Fálkinn - 10.10.1952, Blaðsíða 12

12
FÁLKINN
ARNOLD BENNETT:
Silfurpeningarnir
£pema\\4i leifhilcgregluáa$a 13.
Klukkan sló átta. Þjónninn kom inn, hljóð-
lega eins og hjúkrunarkona, og Napoleon
vorrar aldar fór inn í marmarahellulagðan
baðklefann. Þegar hér var komið sögu vissi
allt heimilisfólkið .... þetta heimilisfólk sem
snerist kringum einræðisherrann eins og plá-
neturnar kringum sólina .... að húsbóndinn
var vaknaður og í talsvert hættulegu skapi
og að búast mátti við þrumuveðri. Og ailir,
frá hlaupastráknum til einkaritarans, hins
mikla manns Oakley, skildu þetta sem nýja
sönnun fyrir því að fjármálaferill húsherr-
ans hefði orðið fyrir áfalli.
Húsherrann át morgunverð stundvíslega
klúkkan átta .... enskan árbit: svínsket og
egg, steikt 'brauð, kaffi og marmelaði .... í
árbítsstofunni, fyrir framan bókasalinn. Hann
át einn, því að hann þoldi ekki að vita þjóna
nærri sér svona snemma dags, og hvorki átti
hann konu eða böm. Hann hellti sjálfur í
kaffibollann sinn, alveg eins og einhver af
skrifurum hans mundi hafa gert. Hann leit
á úrið um leið og hann drakk út úr bollan-
um. Ef Oakley væri ekki kominn ætti einka-
ritarinn von á góðu. En Oakley var kom-
inn, hann sat í ró og næði og var að skera
upp umslög með litlum pappírshníf úr fíla-
beini. Það var aðallega vegna þess að Oakley
var alltaf „kominn“, að hann hafði sex hundr-
uð punda kaup á ári.
Farið þér í Cannon Street fyrripartinn í
dag? spurði Oakley, sem var maður um
fimmtugt og jafn sviplaus ásýndum og þjónn
í stórum gildaskála.
— Hvers vegna spyrjið þér?
— Sir Charles Custer simaði og spurði
að því.
— Nei.
— 'Eg bjóst við því, og sagði honum það.
— Humm! sagði húsherrann þumbara-
lega, en þorði ekki að segja meira.
Hann hafði talsverðan beyg af hinum ó-
viðjafnanlega einkaritara sinum, eins og
fyrirmyndin hans, Napoleon mikli. Oakley
átti auðvelt með að útvega sér annan hús-
bónda, en það var vafasamt hvort húsbónd-
inn gæti náð í annan eins einkaritara og
Oakley var.
— Það var lítill póstur í morgun, sagði
Oakley.
— Humm, sagði húsherrann aftur. —
Skrifið þetta bréf og sendið það þegar í stað:
„Herra Richard Redgrave, Adelphi Terrace
4. Kæri herra Redgrave. Eg væri yður mjög
þakklátur ef þér gætuð litið inn til mín fyrri
partinn í dag, eins fljótt og hægt er. Eg verð
heima. Bréfberinn gæti komið með yður til
baka í vagninum. Yðar með virðingu .... “
Bréfið var skrifað, undirskrifað og sent.
— Hefir nokkur komið frá Gaunt &
Griffiths? spurði Napoleon.
— Já.
Oakley tók upp bréf, skrifað á þykkan, fín-
an pappir. Bréfhausinn á skrifpappír hins
kunna miðlarafirma var ærið tignarlegur,
enda mun þetta hafa verið stærsta miðlara-
stofan í London, eða að minnsta kosti var
hún í mestum metum í Kauphöllinni.
— Þeir skrifa: „Vér höfum meðtekið
heiðrað bréf yðar dags. í dag. Getum vér
boðið yður takmarkaðan fjölda af La Princ-
essehlutabréfum fyrir tuttugu og fimm pund,
og yrðum yður þakklátir fyrir að taka eða
hafna boðinu fyrir klukkan tólf á hádegi á
morgun. Erum ávallt til þjónustu. Virðingar-
fylist Gaunt & Griffiths.
— Tuttugu og fimm! hrópaði hann. — Þeir
hljóta að meina fimm. Þetta er víst ritvilla.
— Þetta er skrifað í tölum og endurtekið
í bókstöfum.
— Það er ritvilla samt.
— Já. Vafalaust.
Ennþá fékkst Napoleon ekki til að trúa því
að ólánið eða kannske gjaidþrotið væri að
berja á dyr hjá honum. Hann barði höfðinu
við steininn og neitaði að horfast í augu við
sannleikann. Það virtist svo ótrúlegt, svo ó-
hugsanlegt að nokkuð gæti bjátað á fyrir
honum. Þannig hugsum við allir þangað til
skriðan fellur. — Nú fór hann að sinna hin-
um minni háttar bréfum og lét sem hann væri
hinn rólegasti. En hann gat ekki blekkt
Oakley.
Klukkan 5 mínútur fyrir 9 var drepið var-
lega á dymar. Það var sendillinn, sem hafði
farið í Adelphi Terrace. Redgrave var ekki
heima. Hann hafði farið út kvöldið áður og
var ekki kominn aftur. Húsmóðirin vissi
ekki hvar hann var.
— 'Sendið þangað aftur um hádegið,
Oakley, sagði Napoleon.
Eftir augnablik var 'drepið á dyrnar aftur.
— Kom inn! kallaði Napoleon byrstur.
Þjónn kom og kynnti að sir Charles Custer
væri kominn.
— Sir Charles Custer! sagði húsbóndinn.
— Þér verðið að flytja yður út, Oakley. Eg
þarf að tala við hann.
Oakley fór út og sir Charles var vísað inn.
Sir Charles leit efablandinn á Napoleon, og
svo lokaði hann dyrunum varlega.
— Eg held að við séum í bölvaðri klípu,
Lock, sagði hann og lagði pípuhattinn sinn
á borðið.
— Jæja? sagði Simon Lock varlega.
— Já, sagði Charles. — Og ég er hárviss
um að þegar þér spurðuð mig rnn hvort ég
vildi taka þátt í þessum Princessehlutabréfa-
kaupum ....
— Afsakið þér, sir Charles, tók Lock fram
í mjög kurteislega og formlega. — Eg bað
yður ekki um að taka þátt í þeim. Það vor-
uð þér sem stunguð upp á því.
— Nú .... humm .... jæja, sagði sir
Charles óákveðnari. — Við skulum ekki deila
um það. En ég skildi yður að minnsta kosti
svo að þetta væri hundrað prósent öruggt
fyrirtæki.
— Það er nú svo, svaraði Lock. — En fáið
þér yður sæti, sir Charles og reynið að líta
rólega á málið.
— Er ég ekki rólegur? spurði þingmað-
urinn, sem ekki var vanur því að vera ávarp-
aður svona.
— Jú, víst eruð þér rólegur. Eg á við að
þér ættuð að halda áfram að vera það. Við
skulum tala um þetta mál. Eins og þér minn-
ið mig á sagði ég að þetta væri mjög gott
fyrirtæki. Og það var það lika. En það er svo
að sjá sem einhver leynileg öfl séu að verki
gegn okkur. Ef ég gæti komist að hver !þessi
öfl væru, mundi allt fara vel, því að þá gæti
ég gert þvingunarráðstafanir sem bæru ár-
angur .... þér skiljið mig?
— Hvaðan svo sem þessi leyndu öfl kæmu?
— Já, hvaðan svo sem þau kæmu. Og ég
skal grafa þetta upp sir Charles, sagði Simon
Lock með áherslu. — Eg skal komast að því.
Simon Lock hefir aldrei verið svínbeygður
hingað til og hann skal aldrei verða það held-
ur. Eg byrjaði ævina með tveggja shillinga
kaupi á viku. Þá unnu líka öfl á móti mér en
ég bugaði þau. Nú er ég fimmtíu og fimm, en
ég hugsa að ég geti leikið sömu brögðin sem
ég lék í æsku — og í stærri mælikvarða.
— En meðan á þessu stendur?
— Eg verð því miður að játa, sir Charles,
að við höfum selt fleiri Princesse-hlutabréf en
við getum látið af hendi. Og meira að segja
er ég hræddur um að við höfum selt fleiri
bréf, en til eru í félaginu. Við seldum og seld-
um, í von um verðfatl. Eg vissi líka að hluta-
bréfin mundu falla bráðlega. Og það gerðu
þau. En nú hafa þau stigið aftur með mjög
dularfullum hætti.
— Og þau halda áfram að stiga, sagði sir
Charles og strauk óstyrkri hendinni um langt
og gisið skeggið.
— Já, ég sé að við höfum selt yfir tvö
hundruð þúsund hlutabréf með þriggja punda
gengi. Svo féllu þau, eins og þér vitið, nið-
ur í tuttugu og fimm shillinga. Svo fóru þau
að þjóta upp eins og loftbelgur og eftirspurn-
in varð mikil. Við vorum ginntir í gildru, sir
Charles. Aldrei þessu vant hefir einhver snú-
ið á Simon Lock . . . . í bili, aðeins í bili. Miðl-
ararnir mínir héldu að þeir væru að selja
Pétri og Páli þessi hlutabréf, en þeir seldu
ýmsum umboðsmönnum, sem sami kaupand-
inn hefir gert út. Það er greinilegt.
— Og hvernig er þá ástatt núna?
— Við eigum að afhenda hlutabréfin eftir
viku. Við eigum kringum áttatíu þúsund
hlutabréf, sem við höfum keypt með mismun-
andi gengi, allt upp í fimm pund. Við mund-
um verða borgunarmenn fyrir því. En svo
verðum við að kaupa yfir hundrað og tuttugu
þúsund hlutabréf í viðbót.
— Með lægsta verði sem hægt er að fá?
— Já.
— Og hvað er lægsta verð í dag?
Simon Loek horfði i augun á sir Charles.
— Mér hafa í dag verið boðin hlutabréf fyrir
tuttugu og fimm pxmd.
Sir Charles svaraði með því að vinda sér
að skenknum og hella koníaki í glas. Hann
var fremur huglítill maður, þótt mikill væri
hann á velli.