Ljósberinn - 01.02.1948, Page 13

LJÓSBERINN
29
Eins og kunnugt er, þá fannst Græn-
land og byggðist af Islandi í fornöld. Ei-
ríkur rauði hét maður, breiðfirskur, er
fór út héðan þangað og nam þar land,
er síðan var kallað Eiríksfjörður. Hann
gaf nafn landinu og kallaði Grænland
og kvað menn það mundu fýsa þangað
farar, að landið ætti nafn gott. Urðu þá
margir til að flytja þangað, bæði frá
Noregi og Islandi; komust svo smám
saman á tíðar samgöngur milli Norður-
landa og Grænlands. Þó að grænlenzkir
landnámsmenn hrepptu þar kröpp kjör
og yrðu að húa þar langt frá öllum lönd-
um, þá fjölgaði landsbúiun óðum, svo
að þar var settur biskupsstóll (í Görð-
um), kirkjur gerðar og klaustur stofnuð.
En er fram liðu stundir lögðust allar
samgöngur af milli Grænlands og Norð-
urlanda; fór svo að lokum, að enginn
vissi framar, hvað* þeim leið, frændun-
Um á Grænlandi.
En í maímánuði 1721 lagði skip af stað
til Grænlands frá Björgvyn í Noregi. Er-
mdið var að leita að frændunum græn-
lenzku, sem enginu hafði ^haft fregnir
af öldum saman, og hoða þeim kristni,
því að menn hugðu að þeir væru orðnir
rammheiðnir aftur.
Skipið, sem fór þessa för, hét „Von-
ln“, og voru á því nær fimmtíu manna.
I þeirra tölu var presturinn Hans Egede,
kona hans og börn. Skipið var sumpart
gert vit af hinu konunglega danska kristni-
boðsfélagi og sumpart af fé, sem efnað-
»' kaupmenn í Björgyn skutu saman.
f'riðrik konungur fjórði var frumkvöð-
«11 fararinnar og hét Hans Egede 150
dölum að árslaunum.
XIX.
Hans Egede og stórræði hans.
Hann var eigi búinn að vera nema
eitt ár prestur í Noregi, er hann minnt-
ist þess, að hann liafði einhverntíma les-
ið í sögu Noregs, að á Grænlandi hefðn
búið kristnir menn í fyrndinni. Iíann
var því oft að velta því' fyrir sér í ein-
rúmi, hvort þeir mundu vera kristnir
enn, eða að ljós kristindómsins væri með
öllu slokknað út lijá þeim, því að nú
væri eigi minnzt þar á aðra menn en
beiðingja. Hann fór þá að afla sér frek-
ari fræðsln um þetta. Hann skrifaði ein-
um vina sinna í Björgyn, sem var Græn-
landsfari og fékk það að vita hjá lionum,
að þar væri eigi aðra fyrir að hitta en
heiðingja eina og hvergi væri hægt að
komast að austurströnd landsins fyrir
hafísum; en hins vegar væri sagt, að
norrænir landnámsmenn hefðu búið þar
í fyrndinni.
Þetta var þá alveg samhljóða því sem
Egede liafði lesið í hókum sínum. Vakn-
aði nú hjá honuin lieit og hjartanleg þrá
til að boða þessum villimönnum kristni,
þar sem forfeður þeirra hefðu verið
kristnir íslendingar. Hann vonaði, að
kristniboðið mundi ganga því betur, sem
vera kynni, að enn fyndust þar leifar
af kristni þeirri, sem þar liefði einu sinni
\erið, þó að sú kristni væri að mestu
útdauð.
Það sem mest hamlaði Egede frá þess-
ari fyrirætlan hans, var umhyggjan fyrir
fjölskyldu lians sjálfs og svo söfnuður-
inn. sem liann átti að hafa andlegt for-
ræði fyrir. En liann hafði engan frið fyr-
ir hugsuninni tun grænlenzku heiðingj-