Fálkinn - 02.05.1962, Blaðsíða 14

!pf
Mestu ja
Hinn fyrsta nóvember er minnilegur
dagur, því þá varð hið ógurlegasta slys,
sem dunið hefur yfir nokkra borg í Ev-
rópu, síðan sögur hófust. Það var jarð-
skjálftinn í Lissabon, á Allra heilagra
messu árið 1755. Þetta reiðarslag er
kom yfir hina blómlegu verzlunarborg
við Tagusfljót, þar sem það rennur út í
Atlantshafið, tók langt fram öllum
hliðstæðum náttúruhamförum er áður
höfðu eyðilagt bæi eins og Pompeji,
Messínu og St. Pierre á Martinique.
Áhrif þess voru svo víðfaðma, að öll
Norðurálfan var skelfingu slegin.
Höfuðstaður Portúgals er byggður á
sjö hæðum, og um miðja átjándu öld
voru þar þrjátíu þúsund íbúðarhús
Jarðskjálftar höfðu áður orðið í borg-
inni, svo sem árið 1332, 1504 og 1531.
En slíkt gleymist ótrúlega fljótt, eins
og sjá má af því, að bændurnir um-
hverfis Vesúvíus rækta víngarða sína
upp eftir öllum hlíðum eldfjallsins,
skömmu eftir að hraun úr því hefur
runnið yfir engi þeirra og garða. Með
sama hætti varð hinni ungu kynslóð
í Portúgal ekki andartak á að hugsa til
þess, að það sem áður hafði skeð, gæti
komið aftur fyrir.
Ekker virtist heldur benda til neins
óvenjulegs. Að vísu töldu nokkrir menn
sig hafa tekið eftir einkennilegu róti á
hafinu úti fyrir, á aðfaranótt hins 1.
nóvember. Aðrir héldu að þeir hefðu
séð þykkan reykjarmökk bera við blóð-
rauðan kvöldhiminn, þá urn miðnætur-
skeið. En almenningur lagði álíka mik-
inn trúnað á slíkar furðusagnir og þeg-
ar fiskimaður nokkur fullyrti að hann
hefði fundið harðan kipp, þar sem hann
lá með bát sinn úti fyrir ósum fljóts-
ins. Milt og þurrt haustveður var á
og lífið gekk sinn vanagang. Auk þess
var engin hætta á öðru en að munkar
og nunnur staðarins myndu vaka yfir
hinum 300.000 sálum sem þar bjuggu,
í bænum sínum til forsjónarinnar, —
og það voru 42 klaustur í borginni.
Tók nú að birta af degi á Allra heil-
agra messu og af því tilefni kveiktu
allir á kertum sínum og lömpum, svo
sem venja var til. í öllum kirkjum
blöktu kertaljós á ölturum og það rauk
úr reykelsiskerunum.
Og þá kom fyrsti kippurinn. Hann
kom af hafi utan, enda hlýtur sprunga
mikil að hafa komið í hafsbotninn ein-
hvers staðar langt frá landi, sem olli
því að mikil svæði jarðskorunnar hrist-
ust og rifnuðu. Svo óskaplegur var
kippurinn, að verkana hans varð vart
um fimmta hluta jarðarinnar.
í Marokkó myndaðist sprunga í land-
ið, er svelgdi átta þúsundir rétttrúaðra