Vikan - 30.04.1953, Qupperneq 12

11 HEIMILIÐ II
|1 BITSTJÓRI: ElJN PAEMADÓTTIR \|
L.......................
Þeir sem borga brúsann. Samtök neytenda.
RÁTT fyrir miklar framfarir á
siðustu 'áratugum, hefur hús-
mæðrum að mörgu leyti verið gert
erfiðara fyrir um heimilishaldið. Það
er t. d. ekki svo ýkja langt síðan
maður með meðallaun hafði efni á
því að hafa stúlku til hjálpar á heim-
ili sínu, en nú verða sífellt fleiri að
komast af hjálparlaust. Og á sama
tíma hefur dregið úr ýmsum þeim
hlunnindum, sem heimilin höfðu. Nú
er verzlunum t. d. lokað áður en eig-
inmaðurinn kemur heim úr vinnu
sinni og getur annaðhvort skroppið
i búð eða gætt barnanna meðan hús-
móðirin kaupir sjálf inn, svo eitt
dæmi sé nefnt. Samtök þeirra sem
fá borgað hafa að ýmsu leyti þrengt
að þeim sem borga og ekki hafa
hingað til bundizt neinum samtök-
um.
Við getum vafalaust öll nefnt fjöl-
margt, sem við viljum fá breytt og
komið i betra horf. En hvað getum
við gert? Við getum nöldrað hvert
við annað og skrifað Daglega lífinu
í Morgunblaðinu eða svipuðum dálk-
um í hinum blöðunum, en okkur,
dettur ekki í hug að það beri nokk-
um árangur. Við getum að visu lög-
sótt þann, sem beitir okkur órétti,
en það er bæði dýr og erfið leið.
Oftast látum við okkur því nægja að
yppta öxlum og læra af reynslunni,
þó sífellt fáum við ný vandamál að
fást við og æfin endist varla til að
iæra að vara sig á öllum gildrun-
um.
En ef allt það fólk, sem hefur
sömu kvartanir og við og sömu til-
lögur til úrbóta, væri saman komið
á einn stað, er ekki mikill vafi á því
að við fengjum leiðréttingu mála
okkar.
N ey tendasamtök
í Reykjavík
Nú er búið að stofna samtök neyt-
enda í Reykjavík, þar sem þeir á
næstunni geta borið fram kvartanir
sínar og fengið leiðréttingu mála
sinna, ef þeir eru sviknir I viðskipt-
um. Samtök þessi voru stofnuð 23.
marz og á næstunni munu þau opna
skrifstofu, þar sem félagsmönnum
verða látnar í té alls konar upplýs-
ingar og þar geta þeir fengið að-
stoð lögfræðings þess, sem skrifstof-
an hefur yfir að ráða.
Frumkvæðið að þessum samtök-
um átti Sveinn Ásgeirsson hagfræð-
ingur og síðastliðið haust flutti hann
tvö stórfróðleg erindi um þessi mál
í ríkisútvarpið.
Neytendasamtökin hafa það mark-
mið að gæta hagsmuna neytenda al-
mennt í Reykjavík og á það ekki
síður við um þjónustu þá, sem borg-
urunum er látin í té, en um þær
vörur, sem þeir kaupa.
Tilgangi sínum hyggjast samtökin
að ná m. a. með því að vaka yfir
því að fyllsta tillit sé tekið til neyt-
enda- almennt, þegar settar eru regl-
ur eða ákvarðanir teknar, sem
snerta almenning. Það virðist t. d.
vera bæði kaupendum og seljendum
i hag, að verzlanir skiptist á um að
hafa opið, því ef menn geta ekki
keypt nauðsynjar sínar fyrir lög-
skipaðan lokunartima sölubúða,
verða þeir að vera án þeirra. Sam-
tök þessara tveggja aðila, þegar
þau eru fyrir hendi, ættu þvi að
geta samið um þessi mál.
Fræðsla um vöruval og hvernig
fólk á að varast það að vera blekkt,
er líka á stefnuskrá samtakanna.
Menn geta ekki haft sérþekkingu
nema á takmörkuðu sviði og nú á
tímum auglýsinganna og lokkandi
umbúða er nauðsynlegt að fá fræðslu
í þessum efnum hjá þeim mönnum,
sem hafa kynnt sér þau. Á vegum
danska neytendaráðsins hafa verið
haldin námskeið um það,- hvernig
hagkvæmast er að haga kaupum
sínum og þau hafa gefizt mjög vel.
Gæðamat á vörum
1 mörgum nágrannalöndum okkar
hefur verið komið á gæðamati á
vörum. 1 Ameríku veita neytenda-
samtökin framleiðendum leyfi til að
merkja þær vörur á sérstakan hátt,
sem hafa gengið undir og staðizt
rannsókn. Neytandinn getur þá verið
viss um að verða ekki svikinn á vör-
um, sem þannig eru merktar.
I Danmörku eru nokkur stór fyrir-
tæki farin að gæðamerkja vörur
sínar, fyrir áhrif frá neytendasam-
tökunum þar í landi og getur kaup-
andinn því t. d. séð hvort efni það,
sem hann ætlar að kaupa, þolir
þvott, gefur lit, krumpast o. s. frv.
I Svíþjóð hefur Rannsóknarstofa
heimilanna m. a. endurbætt alls kon-
ar heimilisáhöld og heimilisvélar og
rannsakað neysluvörur, til leiðbein-
ingar fyrir framleiðendur, seljendur
og kaupendur.
Eitt af aðalviðfangsefnum NSR er
að koma á fót gæðamati hér á landi
og sjá til þess, að það verði sem
viðtækast. Það segir sig sjálft, að
gæðamat er framleiðendum ekki síð-
ur í hag en neytendum, þvi það sker
úr um gæði vörunnar og stuðlar að
því að lélegar vörur hverfi af mark-
aðnum. Ekki þarf að óttast óná-
kvæmni, því flestar vörur er hægt
að rannsaka á visindalegan hátt. Við
kaup á erlendum vörum ætti að vera
hægt að styðjast við gæðamat í þeim
löndum, sem það hafa.
Þjónusta við borgarana
En við borgum fyrir fleira en
vörur. Við borgum líka fyrir alls
konar þjónustu. Þeirri þjónustu er
víða mjög ábótavant. Við skulum
taka efnalaugarnar sem dæmi. Þær
taka við fatnaði, fá viðskiptavinin-
um miða, sem á stendur að þær beri
enga ábyrgð á flíkinni og geta eyði-
lagt og jafnvel týnt henni, án þess
að eigandinn geti svo mikið sem mót-
mælt því. Og ætli flestar húsmæður
vildu ekki eiga kost á því, að borga
svolítið meira fyrir mjólkina og fá
hana senda heim o. s. frv.
Þetta eru aðens örfá þeirra mála,
sem má kippa í lag, ef nógu marg-
ir neytendur sýna áhuga á að koma
þeim í framkvæmd og starfskilyrði
neytendasamtakanna byggjast auð-
vitað á þvi hversu margir neytend-
ur standa á bak við þau.
Neytendasamtökin i Reykjavík
hafa í hyggju umfangsmikla skoð-
anakönnun um leið og samtökin eru
efld. Á næstunni mun líka koma út
blað á vegum samtakanna, og í því
verður gerð grein fyrir hagsmuna-
málum neytenda, veittar ýmsar upp-
lýsingar, sem að gagni mega koma
o. fl.
Stjórn félagsins skipa 25 menn af
öllum stéttum, sem velja tvo menn
úr sínum hópi, til að annast fram-
kvæmdir. Formaður er Sveinn Ás-
geirsson hagfræðingur. Þessi fyrstu
samtök ná aðeins til þeirra sem bú-
settir eru innan lögsagnarumdæmis
Enn um bón
Heimilissíðunni hefur bor-
izt eftirfarandi bréf frá Hús-
móður:
1 síðasta blaði gerðuð þér
Johnsons-bónið að umtalsefni
og þá datt mér í hug að skýra
frá reynslu minni af nýju
bóni.
Það er þýzkt bónduft, sem
nefnist Ge-Halin. Það er
framleitt í litlum baukum
með götum á, svo hægt sé að
strá því beint út bauknum á
gólfin. Bónið er mjög drjúgt,
því ekki er gott að bera mik-
ið á í einu. Því næst vef ég
klút um kústinn minn og
nudda yfir gólfin.
Þannig losna ég við að
beygja mig og aldrei hefi ég
haft eins lítið fyrir að fá
gólfin mín til að gljáa.
Auðvitað þarf öðru hvoru
að strjúka yfir gólfið með
votum klút og oft kemur það
fyrir, að ég bóna bara yfir
þau eftir þvottinn, án þess
að bæta á þau bónduftinu.
Bónið á að geyma á köldum
stað.
Eftir að hafa notað þetta
bón í margar vikur, get ég
eindregið mælt með því við
íslenzkar húsmæður.
Svona hljóðar bréf húsmóður
og- við getum bætt þvl við að Ge-
Halin baukurinn kostar kr. 12.80.
Reykjavíkur, en síðar meir má setja
á stofn fleiri deildir út um land, sem
þá mynda með sér samband.
Öll erum við neytendur o g öll
eigum við þvi erindi í neytendasam-
tök og 15 kr. árgjaldið virðist ekki
vera há greiðsla fyrir þau hlunnindi,
sem neytendasamtökin geta smám
saman veitt okkur.
ODETTE
I BRÁ0R1 HÆTTU
Það yrði of langt mál að útskýra það, hvemig þau
mistök urðu, sem blasa hér við á næstu tveimur blað-
síðum. Nóg er að upplýsa, að það er mjög auðvelt
að hafa svona endaskipti á hlutunum, ef prentvillu-
púkinn er í essinu sínu á annað borð. Hinsvegar get-
um við vakið athygli lesendanna á óhappinu vegna
þess, að ólukkusíðumar tvær em prentaðar á undan
öllum öðrum síðum, og notum tækifærið til að biðja
lesenduma afsökunar. Sæmilega greindum mönnum
ættu þessi mistök þó ekki að valda neinum veruleg-
um vandræðum: allur galdurinn er sá að byrja í
þetta skipti að lesa ODETTE á bls. 14 og halda svo
áfram á bls. 13; það er semsagt kínverskt fyrirkomu-
lag á hlutunum hjá okkur í þetta skipti.
12