Verkalýðsblaðið - 19.04.1977, Qupperneq 4

VERKALÍÐSBLAEXÐ
4. tbl. 15. apríl - l8. maf 1977
Viðtal við formann EIK(m-l) :
"VERKALÝÐURINN
SAMEINAST AÐEINS UM
MARX-LENINISMANN”
-Mikið er mí rætt um nauðsvn
samstöðu svonefndra "vinstri11
afla. bæði f kiarasamningum og
1. maí. Hver er afstaða EIK
(m-l) til bessa?
-Það er vissulega afar auð-
velt að slá fram nauðsyn "sam-
stöðu"j en harma sundrungu svo-
nefndra vinstri hópa, en málið
er ekki svona einfalt í raun.
1 fyrsta lagi má ekki rugla
saman samstöðu verkalfðsstátt-
arinnar og samstöðu alls kyns
pálitfskra samtaka. Það eru til
borgaraleg öfl, lfka f verkalýðs-
hreyfingunni, sem vinnandi fðlk
á enga samleið með. í öðru lagi
er mikill munur á samstöðu páli-
tískra hreyfinga í ákveðnu bar-
áttumáli og allsherjarafstöðu
eða meginstefnu þeirra. Hvor
tegund samstöðu sem á dagskrá er,
táknar f öllum tilvikum að leggja
verður pálitfskt mat á viðkomandi
samtök. Skilyrði fyrir samfylk-
ingu með samtökum eru, að þau
sáu verkalýðs- og alþýðusinnuð,
a.m.k. f ákveðnum mÖ_um. Að því
er komist með mati á stefnu og
starfi samtakanna. Stefnan í
ákveðnu máli eða fleiri atriðum
verður að vera verkal/ð og alþýðu
í hag. Starfið verður að vera f
samræmi við þetta og byggt á
trausti á fjöidanum.
Þá er komið að þessu hugtaki,
"vinstri". Samtök eru ekki fram-
sækin af því þau segjast vera
"vinstri»-sinnuð, sásfalfsk eða
kommiínísk. Gylfi Þ. segist til
dasmis vera "sásíalisti", Geir
er "frjálslyndur" og bránstakkar
kölluðu sig "þjáðemissásfalista"
Sumir þykjast vera svo byltingar-
sinnaðir að þeir afneita jafnvel
verkalýðsfálögum sem baráttuvett-
vangi og enn aðrir eru á máti
íítfærslu fiskveiðilögsögunnar
við ísland í nafni "sásíalisma"1
Þannig hylur allt talið um
"vinstri" mun á ráttu og röngu,
mun á ve rkalýð s sinna ðri og
afturhaldssamri stefnu.
ASf-forystan heimtar nfja
»vinstri»-stjám
-Hvað er að segja um einstök
samtök & "vinstri" kantinum?
-Undirtök falsmarxista.í ísl.
verkalýðshreyfingu em rámlega 35
ára gömul. Þau hafa f för með
sár að alls kyns rugluspeki kemur
fram þegar komimlnísk og verkalýðs'
sinnuð baráttustefna er að festa
rætur á ný. Bæmi um þetta eru
Fylkingin og hápurinn f kring um
Kristján Guðlaugsson sem kallar
sig "Kommiínistaflokk íslands" (J),
Fylkingin biðlar til svikaforyst-
unnar f Alþýðusambandinu, heimtar
nýja "vinstri»-stjám með Gyl£á
Þ. og Eðvarð innanborðs og er
samtfmis: andvíg baráttu fyrir
200 mflna landhelgi við ísland,
fylgjandi erlendri stýriðju á
íslandi og verjandi sováska aft-
urhaldið sem beindi þráuninnni
f Sovátrfkjunum inn á braut auð-
valdsskipulagsins, með þeirri af-
leiðingu að Sovátríkin f dag eru
heimsvaldasinnað risaveldi f sákn
um heim allan. En Fylkingin vill
samt sameinast EIK(m-l) í aðgerð-
um 1. maí um "annað"J
Slfk sameining myndi hins veg-
ar blekkja fálk, ráttlæta alþýðu-
fjandsamlega stefnu þessa háps
og vera hemill á framsækna bar- -
áttU.
"Kommánistaflokkurinn" vildi
stofna flokk með EIK(m-l) án
grundvallareiningar um starf og
stefnu hans 1976. Eftir fordæm-
ingu á kröfu okkar um slfka ein-
ingu og skipbrot flokksins er
enn beðið um sameiningu. Hápur-
inn setur ná fram l60 þás. á mán-
uði sem höfuðkjarakröfu ná, launa-
kröfu sem í raun sundrar verka-
fálki og samstöðu þess, Þá af-
neitar flokkurinn afgreiðslu- og
verslunarfálki sem verkalýðj
Þessi "sameiningarstefna" sam-
takanna tveggja fellur auðvitað
eins og hönd f hanska alls kyns
gerfiráttæklinga f verkalýðs-
hreyfingunni og svo Alþýðubanda-
lagsforystunnar. Forysta þess
sífrar um "sameiningu", en
vermir stála bankaráða, rfkis-
fyrirtækja, stjámar ÍSAL og
stundar státtasamvinnu. "Verum
sammála vinstri menn" segja
AB-broddamir, en berjast þegn
mjálkurbáðakonum, hjákrunar-
fræðingum og fleiri starfsháp-
um sem eiga í baráttu, og tál-
draga verkafálk f samningum.
Hvemig sameining?
-Hvers konar sameiningu vilja
þá EIK(m-l)?
1 -EIK(m-l) lfta svo á að páli-
tísk heildareining verkalýðsins
verði aðeins um marx-lenfnismann
- kenningar Maos Tsetimgs. EIK
(m-1) vita fullvel að hán nær
ekki til alls fjölda verkafálks
ná sem stendur. Samtökin vinna
að þvf að vinna framsæknasta hluta
fjöldans til stofnunar nýs verka-
lýðsflokks - kormfiánistaflokksins.
Samtfmis og áaðskilið verður að
sameina marga til baráttu fyrir
afmörkuðum málum: kjaramálum,
gegn erlendri stáriðju, gegn
fiskveiðiheimildum til handa
erlendum fiskveiðihringum, gegn
hemum og NATO, gegn átþenslu-
stefnu Sovátrfkjanna, o.fl.
Undir kjörorðum eins og "ein-
ing á grundvelli státtabaráttu"
og "barátta gegn risaveldunum og
"erlendri ásælni" verður að virkja
einstaklinga og samtök í baráttu.
Samtök eins og t.d. Samtök her-
stöðvaandstæðinga, Dagvistarsam-
tökin, Palestínunefndin, Azanfu-
■nefndia, Landhelgissamtökin, að
ágleymdum auðvitað öllum státtar-
fálögunum, eru vettvangur þessa
starfs f framtíðinni.
Fálk lærir að berjast, afhjáp-
ar falsmarxismann og eflir páli-
tíska vitund sína - áhjákvæmilega,
en ekki með samstöðu allra sem
setja "vinstri" stimpil á
sjálfa sig.
$
Saumakonur hjá Hagkaup:
Allt gert tfl aó ná
hámarksafköstum
Hagkaup hefur auglýst sig upp
sem verslun með ádýrar vörur.
En hver er leyndardámurinn að
baki hinu lága verði á þeim
vörum sem eru á boðstálum f versl-
unum Hagkaups? Já, Hagkaup hefur
sfnar eigin saumastofur, þar sem
framleiddur er ýmiss konar fatn-
aður, en þar með er ekki sagan
öll sögð. á saumakonum Hagkaups
hvflir geysimikið vinnuálag, og
öllum brögðum beitt til að ná át
hámarksafköstum.
Tfðindamaður VERKALÍDSBLAÐSINS
náði tali af einni af saumakonum
Hagkaups, og fer frásögn hennar
af ástandinu á vinnUstaðnum hár
á eftir. Vegna átta við að
verða fyrir áþægindum, fyrir að
segja sannleikann um vinnustað-
inn, verður nafn saumakonunnar
ekki birt.
-Frá áramátum hefur vinnuá-
lagið á saumastofunni aukist
gffurlega. áður fyrr vann hver
kona át af fyrir sig, og saumaði
þá mikinn hluta af hverri flík,
en eftir áramát var komið á færi-
bandavinnu. Hefur þetta leitt
inguna að alltaf sá verið áð ýta
á eftir okkur. Svo má auðvitað
engin stoppa við vinnu.
Það eru notaðar ýmsar aðferð-
■ir til að reka á eftir okkur.
T.d. er okkur bannað að fara
frá vinnu til þess að hringja,
og er verið að taka fyrir að fálk
fái sár "pásu", en við vorum van-
ar að geta hvflt okkur f eldhás-
inu. Nýlega fár ein ný stálka
fram f eldhás, f vinnutímanum,
og var henni þá sagt að hán yrði
rekin ef hán gerði það aftur.
Rátt fyrir jálin var 12 konum
sagt upp vinnu, og f flestum til—
fellum á mjög hæpnum forsendum.
Við skildum þetta ekki alveg þá,
en ná er skýringin komin. Með
færibandavinnu er hægt að fá
mikið meira át ár vinnu hverrar
konu, og þarf þar af leiðandi
færri konur til að afkasta jafn
miklu og áður.
Ná stendur til að loka eld—
hásinu til að stoppa "pásuferð-
imar".
Vinnutfmi okkar ér frá 8-4.
Þar af fáum við 2o mín. í mat og
einu sinni 15 mfn. kaffitfma.
EIK(m-l) ályktuðu á stofn-
þingi sínu 1975, að hvetja til
stofnunar baráttufylkingar fsl.
verkakvenna um þau baráttumál
sem efst væru á baugi á hverjum
tfma. Baráttuna verður því að
byggja fyrst og fremst á stöðu
verkakvenna og annarra láglauna-
kvenna með samstöðu annars
verkafálks sem á £ státtabar-
áttu. Til þess að slfk
baráttufylking sjái dagsins ljás
og geti starfað á markvissan og
árangursrfkan hátt, verður að
taka mið af þvf sem þegar hefur
áunnist í kvennabaráttunni á
undanfömum árum.
KONAH Í
til þess að við erum mikið flját— Þessi tfmi á að nægja til að mat—
ari með hverjá flfk, þvf mí gerir ast og hvfla okkur ..
hver kona tiltölulega lftinn hluta Þá má geta þess að Hagkaup
rekur bamaheimili við saumastof-
una. Þetta lftur mjög glæsilega
át, og vissulega em þetta viss
þægindi fyrir konur sem em með
böm. Hvert dagheimilispláss
kostar 14 þás. kr., og ef kona
er t.d. með tvö böm eins og
nokkur dæmi em um, þá fara
rámlega l/3 hlutar af launun-
um aftur til fyrirtækisins.
Að lokum vil ág lýsa yfir
fullum stuðningi við kröfuna um
Staða
hennar. Tökum buxur sem dæmi.
Þá saumar t.d. ein okkar hlið—
arsaum, önnur vasa, þriðja tví-
stungu, fjárða tölur o.s.frv.
Við erum 3° sem vinnum þama
og þegar allt gengur vel getum
við saumað allt að 15o buxur á
dag. Buxumar em sfðan seldar
f verslunum Hagkaups á c.a. 4—5
þás. stk. Mánaðarlaun okkar em
samkvæmt iðjutaxta, eða c.a.
75 þás. á mánuði, og hefur það
auðvitað ekkert hækkað þrátt fyrirllo.ooo lágmarkslaun og krefst
þess jafn frarnt að hvergi verði
hvikað frá henni.-
aukin afköst. Getur ná hver sem
vill gert sár f hugarlund hve
mikið Hagkaup græðir á vinnu
okkar.
Með þessu fyrirkomulagi er
vinnan mikið einhæfari og leiðin- senda biaðinu lfnu
legri, og fáum við það á tilfinn- ið á vinnustöðunum.
VERKALfÐSBLAÐID þakkar starfs-
stálkunni fyrir spjallið og
hvetur jafnframt fleiri til að
um ástand-
Konan varavinnuaflj
Konur ár hápi vinnandi alþýðu
þekkja flest allar þá erfiðleika
sem fylgja því að fara át á
vinnumarkaðinn. í fyrsta lagi
þá er f flestum tilfellum að—
eins um að velja hin svokölluðu
hefðbundnu kvennastörf s.s.
þjánustustörf á spftölum, al-
menn skrifstöfustörf, fiskvinnsla
saumaskapur, afgreiðslustörf
o.s.frv. Og þessi störf em
lægst launuðu störfin f þjáð-
fálaginu og oft þau erfiðustu.
Kona sem báin er að koma
upp bömunum sfnum rekur sig á
það, að starfsreynsla hennar
sem hásmáður er einskis metin
auk þess sem aldur hennar og þau
ár sem hán eyddi á heimilinu
standa í vegi fyrir atvinnumögu-
leikum hennar.
VERKALÍDSBLAÐID hafði tal af
fiskverkunarstálku í Bæjarátgerð-
inni um mál fiskverkunarkvenna.
Nafn hennar verður ekki birt
að eigin ásk og fer samtalið hár
á eftir.
-Hvemig hefur kauptryggingin
reynst?
-íg hef unnið allt að 12 ár við
fiskvinnslu og þar til kauptrygg-
ingin kom á var alltaf dauður
tfmi frá september til febráar
og þá var maður heima. En ná
er öðm máli að gegna, það hefur
varla fallið ár dagur hjá fast-
ráðnum konum. Vinnan er betur
skipulögð og frystihásin verða
ná að sjá um að vinna sá allt
árið. Þetta hefur orðið til
þess að þau hafa bætt við sig
togurum, og þannig hefur kaup-
tryggingin styrkt þjáðfálagið
og gefið meira í þjáðarbáið.
Uti á landi gegnir sum-
staðar öðm máli þar sem ekki
berst reglulega afli á land, þar
veit ág að konum er sagt upp
einu sinni f viku. Þannig
er hægt að fara í kringum
fastráðninguna. Fastráðnar
geta allar konur orðið f fisk-
vinnu sem unnið hafa samfleytt
f 4 vikur hjá sama atvinnurek-
anda. Fyrst vom vöflur á þeim
að fastráða konnmar en nána
nýlega hefur orðið bát á því máli
og virðist allavega hár vera í
ágætu standi.
-Hvað viltu segja um kjörin og
yfirstandandi samninga?
Ná ág tel að dagvinnukaupið
eigi auðvitað að hækka mikið,
það lifir enginn á þvf eins og
það er f dag og ág vil skil-
yrðislaust afnema alla eftir-
vinnu. Ef atvinnurekendur vilja
láta vinna fram yfir 8 tímana
þá eiga þeir líka að borga fyrir
það, og það teldist til nætur-
vinnu. Þessi alltof langi vinnu-
dagur hefur orðið til þess að
verkafálk getur ekki sinnt
fálagsmálum, og er þannig hald-
ið niðri fálagslega.
Samningatfmabilið er barátt-
unnar vegna alrangt. Ef samn-
ingar rynnu át um hávertfðina
þá tækju samningamir enga stund,
atvinnurekendur væm fljátir að
samþykkja kröfur verkalýðsins
í stað ásámans sem þeir sendu
frá sár hár um daginn og gekk
allur f þá átt að skerða það sem
verkafálk hefur ná þegar.
I samningum Framsáknar er á-
kvæði um starfsaldurshækkun á
kaupi, sem verður eftir 1. árs
samfellt starf en síðan heldur
ekki söguna meir. Nokkrar konur
hár hafa unnið samfellt allt að
2o ár, en fá enga launahækkun.
-Hvað er svo að seg.ia um fæð-
ingarstyrk verkakvenna og dae-
vistunarmJb.?'
-Fæðingarstyrkurinn er greidd-
ur ár "atvinnuleysissjáði" og lýt-
ur alveg sömu reglum. Er in.a.
háð tekjum maka þannig að ef maki
er með yfir u.þ.b. 14oo þásund f
laun yfir árið fær konan engan
styrk.
Að sjálfsögðu á aðeins að miða
við konuna sjálfa og engan annan
þegar greiddur er fæðingarstyrkur
og greiða hann að fullu eins og
hjá öðrum státtum.
Við höfum ekki kost f bama-
heimilum, verkakonur eru ekki
forgangshápur þar. Við háma
erum annað hvort of ungar eða
of gamlar til að eiga img böm.
Skortur á bamaheimilum veldur
þvf auðvitað að mæður með ung
böm komast ekki át á vinnu-
markaðinn, og það er vafalaust
ástæðan fyrir því að þær em
ekki hár f vinnu.