Fálkinn - 03.10.1962, Blaðsíða 16

I. Á HAITI.
í nokkrar mínútur áður en sól hneig
aS sævi, var líkast því sem allir hlutir
héldu niðri í sér andanum. Ferfætlan
á veggnum sat eins og steingervingur,
stúlkan í rekkjunni blundaði, tveir há-
værir páfagaukar í mangótrénu þögn-
uðu eins og stungið hefði verið upp í þá,
hölluðu undir flatt og hlustuðu. Úti á
götunni höfðu nokkrar kerlingar setið
allan danginn á hækjum sér og selt
lifandi hænsn. Nú voru þær jafn þöglar
og fiðurfé þeirra, sem lá þar hálfgap-
andi og sviplaust með sólblinduð augu.
Bæði hænsni og húsfreyjur virtust grip-
in einhverri ósjálfráðri eftirvænting.
Myrkrið skall yfir, álíka fljótt og
slökkt eru ljós í kvikmyndahúsi, og yfir
mig reið bylgja bölsýni og sorta, eins
og ég er alltaf vanur að finna til stund-
arkorni eftir sólarlag í heitum löndum.
Komið getur fyrir að sú aðkenning end-
ist alla nóttina. Kvakið í froskunum og
hvissið í skordýrunum er tónlist sem
fer í taugarnar og knýr mig til meiri
viskýdrykkju en mér er hollt. Flugurn-
ar fljúga á Ijósaperuna uppi yfir borð-
inu og steypast niður í glas mitt af and-
styggilegri nákvæmni. Loks reyni ég að
hrækja öllu óbragðinu út úr mér, skríð
upp í rúmið og ligg þar andvaka undir
flugnanetinu, með þurran góm og þvalt
enni. Þá formæli ég þeim örlögum sem
gerðu mig að atvinnuflakkara í hita-
belti heims.
En nú er þessu ekki þannig varið, því
nú er ég ástfanginn. Ég er bálskotinn í
Port-au-Prince, þessum óþverrabæ með
hrörleg hrafnahreysi, og ég veit að
landamæri dags og nætur eru hér aðeins
örmjótt þagnarbelti, auðnarslóð eftir-
væntingar og þrár. Og brátt hefur Haiti
upp næturtónlist sína.
Hún hefst á því að guli, halti garm-
urinn sem gætir hænsnakofans á Hótel
Mon-Réve þeytir básúnu sína framan í
tunglið. Þá taka froskarnir og skordýr-
in undir, einstakt bílhorn leikur einleik
inn á milli, og loks koma kettirnir og
kveina mjúkri millirödd á kreósku: Mi
aime á vous, — ég elska þig. Rósa,
dökka stúlkan í glugganum uppi yfir
götunni, er setzt upp í sænginni. Hún
er ósköp ung og allsnakin, augu hennar
eru með grænleitum blæ í húminu og
hún hefur bundið silkiklút um höfuð sér.
Lítið, kreólskt Ijóð fer að söngla ein-
hversstaðar innan í mér:
Á augun þín, Kúkúna, brúna brúður,
bálsins glitófi slær.
Barmur þinn hvelfist við húmsins
hljóma,
í hjarta þér ástin grær.
En þetta er bara inngangur. Haiti-
nóttina eiga hvorki menn né skepnur,
heldur loas — andamir — og trumb-
urnar eru hljóðfæri þeirra. Ég bíð eftir
að heyra næturhúmið fyllast yfirnátt-
úrlegum æðaslögum, bíð eftir að finna
loftið titra af laðandi, dullarfullum tón-
um, sem eiga að lokka guðina til jarðar.
16 FÁLKINN
Ég fæ mér vænan sopa af rommi og
hlusta með ákefð, — nú kemur það!
Hátt uppi í hlíðinni murrar í stórri
maman — bassatrumbu — og af hljóð-
fallinu heyri ég að einhversstaðar í
Kenskoff er verið að reyna að koma
Föður Legbe, hliðverði guðanna, til að
opna skilvegginn milli anda og manna.
Aðrar trumbur svara niðri í borginni
og brátt er samræðan milli himins og
jarðar í fullum gangi, náttmyrkrið er
þrungið af því. Haiti, sem að deginum
er ástúðleg, góð og áleitin, full af alls-
kyns prakkarastrikum, verður nú allt í
einu alvörugefin og leitandi, hlaðin dul-
arfullum vísdómi. Guðimir lifa um næt-
ur og telja ekki eftir sér að heimsækja
jafnvel hin minnstu hounfor, — en svo
eru musteri leyndardómanna kölluð.
hún bera með sér hressilega baráttu-
gleði, sem hægt er að vera hrifinn af.
Allt þetta mætti mér á fyrsta kvöldinu,
— og er kannske hægt að heimta meira
af lífinu?
Ég gekk út til þess að fá mig klippt-
an, og hafnaði í nokkrum vafa á lítilli
rakarastofu, sem hafði gyllta hauskúpu
fyrir yfirskrift. Við hlið hennar hékk
svolátandi auglýsing: „Hár lagt — lík
þvegin.“ Ég afréð að fara inn, en hár-
skerinn hafði þá gengið út í einhverj-
um erindagerðum og aðstoðarstúlka
hans, sem var miðaldra kona, sagði að
hann hefði tekið skærin með sér. En hún
stakk upp á því að ég keypti eina flösku
af Babancourt rommi og tæki lífinu
með ró. Þá aðferð kvaðst hún hafa notað
í nærri fimmtíu ár.

W/JiWfíiW
li&l&slii®
■
’í'll&'Jl&'J
■ hjöllar K
Hinn kunni ferðalangur, dr. Olle Strandberg, skrifar hér framhalds
grein, sem birtist í næstu þremur blöðum. í þessum hluta segir hann
frá Haiti og margt skemmtilegt kemur fyrir hann. Hann fór m. a. á
rakarastofu, sem hafði gyllta hauskúpu fynr yfirskrift og svohljóS-
andi auglýsingu við hliSina: Hár lagt — lík þvegin! — Hann kynnti
sér skemmtanalífiS, rölti eftir Strandgötunm, sem var eins og jóla-
trésskemmtun og ótalmargt fleira.
EN tökum ekki fram 1 fyrir rás við-
burðanna. Fyrst langar mig til að draga
upp ofurlitla mynd af Port-au-Prince.
Setjið yður fyrir sjónir lítinn ævintýra-
,bæ, þar sem blóm trjánna eru blóðrauð
og klukkublá, en hafið ævinlega grænt
eins og smaragður. Húsin eru furðu-
verk smíðagleðinnar, þegar hún fer út í
öfgar. Þau eru með rimlaveggjum til
þess að hver vindblær komist hindrun-
arlaust gegnum þau, og þegar líður að
nóttu og ljós eru kveikt, ljóma húsin
eins og skrautlugtir. Draumsóleyjan
fellur í skarlatsrauðum fossum fram
milli hálffallinna garðmúra og í bak-
sýn rís ævintýrafjall upp í næturfirð-
ina, í öllum litbrigðum himinblámans.
En því miður eru hitabeltislöndin
ekki litadýrðin ein saman. Þau bjóða
líka upp á óþef, svækju og óþrifnað, og
sjálfur þekki ég ekki nokkurn stað á
jarðríki sem jafn mikla hitasvækju og
skítapest leggur af og Port-au-Prince.
En það gildir mig einu, ég elska borg-
ina þrátt fyrir það, því hún hefur ekki
glatað sál sinni! Auk þess ber hún af
um einskonar raunsæja kímni sem helzt
er að finna hjá sjálfstæðum negraþjóð-
félögum. Ég hef orðið hennar var bæði
á Gullströndinni og í Nígeríu, og finnst
Að stundarkorni liðnu kom rakarinn
aftur í einkennilegasta ökutæki sem
ég hef nokkurn tíma séð. Það var af-
greiðsluvagn fyrir nýþvegin lík, eins- ’
konar kerra, silfurslegin með glerþaki,
og á því ofan var silfurengill er þeytti
básúnu. En básúnan var gerð af þeirri
snilli, að hægt var að stjórna henni frá
ekilssætinu með gúmmíknetti, og á
þann veg láta hana gefa frá sér grát-
klökkar dómsdagsstunur. Rakarinn sem
hét því yfirgripsmikla nafni Basilisk
Dieudonné, hafði verið að afgreiða ný-
þveginn viðskiptavin, og fyllt glerkerru
sína að því búnu af öli og banönum.
Hann var svo elskulegur að bjóða mér
flutning heim á gistihúsið eftir klipp-
inguna, en eftir nokkurt hik afþakkaði
ég það. Eftir atvikum fannst mér ég
ekki hæfa því glæsilega farartæki hans.
f ÞESS STAÐ gekk ég niður að höfn
og uppgötvaði einkennilegt fyrirbæri á
leiðinni. Slitlag götunnar hvarf smátt
og smátt og varð að leir, en síðan breytt-
ist leirinn í leðju og leðjan aftur í hálf-
þykkt holræsamauk. Hér og þar voru
borð lögð út í súpuna, og hefði það
verið prýðilegt, ef borðin hefðu verið
háð einstefnuumferð. En hafið þið