Stúdentablaðið - 01.12.1980, Qupperneq 6

6
1. des. blaðið
Höfum við
gengið til
góðs
Sp jallað og
spekúlerað fyrir
verstan um fiest
nema verðbólgu
og gúanó —
G. Margrét
Oskarsdóttir
skrifar:
Þegarég varlltil stúlka, ákvað ég oft og
mörgum sinnum aö næst þegar mamma
færi út, skyldi ég klippa af mér allt hárið
svo bræður minir gætu ekki hárreitt mig
lengur. Seinna þegar ég vitkaðist, sá ég
hve heimskulegt það væri því þá myndi
enginn dást aö fallega hárinu mínu leng-
ur. Nei, þaö væri mun snjallara að safna
sem allra lengstum nöglum þvi þær gæti
ég notaö i tvennum tilgangi, — klórað
bræöur mina svoum munaði og llmt á þær
rétt klippt blöð utan af kaffirót svo þær
sýndust málaöar eins og neglur kvik-
myndastjarnanna.
Þó þessar fyrirætlanir mlnar yröu
næsta haldlitlarþegartil lengdarlét, hélt
ég áfram aö imynda mér mig í ýmsum
myndum, sem Melkorku, Auði djúpúðgu,
konu Tarsans, dóttur Roy Rogers,
Florens Nightingale næst þegar strið
skylli yfir veröldina, Brieti Bjamhéöins-
dóttur, konuna sem sprengdi alla gáfna-
prófsskala og nei... það myndi æra
óstöðugan að reyna að rifja það allt upp
sem hugur minn og háleitar hugsjónir
stefndu aö.
1 bamaskóla fengum viðeinu sinni það
verkefni aö skrifa ritgerð um hjátrú og
myrkfælni. Ritgerðin min er löngu týnd
en mér eru enn minnisstæö lokaorð æsku-
vinkonu minnar, önnu Aslaugar
Ragnarsdóttur. Orðrétt man ég þau ekki
en efnislega voru þau eitthvaö á þessa
leiö. „Enn er ég myrkfælin, en ég myndi
sakna einhvers af sjálfri mér ef myrk-
fælnin hyrfi með öllu”. Ég vona aö Anna
sé enn pinulitiö myrkfælin.
En vikjum áftur að hinum háleitu hug-
sjónum bernskunnar. Ég geri ráð fyrir
þvi að fleiri draumar rætist i dag en t.d.
fyrir 50 til 100 árum þá einkum er varða
menntun, sæmilega lifsafkomu góöa
heilsu, ferðalög heima ogheiman og fleira
i þessum dúr. En þvi i ósköpunum virðist
þá allt á heljarþröm? Hvers vegna fjar-
lægjumst viö svo ört hvert annaö? Ætti
ekki einmitt aukin menntun og sameigin-
leg menning okkar — svo ég nefni nú ekki
betri samgöngur! aö færa okkur nær
hvert öðru. Þyrftum við e.t.v. að hverfa
oftar aftur til þess tima þegar við lágum
undir hlýrri sænginni og létum okkur
dreyma um konuna með lampann eða
skulfum af hræðslu við Glám sem lá undir
rúminu okkar. Hver veit? Hefur mennt-
unin gert okkur vélræn? Er arfleifö for-
mæðra okkar og forfeðra hlægileg? Er
Tiún e.t.v. eingöngu fyrir menn sem telja
sig upp yfir sauðsvartan almúgann
hafna?
,Ég hrifst af öllu sem er raun-
hæft og fallegt
Um þaö leyti sem ég páraði þetta grein-
arkorn og menningarvitar þjóðarinnar
upplýstu okkur um dónalega fýluna I
gúanótextunum, skrapp ég niöur á elli-
heimili og fékk mér kaffisopa með
Guðrúnu Finnbogadóttur sem veitir
heimilinu forstöðu með miklum myndar-
brag. Viðtókum tal saman sem birtist hér
nokkurn veginn orörétt:
— Nú hefur þú mikla þekkingu á
islenskri ljóðlist og kannt fjöldann allan af
ljóöum. Hver var kveikjan að þessum
áhuga þi'num?
— Þekkingu hefi ég litla en ég hefi yndi
af ljóöum og tilfinningu fyrir fegurö og
töframætti islenskrar tungu sem er og
veröur hornsteinn Islenskrar menningar.
Mér er nær aö halda aö kveikjan sé ætt-
læg, lítillneisti getur oröiðað góðri glóö ef
aö er hlúð. Kennari minn, Steinn Emils-
son á þar stóran hlut, æskuheimili mitt og
siðast en ekki sist eiginmaður minn,
Gunnlaugur Halldórsson.
— Hvaðan komst þú til Isafjaröar?
— Ég er sjómannsdóttir frá Bolungar-
vik og alin upp við þau k jör sem sjómönn-
um voru almennt búin, baráttan hörö og
kjörin kröpp en umhyggja og árverkni
góðra foreldra bætti allt og græddi. Hóg-
vær gamansemi lá i loftinu, sögur og ljóð
voru lesin upphátt, lagið tekiö og spilaö og
sungið af hjartans lyst. Viö þennan arin
æsku minnar dvel ég oft.
— Telur þú að þekking og áhugi á ljóð-
list sé almenn meðal manna i dag?
— Ég veit þaö nú ekki vel. Viöa geta
gullkornin leynst. Kannskiér áhugi á ljóð-
um eitthvað minni en áður var. En ef viö
viljum finna fagurt og listrænt ljóð þá
göngum við kurteislega framhjá gervi-
mönnunum sem kalla sig ljóðskáld, og
leitum til þeirra eldri. Snillinganna svo
sem Tómasar, Daviðs, Einars Ben.,
Stefáns frá Hvftadal, Þorsteins Erlings-
sonar og marga fleiri mætti telja.
— Hefur þú áhuga á leik og tónlist?
— Já, þaö er bæði skemmtilegt og
þroskandi að fást viö leiklist. Það er einn-
iggaman að sjá og heyra leikendur gæöa
hlutverkin lifi og persónuleika. Tónlistin
er ómissandi. Hún er ein af bestu gjöfum
guðs. Hvað væri veröldin án tónlistar?
— Hvað um myndlist?
— Myndlist hef ég alltof litiö kynnst én
ég hrifst af öllu sem er raunhæft og
fallegt, hvort heldur er mynd, smiðisgrip-
ur, vefnaður, vel kveðin visa eða
skemmtilegt lag. Svo mörg voru þau orö.
Japanskur dans eða Noregs-
konunga sögur
Er menning og menningarlif eingöngu
listaháti'ðar, kokteilboð i módelkjólum,
Japanskur dans á torgum, nýjasta bók
Laxness eöa Auðar Haralds?
Ég vona að enginn skilji orð min þannig
að ég eflist andartak um það aö fyrr-
greind atriði séu hluti af menningarlffi
okkar Islendinga.
En einhvern veginn finnst mér öll um-
ræða um þessi mál þess eðlis aö aðeins
örfáir gáfumenn telji sig þess umkomna
að fjalla um þau af viti. Það má vel vera
að einhverjum finnist ég full fordóma og
öfundar I garö menningarvitanna. En það
er rangt. Aðdáun min er hins vegar óskipt
á þeim mönnum sem hafa frætt mig og
kennt mér að njóta lista. Þar á ég við
margt óskólagengiö fólk sem er slikur
hafsjór af fróðleik og þekkingu á menn-
ingu okkar að unun er á að hlýða.
Ein er sú kona sem ég sótti mikið til
þegar ég var barn. Hún heitir Hallfriöur
Finnbogadóttir fædd I Bolungarvik á
* «r A*SJ
Ströndum. I dag er hún 91 árs og heilsan
farin að gefa sig; Einhverju sinni baö ég
hana að segja mér frá Vökunni.
Eftir rökkursvefninn, sem var mislang-
ur eftir árstima hófst Vakan. Lýsislamp-
anum var þá þar fyrir komiö sem hann
gaf bestu birtuna og vinnan hófst, tó-
vinna, smiðar og sitthvaö fleira. Allir
unnu nema sá sem las eöa kvað rimur,
sem litið þykir variö i núna. Siðasta
sumardag var byrjaö aö lesa hugvekjur,
eftir ymsa höfunda, þær entust fram að
jólum. A aöfangadag hófst lestur
fæðingarsálma, og hugvekjur þar um.
Siðan tóku við Passlusálmarnir fram aö
páskum, þá upprisusálmar til hVitasunnu
og svo ýmsar hugvekjur. Vidalinspostilla
var lesin hvern sunnudag. Riddarasögur,
ýmsar kynjasögur, ævintýri, og auðvitað
voru lslendingasögurnar lika lesnar. Viö
fengum bækur lánaðar hjá Lestrarfélag-
inu, viö lásum allt mögulegt. Astarsögur,
útlegumannasögur, sögur Noregskon-
unga og tslendingasögumar. Þær læröi
maöur næstum utanbókar!!. Skyldi þetta
vera algengt i dag?
Gáfumannafélagið
— Ég hef einnig verið svo lánsöm aö
kynnast hámenntuðum mönnum sem
hafa veriöóþreytandi viö að miöla mér af
visku sinni. Hjá svona fólki líöur mér vel.
Þaö þarf ekki aö slá um sig meö útlendum
orðum eða svo flóknum útskýringum á
ljóöi eða málverki að allt hringsnýst i
höföinu á mér þegar það hefur lokið máli
„ Við felum ekki lengur blóði litaðar neglur okkar! ”