Fálkinn - 21.05.1954, Blaðsíða 8

8
FÁLKINN
Þögnin langa
ÉG keypti Rietvlei fyrir fjórum
mánuðum. Það er smábýli eftir
því sem gerist. Hér eru sumar
jarðirnar upp undir 250.000
„morgenmörk“. Og eitt „morgen-
mark“ er, eins og þú kannske
veist, kringum hálfur annar hekt-
ari. Rietvlei var ekki nema 200
,,morgenmörk“ og var því varla
talið býli. Fólkið í kring sagði að
það mundi geta framfleytt tveim-
ur kálfum. En ég keypti kotið af
því að þar var svolítið hús. Það
hangir uppi ennþá. Og auk þess
að þarna er lind, sem fólk sagði
að mundi verða þurr. — Ég náði
í tvo innfædda menn, nokkrar
dósir af hvítri málningu og fáein-
ar rúður og þetta hafði undraverð
áhrif. Þegar ég kom til baka frá
Johannesburg ætlaði ég varla að
þekkja húsið aftur. Mér fannst,
þegar ég var að raða niður því,
sem ég hafði viðað að mér, að ég
mundi ílendast hérna. Og ég sætti
mig vel við það. Enn hafði ég ekki
fengið tækifæri til að kynnast því
hverjir nágrannar mínir voru.
Ekki svo að skilja að ég væri for-
vitinn, en það var alltaf gott að
vita það.
Þegar ég hafði bjástrað þarna
í tvær vikur var húsið farið að
líkjast mannabústað. Hérna úti á
hásléttunni hefir fólk sína á-
kveðnu heimsóknartíma. Og þess
varð skemmst að bíða að ég
þekkti alla í grenndinni. Þeir
sögðu mér frá Adam Soomerfeild,
einbúanum sem átti stærstu jörð-
ina á þessum slóðum; hann talaði
aldrei við nokkurn mann, en pen-
inga græddi hann. Leiðir okkar
mættust á ásnum fyrir ofan húsið
mitt. Mér fannst ekkert merkilegt
að hann kallaði til mín einn dag-
inn er ég var úti á gangi. Við
heilsuðumst með handabandi.
Hann var hár — að minnsta kosti
6 fet. Farinn að grána yfir gagn-
augunum. Kinnbeinamikill og nef-
ið eins og á erni, augun hvöss, grá
og köld. Þetta var karlmenni. Mér
féll strax vel við hann, og ég held
að honum hafi fallið við mig. Það
fór vel á með okkur þegar við
hittumst fyrst. Og ástæðan til
þess var ofur einföld — það er
ekki gott að maðurinn sé einsam-
all. Síðar frétti ég að tuttugu ár
væru liðin síðan nokkur maður
hefði komið inn fyrir dyr hjá Ad-
am Somerfeild. Og ég varð þess
vísari að ég var sá fyrsti, sem
hafði talað við hann í tuttugu ár.
Við töluðum um daginn og veg-
inn, um rosann og kornverðið.
Hann sagðist hafa lesið bókina
mína og haft gaman af henni. Ég
varð upp með mér af því.
Þremur vikum síðar er ég var
að bjástra við að ljúka við sögu,
sem ég vissi að var þannig að hún
gæti aldrei orðið barn í brók,
hringdi síminn — ég var nýbúinn
að fá sima og nú hringdi hann og
truflaði mig í sögunni. — Það var
Adam Somerfeild og hann var að
bjóða mér í miðdegisverð. Klukk-
an var ekki nema fimm og ég sat
góða stund þangað til ég fór í
kalt bað og viðeigandi föt. „Við-
eigandi föt“ þýðir á þessum slóð-
um hreinar stuttbuxur og skyrta.
Klukkan hálfátta kom ég til
Somerfeilds. Hann átti fallegan
garð með blómum og grasflöt og
gosbrunni fyrir neðan húsið.
Þarna var öll umgengni í besta
lagi og talandi vottur um húsbónd-
ann. Hann brosti og bauð mig
velkominn og við fengum okkur
hristing — cocktail — úti á svöl-
unum.
Fólk hefir ávallt tilhneigingu til
að segja mér frá sjálfu sér. Ég veit
ekki af hverju það kemur. Ef til
vill treystir það andlitinu á mér.
Kannske stafar það af skegginu
og af því að ég skrifa bækur. Fólki
finnst ávallt að þeir sem skrifa
bækur séu eitthvað skrítnir menn.
Það er svo að sjá sem það haldi
að rithöfundur lifi í öðrum heimi
en annað fólk. En gallinn er að
ég get aldrei þagað yfir því sem
það segir. Ég vildi óska að ég
væri dálítið líkari Adam Somer-
field. Hann gat þagað yfir sínu í
tuttugu ár. En það var dálítið ó-
heppilegt að hann skyldi segja
mér það — mér, sem aldrei get
þagað yfir neinu. Þegar það loks-
ins kom og Adam Somerfeild rauf
löngu þögnina, kom það eins og
vatnsflóð. Ég sat þarna og gat
ekki skotið einu einasta orði inn
í. Hann hélt áfram að segja frá
þangað til fór að birta af sólinni
í austri og við vorum báðir orðnir
þreyttir. En eins og ég hefi sagt
hafði hann þagað í tuttugu ár, og
þegar maður hefir ekki haft neinn
trúnaðarmann svo lengi, er eðli-
legt að það muni um það þegar
það loksins kemur. Hann stytti
tuttugu ára efni í tíu ræðutíma.
Þegar hann var búinn labbaði ég
heim til blaðanna minna.
Ég sat og skrifaði og bragðið
af Gilbeys og Roses grape fruit
var enn í munninum á mér. Mér
var undarleg nautn að því að
skrifa söguna og var alltaf að
gjóta augunum til tveggja smá-
fugla, sem voru á ástaleik í krækl-
ótta trénu niðri í garðinum. Mér
fannst sem ég sæti hjá Adam
Somerfeild og heyrði röddina
hans. Hann talaði um gamla daga
á hásléttunni, þegar lifið var tals-
vert harðleiknara en nú. Talaði
um nautgripina og nýja kynbóta-
nautið sem hann hafði fengið frá
Skotlandi til að bæta stofninn.
Hann talaði um allt það, sem naut-
gripabændur hafa áhuga á, og ég
lét hann tala, því að ég þóttist
vita að þetta væri upphafið á
sögunni. Og allt í einu var hann
kominn út í dýraveiðar og spurði
hvort ég hefði nokkurn tíma drep-
ið fíl. Og svo þagði hann um
stund.
— Þetta var ágætt veiðiland,
sagði hann loksins og stóð upp.
Komið þér snöggvast inn — ég
skal sýna yður byssurnar mínar.
Við fórum inn í forsalinn. Gam-
all byssuskápur var á þilinu og
gegnum glerhurðirnar sá ég úr-
vals safn af hlaupvíðum rifflum.
Við stóðum og horfðum á þá um
stund. Svo tók hann út 450—500
Miles Rigby. Það var fallegt vopn,
ég hefði viljað borga mikið fyrir
það. Hann rétti mér vopnið og
sagði: — Athugið þér hve góður
hann er. Ég vóg riffilinn i hend-
inni og bar hann upp að öxlinni.
Ég ætlaði að fara að hengja hann
inn í skápinn aftur, en þá tók hann
hann af mér og stakk honum í
leðurhylkið og rétti mér. Ég tók
við honum og stóð þarna í svölum
forsalnum með vopnið í hendinni.
Hann leit fyrst á riffilinn og svo
á mig. Svo brosti hann og sagði:
— Þér eigið hann!
Ég gat ekki svarað öðru en: —
Hvert í heitasta!
Hann bætti við, eins og til að
gefa mér skýringu: — Ég fer
aldrei á veiðar framar.
1 annað skipti fór um mig sam-
úðarstraumur í garð þessa manns,
sem ég hafði kynnst svo nýlega.
Meðan ég stóð þarna varð mér
litið á byssu, sem var fremur illa
leikin, hlaupið var bogið og skeft-
ið brotið. Það hlaut að vera eitt-
hvað alvarlegt í sambandi við
það. Adam Somerfeild tók eftir að
ég var að horfa á byssuna og
sagði: — Konan mín var vön að
nota þennan riffil. Röddin var
ekki eins örugg og áður.
Við fórum út á svalirnar aftur.
Sátum þar um stund, en svo sagði
ég: — Ég vissi ekki að þér væruð
kvæntur.
— Jú, einu sinni var ég það.
Við sátum um stund og þögð-
um. Ég hélt ekki að hann mundi
minnast frekar á þetta. En mér
skjátlaðist. Það munar um minna
en tuttugu ára þögn.
— Langar yður til að heyra um
það? spurði hann allt í einu.
— Ekki ef þér viljið síður tala
um það, sagði ég.
Og þegar það loks kom, kom
það eins og þegar sýður upp úr
sódavatnsflösku, sem hefir verið
opnuð klaufalega.
— Það gerðist fyrir tuttugu ár-
um byrjaði hann, — hún hét
Felicity, hún var yndisleg,
kannske dálítið duttlungafull, en
þegar maður er ástfanginn er
maður ekki að setja það fyrir sig,
jafnvel þó að maður taki eftir
því. Ég var ástfanginn. Fjárhag-
urinn var heldur naumur þá. Hún
var dóttir ríks útgerðarmanns.
Þegar við kynntumst voru horf-
urnar ekki góðar. Mér var ómögu-
legt að biðja hana um að giftast
mér. Þess vegna fór ég hingað.
Ég hugsaði mér að annað hvort
skyldi ég reyna að gleyma henni
hérna, eða græða peninga svo að
ég gæti látið hana njóta sömu
þæginda og hún var vön heima í
Englandi. Ég átti erfitt þá. Lítið
sem ekkert milli handanna, en nóg
var af útgjöldunum. Skattar og
skyldur og rentur. 1 stuttu máli:
allt hvatti mig til að gefast upp
og flytja í borgina. En einhvern
veginn tókst mér að komast fram
úr þessu, en það var langt fyrir
hana að bíða í fimm ár. Hún skrif-
aði einu sinni í viku, ég tvisvar.
Og svo var loksins allt komið í
lag og hún átti að koma. Ég beið
með eftirvæntingu. Og einn góðan
veðurdag fékk ég bréf. Það var