Fálkinn - 01.06.1951, Qupperneq 3

FÁLKINN
3
Góðir gestir frá Finnlandi
Nú í byrjun júní verður haldin
sýning á verkum finnska málarans
Axeli Gallén Kallela i Þjóðminja-
safnshúsinu nýja. í þvi tilefni koma
lfingað tengdadóttir listamannsins
látna, Frú Pirlcko Gallén Kallela og
Aivi dóttur hennar ásamt Dr. L.
Wennervirta og frú hans Ernu
Wennervirta.
Frú Pirkko Gallén Ivallela var
gift Jorma, syni Axeli Gallén Kall-
ela — en hann dó á besta aldri, þá
viðurkenndur listamaður.
Dr. L. Wennervirta, aldavinur
hins látna listamanns Axeli Gallén
Kallela og fjölskyldunnar, liefir und-
irbúið sýningu þá, sem liingað er
komin. Eru það úrvalsverk sem flest
eru i eign fjölskyldunnar og hafa
verið sýnd, meðal annars í Skand-
inavíu. Einnig voru þau notuð við
útgáfu bókar um Axeli Gallén Kall-
ela í foriagi Werner Söderström 1947.
Finnar telja Axeli Gallén Kallela
einn sinn snjallasta listamann. Hefir
hann mótað finnska list mjög siðan
um aldamót (1865—1931). Heims-
frœgð lilaut hann fyrir kalkmálverk
þau er liann gerði á Sýningarskála
Finnlands í París aldamótaárið, og
málverki í stúdentagarðinum í Hels-
ingfors og grafhýsi Juseliusar i
Björneborg er gjörð voru 1901—
1903.
Á síðari liluta nitjándu aldarinn-
ar var listainaðurinn langdvölum í
Paris og fékkst þá aðallega við hefð-
bundnar þjóðlífsmyndir og þeirrar
tíðar rómantiskan stíl. En upp úr
aldamótum tók hann að fást við
stærri hlutverk. Þjóðsöguljóðin
finnsku, Kalevala. Árum saman bjó
hann sig undir hið mikla hlutverk
sitt, í afskekktu þorpi i Kalela i Rus-
vesi. Margar sínar bestu fyrirmynd-
ir fann hann þar meðal bænda og
handverksmanna. Fjölliæfni iista-
mannsins var dæmalaus. Hann
málaði með kalki, olíu of vatnslit-
um. Teiknaði, „raderaði“ og mótaði.
Á öllum sviðum náði liann miklum
árangri og afköstin voru mikil. í
loft Þjóðminjasafnsins i Helsingfors
málaði hann mikil kalkmálverk (fyr-
irmyndir frá sýningarskálanum i
París) og i málverkasafni ríkisins
Nýr
dómkirkjuprestur
Björpnin við Látrabjarð
Gallén Kallela: IJefnd Jonkahainens.
Frú Pirkko Gallén Kallela, teikning Rad. efíir A. Gallén Kallela: Sjálfs-
eflir Jorma Gallén-Kallela,. mynd.
Fyrra sunnudag fór fram prests-
kosning i Reykjavík til embættis II.
dómkirkjuprests. Voru aðeins tveir
i kjöri, síra Óskar J. Þorláksson
prestur á Siglufirði og síra Þorgrim-
Slysavarnafélag íslands hefir feng-
ið nýja, allmjög stytta útgáfu af liinni
sérstæðu kvikmynd Óskars Gislason-
ar af strandi enslca togarans Sargon
og björgun áhafnar skipsins, þar sem
það lá undir Látrabjargi og engin leið
var' fær í námunda við það nema sú
að síga þverhnýptan liamar með björg-
unarstól og Hnubyssu og draga skips-
verja upp á fjallsbrún í vað, nær
dauða en lifi, er þeim hafði verið
bjargað upp i fjöruklettana í björg-
unarstólnum. Það er 'vart hægt að
bugsa sér erfiðari aðstöðu til björg-
unar en liarna var, og ef eigi hefðu
verið tæki fyrir hendi og úrval á-
ræðinna dugnaðarmanna, mundi enska
skipshöfnin eflaust liafa farist öll
þarna undir berginu.
Mynd Óskars Gíslasonar hefir ver-
ið sýnd hér áður, en var þá um þrisvar
sinnum lengri en nýja útgáfan. Hún
er þannig til komin, að norska björg-
unarfélagið fékk að gera stytta út-
gáfu úr myndinni til þess að sýna á
vegum félagsins um allan Noreg, til
þess að opna augu fólks fyrir því
hvílíkt starf björgunarfélaganna cr
stundum. Hér verður myndin sýnd í
sama tilgangi og verður það eflaust
til þess að vinna hérlendri björgunar-
starfsemi samúð og aðdáun.
Norskir taltextar hafa verið settir
við myndina, en eigi eru jieir vel
greinilegir, svo að þörf væri á að gera
islenskan taltexta fyrir sýningarnar
liér á landi. Til mála hefir komið að
leigja eintök af myndinni til Eng-
lands og verða jiau þá auðvitað með
enskum textum. Á frumsýningu mynd-
arinnar hér ávarpaði form. Slysa-
varnafélagsins, Guðbjartur Ólafsson
gesti, og gerði grein fyrir hvernig
myndin hefði orðið til. Jafnframt var
sýnd stutt mynd af starfi norskra
björgunarskipa.
SIGURVEGARAR.
Danskar meyjar hafa síðustu árin
getið sér frábæran orðstír í badmin-
tonleik. Fyrir 30 árum þekktist þetta
útlenda orð ekki hér á landi, en nú
þekkja margir hvað badminton er. f
ensku meistarakeppninni í vor sigruðu
dönsku kvenkeppendurnir bæði í ein-
liðaleik, tvíliðaleik og tvíliðaleik karls
og konu. — Hér sjást þær Kirs/en
Torndal (tv.) *g Thony Alm með
verðlaunagripina frá mótinu. Þær
sigruðu í tvíkeppni kvenna.
fíad. eftir A.
ur Sigurðsson prestur á Staðarstað.
Með því að umsækjendur voru að-
cins tveir þótti sýnt að kosningin
yrði lögmæt og hitt tvísýnt hvor
kosinn yrði, og var inörgu um það
spáð og undirbúningur mikill af
hálfu fylgjenda beggja prestanna,
en þó allt með fullum friði, eins
og vera ber við prestkosningar. Úr-
slitin urðu þau að kosinn var síra
Óskar með 2519 atkv. en síra Þor-
grímur hlaut 1844. Ógild atkvæði
46 og 7 auðir seðlar.
Hinn nýi dómkirkjuprestur er
Skaftfellingur, fæddur á Skálmar-
bæ í Álftaveri 1906. Að loknu stúd-
entsprófi las hann guðfræði við Há-
skólann og lauk prófi 1930, með 1.
einkunn (119 stig) og stundaði þvi
næst framhaldsnám í London og
Oxford veturinn 1930—’31. Síðla
sama ár vigðist hann til Iíirkjubæj-
arklausturs og var prestur þar til
1935, en þá var honum veittur Siglu-
fjörður (Hvanneyrarpestakall) og
liefir hann verið prestur þar siðan.~
Síra Óskar hefir getið sér mikilla
vinsælda hjá söfnuðum þeim sem
liann hefir þjónað hingað til og er
ekki að efa, að söm verður reyndin
i hinum nýja söfnuði lians, Dóm-
kirkjusöfnuðinum.
„Atcneum“ eru i tveim sölum bestu
olíumálverk hans.
Á sýhingunni í Þjóðminjasafninu
verða 120 vcrk listamannsins, að
vísu engin hinna stærstu, en alhliða
sýnishorn af verkum lians í vatns-
litum og „Gouaslie" og kritarmynd-
um, einnig teikningar og „rader-
ingar“.
Frú Pirkko Gallén Katleta er á-
gæt söngkona. Hefir hún ásamt pí-
anóleikaranum Cyril Szalkiewicz,
viða Ivaft söngskemmtanir. Vonir
standa til að frúin geti sungið hér
siðar með aðstoð Hft. Szalkiewicz,
en hann dvelur nú i Englandi.
Hinir finnsku gesir munu ferð-
ast viða um landið, það hefir ávallt
verið óskadraumur þeirra að skoða
sögueyjuna.
Guðmiindnr Eina,rsson
frá Miðdal.
Síra Óskar Þorláksson.