Vikan - 22.09.1955, Blaðsíða 9

GISSUR FINNUR GOTT RÁÐ
Gissur: Auðvitað langar mig til að koma með
ykkur að veiða, en ég verð bara að finna eitt-
hvert gott ráð, til að sleppa að heiman.
Gissur: Nú, veit ég livað ég geri! Eg þykist
bara. vera að gera við vaskinn og geri heilmikinn
hávaða. Þá er ég viss um, að Rasmína rekur
mig út.
Gissur: Rasmína þolir þetta ekki mikið lengur.
i
/
Gissur: Þetta reyndist vera heilmikið erfiði.
Ég þóttist alveg viss um, að Rasmína kaemi
þjótandi, og rœki mig út úr húsinu.
Gissur: Það er bezt að ég reyni að fcera húsgögnin. Gissur: Ef þessi barsmíð setur Rasmínu
Þann gauragang þolir hún áldrei lengi. ekki úr jafnvœgi þá getur ekkert gert það.
Herbergið hennar er hér beint fyrir neðan.
Gissur: Hefur konan mín ekki kvartað undan
þessum lirœðilega hávaða í mér?
Eldabuskan: Konan yðar er ekki heima. Hún
fór út að verzla snemma í morgun.
Gissur: Æ, nú er ég alltof þreyttur til að
fara í veiðiferðina. En ég kom þó heilmiklu í
verlc! Það er bezt að ég livíli mig svolítið.
Rasmina: Svo þú ert búinn að slœpast heima allan
daginn! Jœja, það er bezt fyrir þig að risa á fœtur.
Ég hef heilmörg verkefni handa þér.
BARNIÐ
Lilli: Pabbi, viltu kenna mér að syndaf
Pabbinn: Já, það skal ég gera. Það er kominn tími til
að þú lœrir það.
Pabbinn: Þegar ég var á þinum aldri var ég syndur sem selur.
Lilli: N-ei, og þú hefur auðvitað unnið í sundkeppnum og allt.
\\ Í
IRVING BERLIN:
maöurinn sem græöir
milljónir á músík
aldamótin síðustu gerðist það,
af f jórtán ára gamall dreng-
ur yfirgaf heimili sitt í East Side
í New York-borg, ákveðinn í að
ryðja sér braut til fjár og frama
upp á eigin spýtur. Áður en hann
fór, hét hann móður sinni, að hann
skyldi kaupa handa henni fínasta
ruggustólinn, sem hann fyndi, fyr-
ir fyrstu peningana, sem hann ynni
sér inn.
Drengurinn fór nú að syngja á veit-
ingastöðum og lifði á þeim skildingum,
sem gestirnir köstuðu upp á sviðið til
hans. Brátt fékk hann atvinnu sem þjónn
og um leið söngvari í kaffihúsi í China-
town í New York. Þarna var það sem
hann skrifaði í fyrsta sinn texta við lag.
Fimm krónur var allt og sumt, sem hann
vann sér inn fyrir vikið.
Nú er liðin um hálf öld síðan þetta
gerðist og drengurinn, sem var svona
góður við móður sína, er sjálfur orðinn
afi. Nýlega fékk hann ávísun upp á um
sextán milljónir króna fyrir að leyfa Para-
mount-félaginu að nota ljóð hans og lög
í stórri dans- og söngvamynd: Hvít jól
(White Christmas).
Hvorki árin né vinsældimar hafa breytt
Irving Beríin mikið, síðan hann hóf feril
sinn sem listamaður, þótt hrukkurnar í
andlit hans hafi að vísu dýpkað og hár-
ið aðeins gránað. Hann er orðinn sextíu
og sex ára, en lítur ekki út fyrir að vera
degi eldri en fimmtíu ára.
Berlin hefur gefið út meira en 850 dæg-
urlög og samið hljómlistina fyrir 30 söng-
og danssýningar á Broadway og 17
söngva- og dansmyndir í Hollywood. Sem
geta má nærri, er hann orðinn vellauð-
ugur, en hann er mjög örlátur á fé; sem
dæmi má nefna, að á stríðsárunum hélt
hann sýningu, sem hann nefndi „Þetta
er herinn“. Allan ágóðann — um 160 millj-
ónir króna — gaf hann hjálparsjóði hers-
ins.
Um lögin sín segir Irving Berlin: „Það
er miklu erfiðara að semja textann en
HHraBHBinnnHBaBaaHm
músíkina.“ Samt er það svo, þótt það sé
fæstum kunnugt, að hann kann hvorki að
lesa né skrifa nótur, og hann getur að-
eins notað einn lykil, F-lykilinn, þegar
hann er að semja lög, en hann hefur sér-
staklega útbúið píanó sér til hjálpar, sem
getur sett lögin hans í hvaða lykil sem
hann vill, um leið og hann spilar þau.
Þegar hann hefur samið eitthvert lag,
spilar hann það fyrir aðstoðarmann sinn,
sem skrifar jafnóðum nóturnar niður.
Berlin er einnig slyngur fjármálamað-
ur; hann er forstjóri í stóru fyrirtæki,
sem gefur út sönglög (Irving Berlin tón-
listarfélaginu), og hann á líka hlut í leik-
húsi einu á Broadway.
Hið rétta nafn hans er Israel Baline, og
hann fæddist í Tumen, litlu þorpi í Síb-
eríu, 11. maí 1888. Hann var yngstur af
átta systkinum. Árið 1893 fluttist svo
faðir hans, rabbíinn Moses Baline, til
Bandaríkjanna með alla fjölskylduna.
Izzy, eins og hann var kaliaður, lék sér
oft og tíðum við höfnina í New York á
bernskuárum sínum. Svo steðjaði óham-
ingjan að; faðir hans dó nokkrum árum
eftir að fjölskyldan kom til Bandaríkj-
anna og Izzy varð að selja blöð til að
hjálpa móður sinni.
Sem áður var sagt, fékk hann aðeins
fimm krónur fyrir fyrsta ljóðið sitt. Hann
gafst samt ekki upp, heldur settist niður
og skrifaði annað ljóð og fór með það
til útgefanda nokkurs, Ted Snyders að
nafni. Snyder gerði ráð fyrir, að ungi
maðurinn hefði líka lag við ljóðið, og sendi
hann fram á sviðið til að æfa lagið með
söngvurunum og dansfólkinu; einhvem
veginn tókst Berlin að semja lag á stund-
inni og bjarga sér þannig út úr klípunni.
Skömmu síðar fór Berlin að starfa fyrir
Snyder. 1911 samdi hann lag, sem varð
fljótt á hvers manns vörum; Álexander’s
Ragtime Band.
Þá giftist hann Dorothy Goetz, syst-
ur kunningja síns eins, sem einnig samdi
dægurlög, en hún dó fimm mánuðum
seinna úr mýraköldu, sem hún hafði
fengið, á meðan þau eyddu hveitibrauðs-
dögunum á Kúbu.
Hann var undirforingi í bandaríska
hernum í fyrri heimsstyrjöldinni, en hætti
samt ekki að semja lög og ljóð; það sem
hann samdi, meðan hann gegndi herþjón-
ustu, tók hann saman í eina söngva- og
danssýningu: „Yip, Yip, Yaphank" og
eru það allt ljóð og lög um hermenn og
hermannalíf.
Árið 1926 kvæntist hann Ellin Mackay,
dóttur milljónamæringsins Clarence Mac-
key. Þau hafa eignast þrjár dætur, Mary
Ellin, tuttugu og sex ára, Lindu, tuttugu
og eins árs og Elísabetu, átján ára.
Berlin stimdar ekkert tómstundadútl.
Einstaka sinnum kemur fyrir, að hann
leikur golf, eða fer á fiskveiðar. Hann
hefur gaman af að fara í næturklúbba
með vinum sínum. Hann hefur engan sér-
stakan áhuga á leiklist og les lítið. Hann
er mikill matmaður og telur sig mjög góð-
an kokk.
Irving Berlin álítur, að hljómlistin geti
átt mikinn þátt í að skapa meiri samúð
og skilning milli þjóðanna.
„Hljómlistin“, segir hann, „er alheims-
tungumál, eina málið sem allir geta skil-
ið.“
Maurice Adams.
Faðir tónskáldsins Johajinesar Brahms neitaði
algerlega að taka við peningum af syni sínum.
Brahms þurfti því að beita hinni mestu varkárni
og lægni, til að geta séð fyrir honum. Eitt sinn
þegar feðgarnir skildu, sagði Jóhannes: „Þér er
óhætt að trúa því, pabbi, að tónlistin er undir
öllum kringumstæðum bezti huggarinn. Hvenær
sem eitthvað amar að þér og þér finnst þú þurfa
eitthvað til að létta þér byrðina, skaltu bara taka
gömlu nóturnar mínar yfir Saul eftir Hándel og
lesa þær. Ég er viss um, að þú finnur i þeim, það
sem þú þarfnast."
Nokkru seinna hafði gamli maðurinn ástæðu til
að minnast orða Jóhannesar og hann tók fram
gömlu nótnabókina. Og þar fann hann einmitt
það sem hann þarfnaðist, því sonur hans hafði
lagt peningaseðil í hverja opnu.
Kennari nokkur veitti því athygli, að litill
drengur teiknaði allt í kolsvörtum lit, hvort sem
það voru hestar, kýr eða hlöður. Hann hafði
áhyggjur af því hvað væri að gerast í sál barnsins
og kallaði saman foreldra þess, skólastjórann og
sálfræðing skólans.
Eftir mikla fyrirhöfn tókst þeim að leysa gát-
una. Drengurinn átti aðeins einn blýant og hann
var svartur.
Pabbinn: Já, og það leið meira að segja Lilli: Gœttu þín, pabbi!
ekki á löngu áður en ég varð baðvörður.
Það fyrsta sem maður þarf að lœra, er að
fara alltaf varlega l vatninu.
Baðvörðurinn: Það er ekkert að honu,m, væni mmn.
Hann saup bara svolitið á.
Lilli: Ég skal muna þcssa kennslxistund vel, pabln.
9