Tímarit iðnaðarmanna


Tímarit iðnaðarmanna - 01.03.1931, Qupperneq 15

Tímarit iðnaðarmanna - 01.03.1931, Qupperneq 15
T í M A R I T IÐNAÐARMANNA am öndunartilraunir þar til andardrátturinn er kominn i lag (eða vonlaust vim að það takist). — Þess skal þó getið að þessum sjúk- lingum er likt farið og öðrum, sem falla í dauðadá, og þó lieldur fremur: þótt þeir liressist í bili þá liættir þeim við að falla í dá livað eftir annað, og þarf þvi að hafa stöðuga gát á þeim lengi vel, helzl ekki skem- ur en sólarhring, og til fulls ná þeir sjer varla fyr en eftir fleiri daga, jafnvel alt að viku. — Menn verða úti. — Lífgun helkalinna. Meðferð á kali. Allir þekkjum vjer orðtakið „að verða úti“. Þegar frjettir berast um slys af þessum völd- um kemur flestum í liug kafaldsbylur og kuldi, — einkum kuldi, frost. Það er að vísu svo, að hættan er meiri við þesskonar slys- um í frostum, en þó vita allir að mannslí- kaminn þolir talsverðan kulda ef ekkert am- ar að annað en kuldinn einn. — En þegar slys vilja til af þessu tagi, stendur oftast svo á, að þar eru fleiri atvik að, önnur en kuld- inn einn, og þá helzt ofþreyta, matarleysi og máiske einstöku sinnum ofnautn áfengis. Á ferðalögum vetrardag verða gangandi menn oft afar-þreyttir ef ófærð er og löng leið, og þar við hætist að menn villast stundum af rjettri leið, en halda þó áfram i sífellu í þeirri von að þeir finni eitthvert kennileiti til að átta sig á. Langoftast eru menn matarlausir og þá ekki að furða þó þrótturinn hili. Lí- kaminn er eins og liver önnur lireyfivjel; hreyfili getur ekki gengið ef hann er olíulaus eða henzínlaus; gufuvél lieldur ekki, ef eldi- viðinn vantar til þess að eima vatnið. Orkan þverr í manni, sem enga fæðu fær svo og svo lengi, en vinnur þó þreytu-vinnu (gangur í ófærð, — upp brekkur). Memi setjast loks fyrir eða leggjast, sofna oft, og vakna þá ekki aft- ur, og þarf ekki að vera neitt sérlega kalt til þess að svona slys hendi. Mótstöðuafl líkam- ans er að mestu liorfið: kuldinn nær þeim tökum á örþreyttum manni og uppgefnum að l&manir verða á miðstöðvum taugakerfisins; andardrátturinn verður veikari og veikari, og loks sama sem enginn, og leggst þá maður- inn í dauðadá eða deyr alveg út af ef lion- um kemur engin hjálp. Finnist svona maður á víðavangi þarf að hugsa um að koma hon- um til mannabygða (sleði, samanbundin sldði) og sjeu föt hans freðin, eru þau rist utan af honum og tekið til lífgunartilrauna. Þó ber þess að gæta að sé kroppurinn líka frosinn þá þarf að þýða hann með köldu vatni áð- ur en nokkrum hreyfingum verði við kom- ið. En jafnskjótt og kroppurinn er orðinn þýður eru gerðar lifgunartilraunir, og þá fyrst öndunartilraunir og nudd um hjartastaðinn. Þó má líka strjúka og' nudda allan kropp- inn eftir því sem við verður komið án þess að hætta öndunartilraunum, og jafnvel liafa lil þess volga dúka, þegar lioldið er alt orðið þýtt. — Annars er aðferðin öll hin sama og við hverskonar annað dauðadá, nema hvað hjer þarf að þýða kroppinn fyrst og láta hann alls ekki koma inn í heitt herbergi fyrr en allur kroppurinn er vel þýður. Hitt er miklu almennara að menn kali á einstökum líkamspörtum, eyrum nefi, kinn- um, fótum, höndum eða oftar á tám og fingr- um. Kal i andliti er sjaldnast nema rétt i húð- inni, oftast á kinnbeinunum, ánefbroddin- um og á eyruasneplunum. Þarf lielst að þýða þessa kalhletti jafnóðum og vart verður við að þá sje að kala. En mikill er nú munur- inn á því hvernig að þessu var farið lengi vel, til skamins tíma, og nútima-aðferðinni. Aður var kent að þegar sæist kalblettur á audliti náungans þá átti nærstaddur náungi að ná sjer i snjó og nudda lionum um hlett- inn, til þess að ekki hlytist verra af; segja ferðamenn sögur af að þeir liafi oft sjeð 2 Rússa á götu í Pjetursborg vera að nugg'a hvern annan í framan með snjó! — Vilhjálmur Ste- fánsson, landi vor, landkönnuðurinn mikli á noiðurvegum, kallar þetta herfilega bábilju og lionum er tiltrúandi að vita hvað gera skal því að hann var vetur eftir vetur á ferð með Eskimóum nyrst á norðurströndum Ameriku og eyjunum þar fyrir norðan. Hann gefur þau ráð mönnum, sem oft þurfa að vera úti i kafaldsbyljum og frosti, að þeir skuli jafnan vera vel rakaðir( snjór tollir þá siður á and- litinu) og að þeir skuli altaf vera að gretta [ 9 ]

x

Tímarit iðnaðarmanna

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit iðnaðarmanna
https://timarit.is/publication/365

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.