihluta-
þings að baki sjer nema um
ákveðin inálefni. Og siðan sú stjórn
Ijet af völdum, 16. des. 1942, hefir
utanþingstjórn farið með völdin.
Hjer verður ekki lýst aðdraganda
þessarar stjórnarmyndunar, nje þeim
grundvelli, sem hún er stofnuð á,
þvi að það hafa stjórnmálablöðin
þegar gjört. En hjer fara á eftir
nokkur helstu æfiatriði hinna sex
nýju ráðherra, en enginn þeirra hef-
ir gegnt ráðherraembætti áður nema
forseti liinnar nýju stjórnar, Ólafur
Thors. En allir eiga þeir sæti á
Alþingi. Og stuðnings nýtur stjórnin
frá fimtán sjálfstæðismönnum (af
20), 10 sócialistum og 7 Alþýðu-
flokksmönnum. Framsóknarflokkur-
inn allur, 15 menn, hefir skipað
sjer í andstöðu við stjórnina og
5 Sjálfstæðismenn „lýsa yfir þvi,
að þeir eru ekki stuðningsmenn
rikisstjórnar þeirra, sem nú liefir
verið mynduð, og eru óbundnir af
þeim samningum, sem um það hafa
verið gerðir“. Þetta eru þeir Gisli
Sveinsson. Ingólfur Jónsson, Jón Sig-
urðsson, Pjetur Ottesen og Þorsteinn
Þorsteinsson — allir frambjóðendur
i sveitakjördæmum. Hefir stjórnin
þannig stuðning 32 þingmanna, en
20 eru henni ekki fylgjandi. Ilins-
vegar hafa þessir 20 ekki viljað lýsa
vantrausti á stjórnina, nema einn,
Jónas Jónsson, sem bar fram van-
traustyfirlýsingu á öðrum degi eftir
að stjórnin tók við völdum. En eigi
hlaut hún atkvæði annara en til-
lögumannsins. — Stjórnin tók við
völdum 21. október, en fjórum dög-
um síðar var geri hálfs mánaðar
fundahlje á Alþingi. — Hjer fara á
eftir stutt æfiágrip nýju ráðherr-
anna:
Ólafur Thors er fæddur 19. jan.
1892 i Borgarnesi. Lauk stúdents-
prófi 1912 og las að þvi loknu iög-
fræði í Kaupmannahöfn skamman
tíma en hvarf frá námi og gerðist
framkvæmdarstjóri í h.f. Kveldúlfur
og hefir verið það síðan, þegar hann
hefir ekki gegnt ráðherraembættum.
Hann fór ungur að gefa sig að stjórn-
málum og var kosinn á þing 1925,
i Gullbringu- og Kjósarsýslu, en bar
hefir hann jafnan verið endurkosinn
síðan. Hann hefir gegnt ýmsum
nefndar- og trúnaðarstörfum, t. d.
átt sæti í gengisnefnd, setið i utan-
ríkismálanefnd í meira en áratug,
ennfremur i orðunefnd. 1 bankaráði
Landsbankans. Síðustu 10 árin hefir
hann verið formaður Sjálfstæðis-
flokksins, en i stjórn hans og í-
haldflokksins í 20 ár. Hann var
dómsmálaráðherra stuttan tíma fyrir
árslokin 1932, atvinnumálaráðherra
i Þjóðstjórninni 17. april 1939 til
16. des. 1942, en jafnframt forsætis-
ráðherra frá 16. mai sama ár. 1 nýju
stjórninni er hann forsætis- og utan-
ríkisráðherra.
Áki Jakobsson er fæddur á Húsa-
vik 1. júlí 1911, varð stúdent tvi ugur,
en lauk kandidatsprófi i lögum 1937.
Gerðist hann síðar bæjarstjóri á
Siglufirði um fjögurra ára skeið, til
1942, bauð sig þar fram af hálfu
Sócíallistaflokksins við vorkosn-
ingarnar það ár og náði upbótar-
þingsæti, en var kosinn þingmaður
Siglufjarðar um haustið. Síðustu
árin hefir hann rekið lögfræðis-
skrifstofu í Reykjavík. Áki er yngst-
Framhald á bls. li.
■
25 ára hjúskaparafmæli áttu þau hjónin Valdís Bjarna-
dóttir og Sigurbergur Elísson bifreiðastjóri, Lauganes-
veg 55, 21. okt. síðastliðinn.