Nýtt kirkjublað - 30.03.1908, Blaðsíða 3

NÝTT KIRKJTJBLAÐ _ 67
einu að standa í stað, eða láta sér fara svo lítiS fram móts
við skriðið hjá öörum.
Eftir að farið er nú fyrir skemstu að leggja járnbrautir
fram og aftur um Landið lielga, er ])að fyrirsjáanlegt, að
þjóðin ])ar muni taka meiri stakkaskiftum á tuttugu árum en
á tuttugu öldunum liðnu þar á undan.
Alþýðumentun vor, með allmiklu og margbreytilegu skóla-
lífi, er enn á gelgjuskeiði og ekki gömul, en nú síðan að
mikill sœgur af meira og rninna bókmentuðu fólki dreifist um
landið, er orðið annað að vera prestur fyrir fólkið en fyrrum.
„Það eru ekki nema tveir menn ritfærir hérna í sveit-
inni,“ sagði faðir minn við mig, drenghnokkann; og annar sá
en sjálfur hann var Einar í Nesi.
Hugsum oss öll þau undur andlegrar framleiðslu í land-
inu nú orðiö í ræðum og ritum, — að fyrirferðinni til, í
bundnu máli og óbundnu —. Hugsum oss alt funda- og
félaga-lífið. Sá var tíminn — og enda eigi svo langt undan —
að kirkjan var þar mikið til ein um hituna.
Og einmitt þetta unga mentafólk á nú áð vera orðið
hvað fráhverfast, og það er svo athugavert tímanua tákn.
Menn fullyröa, að þeir landshlutar, sem Iengra eru komn-
ir á skólamenningarbrautinni, þeir séu orðnir ókirkjulegri en
hinir.
Um það þori eg ekki beint að segja. En eigi get eg
neitað því, að sérstaklega hefir mér fundist sú hugsun all-
ofarlega í mörgum mönnum í norður- og austurhluta lands-
ins, að sópa mætti nú af sér klerkum og kirkju, og svo ætti
helzt að gera, félagsskapurinn sá hafi unnið gagn um sína
tíð, en væri nú orðinn aflóa og annar tímabærari tæki við.
Og í því eg er að skrifa þetta, berast mér kaflar úr
,,‘veitarblaði“ á Norðurlandi austarlega, harðar árásir á
prestastéttina, meðal annars er þar komist svo að orði:
„Er nú [með nýju launalögunum] prestastéttin búin að
fá góða tryggingu fyrir því, að ekki munu ónytjungar og let-
ingjar skólalýðsins kjósa sér annað frekara en komast í þá
sveit, þar sem hægt er að liggja i næði, og gapa svo bara
við bitunum, sem að eru réttir, en það gerir sóknarnefndin.“
Sveitablöðin ná einmitt hvað bezt „rödd þjóðarinnar“
Uagblöðin, svo nefndu, eru tíðast rödd eins manns, sem leitar