Alþýðublaðið - 24.12.1922, Síða 2

2
ALÞYÐUBLAÐIÐ
yeita Þjóðvefjum lia fyt en >kaða
bótsmálið er útkljáð.
Vrakkar stirðir.
Frá Pariá er simað: Poiccaré
hefir sagt við amesíska fregnrit
&rat, að Frakknr muai ekki ieggja
aeitt i aölnrnar fil hjálpar Þjóð
verjum og ekki gefa eítir neitt af
réttindnm sínum samkvæmt Ver>
aala- samningnum,
Marklð hríðfellur aftur.
Frá Berlin er símað, áð gengi
marksins hafi atórfaillð aftur vegna
utnmæla Morgans og Poincarés.
Eystrasaltl lökað.
Frá London er sfmað: BTimeii*
faílyrðir, að bolsivíkar ætli að
fcgiSa saman ráð&tefnu fil þess a®
M Eystrasalti iokað fyrir útlend
am herskipam.
Yerðlauu Nanseus tiiSðldm#.
Frá KrUtjaníu ersfmaðr Dansk-
tir bókaútgefandi, Eríchsen, hefir
ívöfaldað fciðarvefðlaua Nobela
tii Nansens. ' »
Nýr foraeti í Póllandi.
Frá Varsjá er símað: Þjóðáam
koman hefir kjörið sendiherra
Pólverja í Lundúnum, Vojciesko
vitsj(í), til rfkisforseta.
Fram&væmíi á stefun fascista.
Frá Róm er símað: Mussolini
er byrjaður að framkvæma stefnu
'skrá fascista. Samgöngumálaráð
herrann heíir Iagt .fram sparnaðar-
ráðagesðir um að segja 60000
■tsrfgmanna upp. Italfa á framveg
ís að hafa tvo heri, hinn regiulega
her og fascistaliðlð með 70000
manna.
Bandaríkjamenn og skaða-
hætnrnar,
Bandaríkjamenn haida áfram
að beita áhrifum sfnum á Norður-
álíuþjóðimar f þá átt að fá skaða-
bæturnar Iækkaðar.
Togararnir. Skúii fógeti ©g
Belgaum eru nýkomnir frá Eng-
landi og lögðu út á veiðar f gær-
kveldi.
Ritfreg’n.
HaUgrímskver. Urvai
úr IjóðumHallgrfmsPét-
ur'ssonar.' Saínað hefir
og búið undir prentun
ISagnús Jónston.
Kostaaðarm.: Stein-
dór Gunnamon. Rv!k.
1922. Féisgsprentsm.
Hallgrímur Pétursson hefir orð-
ið fslenzkri alþýðu ástfólgnari en
nokkurt annað tkáld, er þjððin
hefir eignast. Og jafnve! þótt gera
megi ráð íyrir þvf, að aðdáend-
sr. H. P. íari íremur fækksndi
m fjöigandi hér eftlr, þá mun
hann ean þá eiga mikil ftök l
hugum þjóðarinnar. Mifeill fjöldi
spakmæla Passfusálma iifir lengi
á vörum manna hér á landi. —
Sú var tíðin Og ekki langt siðan,
að . ailar fjöidi greiudati m&ana
kunni œeetafla Pnssíatífea staa-
bókar. En þaim fækkar nú óðum,
er ksitaa htík sáltná' þéföá, svo,
að þeir geti skift þeim. Og fjöld-
inn Jcann nú ekki. nema vers og
‘vers á stangli. Ástæðan tii þess,
að Passfusálmamir hafa þokast
ekki svo lítinn spotta f gieymsku
áttina, mun vera sú, að vfðast
hvar er nú hætt að syngja þá.
Menn fást naumast til að syagja
langa sáima tii leiturs nú orðið.
Söngnr imanna er að vfsu mikíu
fegri og fuiikomnari en hann var
fyrir nokkrum áratugum, ea hann
er minni að vöxtum. Það er sem
menn ssyngi að sama skapi minna
sem þeir syngja betur. En áSur
sungu ailir, er einhver hljóð höfðu,
— sungu eins og fugiar ioftsins,
hver með sínu nefi, hátt og hisp-
urslausti Og þá voru Passíusálm-
ar sungnir á hverjum sveitabæ,
að heita máttí, og viðast hvar f
kaupstöðum. —
Sr. Magnús dócent Jónsson hef-
ir gert tilraun tii að varna þvf að
gullkorn H. P. haldi áfram að
velta ofan eftir brekku þeirri, er
llggur ofan að Gleymskuhyl. Sala
þessarar bókar mon sýna það,
hversu Hallgrfmi Péturssyni er
unnað enc þá með þessari þjóð, —
þótt hún sé að mestu hætt að
syngja sáima hans á föstu.
Sr. Magnús Jóaison hefir lagt
alúð við söfnunina, enda virðist
honum hafa farið verkið ve! úr
hendi. Muc hann hafa safnað í
bók þessa flestu þvf, er fegurst
þykir f kveðtkap Hallgrfms Pét-
urssonar, og jafnvel einstaka vers-
um, er hefðu ef til mátt missa
sig, Þtfí eiffls og kunnugt er, hafa-
sum ijóð hacs fátt til sfns ágætls
annað en það, að þsu eru efthr
H. P. Meðal þeirra má efalaust
teija fyrsta versið f kveri þessu.
Fijótt á fitið virðist það hafa mátt
missa sig, séð frá sjónarmiði list-
ar. Ea þegar að er gáð, sést aS
sr. M. J. heiir tekið versið til þesi
að Iáta kverið byrja á lofgerð tiL
hsilagrar þreuningar, eins og hamt>
lætur það eada á sams konar lof-
gerð. Með þessu gerir hanc bók-
ina að tíns konar iofsöngslsgi.
Fmmtó&n hencar vefður því lofr-
gerð, sungin þrfeinum guði. En
hæstu tónar „Sofeöagslagsins* erc
wers þas, er gata heitið Krists-
tífaussarljóð skáldsins Þar - næjr
H. P. hæstum tóuum úr hörpú
sí«r-i. Kverið sýaír einkarijóst:
að safn&ndinn hefir gert sér far
umí. að trúáriií H. P; ég llt»
ið þansi skilning sinn ráða vaii á
stöku stað, þótt orkað geti tví-
mæiis um liatagildi.
Þá hefir og sr. M. J. gert vel
í því &ð Sáta ekki trúarskoðanir
þeesa tfma ráða nokkuð um valið.
Haligrfmur Pétursson var bam
sinnar aldar og verður að vera
það. Guðfræði hans var að vísu
önnur en guðfræði margra leið-
andi manna icnan kristninnar nú
á timum. Ea hvað um það? Guð-
fræðishagmyadir breytast með
hverjom áratag að kaíia má —
og eíga að breytast. Það sem aú
er nýtt á íyrir sér að verða gam-
alt og úrelt og þoka íyrir ein-
hverju enn þá nýrra, er ieiðir
hugi manna enn þá lengra f átt-
ina tii hins sanna, fagra oggóða.
Guðfræðihugmyndir liðinna alda
en sem spor eftir sileitandi manns-
andann. Snm sporin sýna okkur
hvar hann hefir stigið þungt til
jarðar, sökum þreytu og bölsýcis,
en önnur hvar hann hefir vesið
iéttstigur, ®f þvf að eilífðarvonir
hans og bjartsýni hafa nær þvf
borið hann á höndum sér. "ís-
lenzka þjóðin mun eiga Passíu-
sálmum meira að þakká enmarg-
an grunar. Þeir munu hafa orðið
til að bliðka huga hennar, jaín-
vel jþótt ekki verði sagt, að H.
P. hafi kveðið f hana dug og díð’