Verkalýðsblaðið - 01.04.1980, Blaðsíða 2

2
Kínversk
skáldsaga
í vændum
efnægir
áskrifendur
fást
Bókaútgáfan Skjaldborg
á Akureyri hyggst gefa út
kínversku skúldsöguna "Þorp
í dögun" sem þýðandinn Guð-
mundur Sæmundsson las í út-
varpið í fyrravor.
Ötgáfan er þó bundin því
að 300 áskrifendur fáist að
bókinni fyrirfram. Hámarks-
verð yrði 12.000 kr. fyrir
nálægt 200 • bls. bók í
fallegu bandi, að meðtöld-
um sendingar- og póstkröfu-
kosnaði.
Hægt er að gerast áskrif-
andi með því að hafa sajnband
við Guðmund Seemundsson s.
96-25745 á Akureyri eða
Arnþór Helgason, formann
KÍM, s. 91-12943 í Reykja-
vík. Auk þess munu áskrif-
tarlistar leggja frammi í
Októberbúðinni, Bóksölu
stúdenta, Mál og menningu
og Versluninni Panda.
Verkalýðsblaðið-Stétta-
baráttan hvetur lesendur
sína til að taka þessu
kostaboði - og tryggja jafn-
framt útgáfu fyrstu kín-
versku nútímaskáldsögunnar
í mörg ár.
Framhald af forsíðu
íslenskir ráöamenn:
VIÐURKENNIÐ PLO!
Ég held að f hreyf-
ingunni séu einstaklingar
sem áður hafa verið tengdir
hryðjuverkum. En það væri
rangt að halda að friður
geti komist á í þessum
löndum (Mið-Austurlöndum)
án þess að taka PL0 með í
reikninginn."
Það virðist því sem
Bretland, sém á sínum tíma
gaf síonfsku nýlenduherr-
unum Palestfnu, sé á góðri
leið með að viðurkenna PLO.
Palestínumenn og PL0
þurfa á stuðningi að halda
og nú er sá stuðningur
helst í því fólginn að PL0
verði viðurkenndur full-
gildur fulltrúi Palestínu-
þjóðarinnar. Þann 26. maí
lýkur viðræður um sjálf-
stjórn Palestínumanna á
Vesturbakkanum. ísrael
neitar PL0 um þátttöku í
þessum viðræðum og á meðan
svo heldur fram gerist ekki
neitt. Alþjóða viðurkenning
á PLO mun þvinga ísrael til
að samþykkja þátttöku PL0
í viðræðunum. Ef íslenskir
ráðamenn hafa til að bera
einhvem vilja til að taka
þátt í að leysa málin. fyr-
ir botni Miðjarðarhafs ættu
þeir nú þegar að lýsa yfir
viðurkenningu á PL0 sem
fulltrúa Palestínuþjóðar-
innar. VIÐURKENNIÐ PLO.
Æ
VERKALÝÐSBLAÐÍÐ-STÉTTABARÁTTAN
Meira um öryggismálin:
Atriði sem
brotin eru daglega
I seinasta tbl. birtum við viðtal við Garðar
Norðdahl, rafsuðumann. Hann gaf ekki fagra lýs—
ingu á framkvæmd laga og reglugerða um aðbúnað
og hollustuhætti á vinnustöðum, og benti á slæ-
lega frammistöðu stéttarfélaganna. Stéttarfé-
lögin sinna hvorki því að fylgja eftir laga-
og reglugerðarákvæðum um þessi efni, né kynna
mönnum rétt þeirra. Síðan er allt traust sett
á lagafrumvarp það sem liggur fyrir um aðbúnað.
hollustuhætti og.öryggi á vinnustað.
Við fyrstu yfirsýn virðist þetta frumvarp
vera til béta. Ákvæði þess eru þé almenn og
býsna teygjanleg og nauðsynlegt að setja reglu-
gerðir til að fylla út í þau. En ný lög ein séh
breyta engu, ef ekki fylgja á eftir framkvaandir.
Eftirtalin ákvæði hafa verið í gildi, svo árum
eða jafnvel áratugum skiptir.
Hvað segja lög og
og reglugerðir?
Ör reglugerð um húsnæöi
vinnustaða: í tíundu grein
segir m.a.: "Innanhússtörf,
sem valda óhollustu, loft—
mengun, eldfimri eða
sprengifimri efnablöndu,
skulu aðeins framkvæmd þar,
sem unnt er að loftræsa
þannig að mengaða loftið
sé sogað burt strax frá
þeim stað sem það myndast
á án þess að það dreifist
til umhverfisins. áður en
öryggiseftirlitið samþykkir
loftræstibúnað, skal sannað
að hann sýni nægjanlega
árangursrík afköst."
í þriðju grein segir:
"Allar umferðarleiðir manna
og véla skulu vera greiðar
og afmarkaðar eftir því sem
unnt er....Starfsmenn
skulu hafa nægjanlegt at-
hafnarými við störf sín,
án þess að vera á umferðar-
svæðum........."
í 9* grein segir: "Vinnu-
rými skulu vera hæfilega hlý
eftir eðli verksins, sem þar
fer fram.
Þar sem vinna fer fram
í kyrrstöðu eða kyrrsetu má
telja hæfilegan hita 18-22°
C. Hiti skal vera sem jafn-
astur um allr vinnurýmið."
I 14 grein: "Búnings-
herbergi skulu vera á hag-
kvaemum stað, með hliðsjón
af vinnustað, þvotta og
baðklefum."
1 29. grein: "Sé vinna
óþrifaleg, eða valdi veru-
legum óhreinindum, skal
vera ein þvottaskál fyrir
hvem starfsmann.
Þar sem menn þurfa
steypiböð vegna óhreininda
eða svita, er þeir verða
fyrir við störf sín, skulu
vera minnst 2 steypiböð
fyrir hverja 10 starfsmenn."
í 34» grein: " I matstofu
skal verkamaður bæði geta
matast og hvílst frá vinnu
sinni. Matstofa skal því
vera björt, þægilega skipu-
lögð og tíjóða góðan þokka,
bæði að litavali, þrifum
og þægindum."
Öryggisráðstafanir
Ör iögum um öryggisráð-
stafanir á vinnustöðum:
7. grein: "Trúnaðarmaður
verkamanna skal líta reglu-
lega eftir því að allur
öryggisútbúnaður sé í góðu
lagi og hann notaður á
réttan hátt.......Sömuleiðis
skal trúnaðarmaðurinn vekja
áhuga verkamanna á notkun
alls þess er til öryggis má'
verða og leiðbeina þeim um
allt það er að öryggisút-
búnaðinum lýtur."
15. grein: m.a. "á sér-
hverjum vinnustað.... skal
vera tiltækilegur útbúnaður
til hjálpar í viðlögum og
skal útbúnaðurinn vera í
samræmi við nánari fyrir-
mæli öryggismálastjóra....
í fyrirtækjum, þar sem
slysahætta er veruleg, skal
einn eða fleiri af verka-
mönnum hafa tekið þátt í
námskeiði í hjálp í viðlög-
um og hafa þá sá eða þeir
verkamanna einir umráð yfir
útbúnaði þeim, sem er fyrir
hendi til hjálpar í við-
lögum."
1 48. grein segir, að
brot gegn lögum þessum eða
reglugerðum settum samkvæmt
þeim, varða sektum frá 50-
5000 kr. svo ekki taka at-
vinnurekendur mikla áhættu•
Sjálfsagt mætti tína til
Framhald á síðu 7.
Þjóðaratkvæði í
Þann 23= mars sl. fór fram hér í Svíþjóð
þjéðaratkvæðagreiðsla um nýtingu kjarnorku.
Samkvæmt blaðafregnum greiddi allstér meiri-
hluti kjósenda atkvæði með áframhaldandi notkun
kjarnorkunnar, aðeins tæp 40% þeirra studdu
lokun allra kjarnorkuvera.
Hér á eftir verður reynt að gera lesendum
VBL^STB nokkra grein fyrir helstu þáttum þess-
um málum.
Hvað er kjarnorka
Allt efni er uppbyggt
af frumeindum (atómum). Sér-
hver frumeind býr yfir gíf-
urlegri orku, sem leysa má
úr læðingi með því að kljúfa
frumeindina. Orka þessi er
kölluð kjarnorka. í kjarna-
ofni má koma af stað hæg—
fara klofningi í geisla-
virku úrani. Við þetta skap-
ast hitaorka sem látin er
breyta vatni í gufu, sem
síðan er notuð til að knýja
rafala. Sem sagt: kjarnorku
er breytt í hitaorku sem
síðan er breytt 1 raforku.
1 þessu ferli fer stærstur
hluti orkunnar til spillis,
aðeins um 5% af orku úrans-
ins nýtist til gerðar hita-
orku, af hitaorkunni fara
2/3 hlutar til spillis.
Um hvað snerist
þjóðaratkvæðiö?
Kjarnorka er víða um
heim ákaflega umdeild sem
orkugjafi, fyrst og fremst
vegna þess að slys í kjam-
orkuverum, sem aldrei er
fullkomlega hægt að útiloka,
myndu valda gífurlegum skaða
á öllu lifandi á stóru land-
svæði. Hversu mikil þessi
hætta er, er stóra spurning-
in. Hér í Svíþjóð olli af-
staðan til kjamorkunnar
falli ríkisstjórnar Thor-
björns Fálldins haustið
1978 og eftir atburðina á
Þriggjámílnaeyju í Banda-
ríkjunum, þar sem lá við
alvarlegu slysi, var ákveð-
ið að efna til þjóðarat-
kvæðis þess sem nú er af-
lokið.
í atkvæðagreiðslunni
vom þrír valkostir í boði:
Lína 1: Afstaða íhalds-
manna. Þau kjarnorkuver sem
em í gangi og þau sem ver-
ið er að byggja verði full-
nýtt, þ.e. verði látin
starfa um það bil 25 ár,
sem er sá tími sem kjarn-
orkuver er nothæft (eftir
þann tíma er geislavirknin
orðin svo mikil að ekki er
hægt að reka verið lengur).
Þessi afstaða fékk 18%.
Lfna 2: er samhljóða
línu 1, nema hvað hún kveð-
ur á um að kjarnorkuver
skuli vera í samfélagslegri
eign. Þetta er lína sósíal-
demókrata, fyrst og fremst
tilkomin af taktískum á—
stæðum þar sem kratar vildu
ekki styðja sömu línu og
íhaldsmenn. Þessi lína fékk
40% atkvæða.
Lina 3: Þetta er lína
kjarnorkuandstæðinga. Sam-
kvæmt henni skal öllum
kjarnorkuverum lokað á
næstu 10 ámm og bygging
þeirra sem enn em ekki
tilbúin stöðvuð. Andstæð-
ingar kjarnorkunnar fengu
38% atkvæða.
Afstaða vinstri
hreyfingarinnar
Vinstrihreyfingin hér
x Sviþjóð studdi með vissum
undantekningum nei-línuna
(línu 3)* Vinstri flokkur-
inn - kommúnistaflokkurinn
(VPK, flokkur af "alþýðu-
bandalagssortinni") beitti
sér af miklum krafti gegn
kjarnorkunni og liggur
nærri að segja megi að her-
ferðin gegn notkun kjarnork-
unnar hafi verið bohiö uppi
af liðsfólki VPK. Flest
önnur vinstri samtök studdu
sömuleiðis nei-línuna.
Svíþjóð
Marx-lenínistar, SKP, styðja
línu 3, en þó mun vera all-
sterkur minnihluti innan
flokksins sem er hlynntur
notkun kjarnorku. Hinn
þekkti rithöfundur Jan
Myrdal, sem stendur SKP
nærri, mun vera stuðnings-
maður kjarnorkunnar, en
hann beitti sér hins vegar
ekki í kosningaslagnum
vegna þjóðaratkvæðagreiðsl-
unnar.
Skoðanakannanir hafa
gefið til kynna að nei-lín-
an eigi mestu fy"1.gi að
fagna meðal menntafólks,
hluta millihópanna, meðal
ungs fólks og meðal kvenna.
Lína 1 hefur fylgi meðal
hægri fólks og borgarastétt-
arinnar, lína 2 hefur mest
verkalýðsfylgið. Meirihluti
verkafólks hér í Svíþjóð er
hlynntur notkun kjamBirku. 1 .
meðal iðnverkafólks er þessi
meirihluti enn stærri.
Uppskipti á
flokkakerfinu?
Látið hefur verið að því
liggja í fregnum fjölmiðla
af úrslitum atkvæðagreiðsl-
unnar að hún geti haft í
för með sér t.d. klofning
í Sósíaldemókrataflokknum.
Hér verður ekki tekið undir
þessa afstöðu athugasemda-
laust.
Það er þó víst að þeir
flokkar sem studdu nei- lín-
una náðu langt út fyrir
raðir sínar. Þeir munu vafa-
laust styrkjast mjög í fram-
haldi af því.
- /j-