Fálkinn - 19.11.1954, Blaðsíða 9

FÁLKINN
9
og hann tók þessu jafn alvarlega
og hún hafði búist við.
— Það er réttast að ég fari
strax, sagði hann. — Ég hefi víst
allt sem ég þarf hérna í bílnum.
Sally leið betur þegar hún sleit
samtalinu.
Nú liðu tveir tímar án þess að
nokkuð gerðist, en þá heyrði hún
bifreið Roberts allt í einu nema
staðar fyrir utan. Þetta. var merki-
legt. Samkvæminu mundi ekki
ljúka fyrr en klukkan ellefu í
fyrsta lagi, svo að það var eðli-
legast að hann hefði farið þangað
aftur, úr sjúkravitjuninni.
Hann virtist þiæyttur og slæpt-
ur þegar hann kom inn i skrif-
stofuna. Hann settist þunglama-
lega og strauk fingrunum gegn-
um jarpt hárið. — Snögg líf-
himnubólga, sagði hann. — Þetta
mátti ekki seinna vera. Guði sé
lof að ég beið ekki. Ég símaði
í sjúkrabifreið undir eins, og þeg-
ar við komum á sjúkrahúsið óku
þeir henni beint inn á skurðar-
stofuna. Það er svo að sjá sem
hún muni hafa þetta af.
Hann neri augun og geispaði.
— Hafa fleiri símað?
— Nei, sem betur fer, sagði
Sally. — Ég vona að þú fáir næði
í nótt.
Hann rak augun í leifarnar af
smurða brauðinu henriar og
mændi á sneiðarnar.
— Gerðu svo vel. Ég ætla ekki
að borða meira, sagði Sally.
— Ég er að drepast úr hungri,
sagði hann með munninn fullan
af mat.
— Hvers vegna fórstu ekki í
samkvæmið aftur? spurði Sally
og setti nýtt kaffi á könnuna.
Hann leit ekki upp. — Ég býst
ekki við að ég hefði verið sérlega
velkominn, sagði hann loksins. —
Beta styggðist vegna þess að ég
fór. Hún hafði boðið ýmsu fólki,
sem hún hélt að ég hefði gagn af
að kynnast. Þegar ég sagði að ég
yrði að láta sjúklingana ganga
fyrir, sagði hún að ég væri ónær-
gætinn og að ég væri hlægilega
skammsýnn. Það lenti í svarra
milli okkar.
Hann þagði um stund. — Af-
sakaðu. Ég hefði ekki átt að segja
— Mamma, flaug flugvélin mín hing-
að inn?
frá þessu. Ég gleymdi alveg að
þið eruð systur.
— Við erum ekki sérlega líkar
samt, finnst þér það? sagði Sally
dauflega. Ef hún hefði verið dá-
lítið líkari samt mundi Robert
kannske heillast af henni í stað-
inn.
Hún rétti honum kaffibolla og
byrjaði að hneppa frá sér sloppn-
um og búast til heimferðar. Hann
sat þegjandi og horfði á hana. Það
kom roði í kinnarnar á henni en
hann hélt áfram að stara á hana,
eins og hann hefði aldrei séð hana
fyrr.
— Mér þykir svo vænt um, að
þú ert ekki lík henni, sagði hann
loksins.
Sally fékk ákafan hjartslátt og
það kom svo mikið fum á hana
að hún fór að tala án þess að
hafa gert sér grein fyrir hvað hún
ætlaði að segja. — Ég mundi ekki
taka mér nærri þó að hún reidd-
ist, ef ég væri i þínum sporum . . .
Hún hló uppgerðarhlátri og hélt
áfram: — Ég er líka í ónáð — af
sömu ástæðu. Það stóð á stöku
við borðið af því að ég vildi ekki
koma.
Og nú var að sjá sem allt í einu
rynni upp ljós fyrir honum. —
Sastu af þér samkvæmið til þess
að verða hérna og taka á móti
skilaboðum til mín? spurði hann.
— Já, vitanlega. Eins og það
væri ekki meira áríðandi.
— Það er ekkert „vitanlega"
við það ......... Hann hnyklaði
brúnirnar og hélt áfram í hægum
rómi. — Beta mundi aldrei hafa
gert það.
Svo kom Ijómi í augun á hon-
um. — Að hugsa sér hvað ég hefi
verið blindur! hrópaði hann og
stóð upp. Svipur hans var svo ein-
beittur þegar hann kom til henn-
ar að hún hörfaði ósjálfrátt und-
an, rak hælinn í gólfdúkinn og
var rétt dottin.
Sterk hönd greip i hana og varði
hana fallinu. Og hún sleppti ekki
takinu. Robert lyfti henni og
kyssti titrandi varir hennar.
— Þú reiddist ekki við mig,
sagði hann þegar hann sleppti
henni.
— Nei, hvíslaði Sally.
Hann þrýsti höfði hennar að
öxlinni á sér. Það var meðalalykt
af henni, en Sally fannst það
yndislegasti ilmurinn í heimi.
— Við hugsum svo líkt, sagði
hann að lokum. Röddin var eins
og ljúflingslag. — Við eigum svo
vel saman. Ættum við ekki að
giftast?
— En hvað um Betu, þá — ertu
ekki ástfanginn af henni? spurði
Sally hikandi.
— Ég var heillaður, töfraður
— eins og flestir, sagði hann. —
Veslings Beta, það verða örlög
hennar alla ævi að stúlkur eins
og þú verði teknar fram yfir
hana.
Og Sally, sem hafði haft svo
litla trú á sínu eigin aðdráttarafli,
varð mállaus af undrun — og
hamingju. *
Ósigrandi.
%
%

%
'fc, <
¥
3

w
s
Sir Walter Raleigh
og reykjarpípan
Hann lagði grundvöllinn að pípureykingum Englendmga
og gekk upp á aftökupallinn með pípuna í munninum.
‘VkAÐ voru Spánverjar og Eng-
lendingar sem greiddu tóbak-
inu götu til Evrópu. Trúboðarnir
sem fóru með Golumbusi vestur
i annarri Amerikuför iians, sögðu
þegar heim kom frá jurt einni
sem Indíánar reyktu, en það var
ekki fyrr en lieilli öld síðar, sem
fyrstu tóbaksplönturnar voru
fluttar til Spánar. Fyrstu 70 árin,
sem Spánverjar voru fyrir vest-
an liugsuðu þeir aðeins um að
raka samari gulli og gimsteinum,
en þegar Jrá leið var farið að
liugsa um að flytja til Spánar
tóbak. Filipus II. gerði út eins
konar náttúrufræðinganefnd vest-
ur, undir forustu Boncalo Hern-
andez de Toledo, og liann flutti
fyrstu tóbaksplönturnar til Spán-
ar árið 1599.
Sir Walter Raleigh var að ýmsu
leyti athyglisverðasti maður
ensku þjóðarinnar á uppgangs-
tímum þeim er hún lifði i stjórn-
artíð Elísabetar drottningar.
Sagt er að hann hafi i upphafi
komið sér i mjúkinn hjá drottn-
ingu með því að breiða skikkju
sina fyrir fætur hennar, er hún
þurfti áð stíga úr vagni sínum,
svo að hún þyrfti ekki að stíga
á vott grasið.
Metnaðargjarnari maður hefir
varla verið til, en í sumum grein-
um kom metnaður lians eriska
ríkinu að gagni. Hann barðist við
Spánverja á sjó og landi, tók þátt
í sjóræningjaleiðangrum og gerði
út sjóræningja og fékk ákveðinn
hlut af afla þeirra. Þó að liann
hefði lítið vit á sjóhernaði varð
hann aðmiráll. Árið 1584 gerði
hann út leiðangur til Norður-
Ameríku og lét stofna þar ný-
lendu, sem liann lét lieita Virginia
(Meyjarland) til heiðurs hinni
ógiftu drottningu. Eftir tvö ár
komu margir landnemar lieim aft-
ur og fólk rak upp stór augu, þvi
að þeir gengu með eitthvað sem
rauk úr í munninum. Það var
tóbakspipan! Sir Walter fékk cina
þeirra að gjöf, og hann varð sið-
an besti talsmaður pipunnar i
höfðingja hóp. Skáldið Spencer,
vinur hans, orti lofkvæði um tó-
bak og reykjarpipur.
Raleigh varð pípunni trúr til
hinsta dags. Þegar Elísabet dó
var hann sakaður um að hafa átt
þátt í samsæri gegn Jakob kon-
ungi fyrsta og lenti í Tower-fang-
elsinm Þar sat hann i tólf ár. Á
þessum löngu árum reyndi hann
að drepa timann með því að skrifa
rit um sagnfræði, fjárhagsmál og
félagsmál og bjó til áætlun, sem
að visu var mjög uppi í skýjun-
um, um að gera út leiðangur til
gulllandsins Dorado, sem hann
taldi að mundi vera i Guyana.
Var honum sleppt úr fangelsinu
til þess að hann gæti komið þess-
um leiðangri í framkvæmd. En
Jakob I. sem vildi koma á friði
í heiminum, setti sir Walter það
skilyrði að liann yrði að forðast
allan ófrið við Spánverja, en þeir
voru þegar komnir til Guyana.
Raleigh vissi að það skilyrði
yrði ómögulegt að halda, en fór
af stað eigi að síður. Og vitanlega
lenti i blóðugum orrustum og í
einni þeirra féll uppáhaldssonur
lians. Ef Raleigh hefði nú komið
heim aftur með skip sin hlaðin
gulli mundi hann líklega liafa
fengið fyrirgefningu. En hann
kom heim tómhentur. Og nú var
engin miskunn hjá konungi. Sir
Walter var settur í Tower og i
þetta sinn slapp hann ekki út
aftur.
Pípan var eini vinur hans og
félagi í fangelsinu. Fyrri frægð
hans var liorfin, auður og aðmír-
álstign, og vinirnir hurfu lika,
bæði karlar og konur. En pipan
var horium trú. Og með liana i
munninum steig hann upp á af-
tökupallinn. Það var í fyrsta
skipti í sögu Evrópu sem tóbakið
fylgdi dauðadæmdum manni á
höggstokkinn. En síðan liefir það
verið síðasta ósk margra dauða-
dæmdra að fá að reykja vindling
eða pípu fyrir aftökuna.
Reykjarpípan breiddist út um
alla Evrópu frá Englandi og Hol-
landi, en neftóbaksnautnin lagði
undir sig Frakkland og Spán.
Hálfri öld eftir að Hernandez
kom með tóbaksjurtina frá Ame-
ríku var farið að rækta tóbak á
Java, í Indlandi og Persíu. Kaffi
og te var margfalt lengur að
komast helmingi styttri leið.
Neftóbaksnotkunin breiddist
mest út í Frakklandi á dögum
Lúðvíks XIV. Þótti enginn mað-
ur með mönnum sem ekki tók i
nefið, og kvenfólkið gerði það
engu síður en karlmenn.
J|
Jl.
%
%
%

3
¥
í
k '
k'
3
■3
3
3
¥