Fréttablaðið - 25.11.2009, Blaðsíða 16

16 25. nóvember 2009 MIÐVIKUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Jón Kaldal jk@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu
formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
E
ftir því sem lengra líður fer fleira í handaskolum hjá
ríkisstjórninni og samstaða innan hennar er bágborin.
En sósíalísk einkenni stjórnarstefnunnar eru að koma
betur í ljós. Ríkisstjórnin er ekki vinstristjórn, eins
og það heiti hefur verið skilið hingað til, heldur fyrsta
sósíalistastjórn á Íslandi. Allir vita að sósíalistum fellur vel að
eyða arði sem frjálst atvinnulíf hefur skapað, en sósíalistum er
fátt verr gefið en að blása lífi í frjálst athafnalíf eða örva það til
verðmætasköpunar með arðbærum rekstri til kjarabóta fyrir
almenning.
Nú er það lýðum ljóst að um nokkurt skeið verður mjög aukin
skattheimta algerlega óhjákvæmileg. Og ríkisstjórnin er alls ekki
öfundsverð af þeim verkefnum. Allir landsmenn hljóta að viður-
kenna þetta og gera það. En það er eftir öðru að sósíalistastjórnin
vill taka upp skandinavískt skattakerfi og brjóta niður flest það
sem helst hefur verið til umbóta í þessum efnum á síðari árum.
Skandinavískt skattakerfi með bröttum þrepum elur af sér sam-
svarandi bratta í launa- og tekjuskiptingu, verkar hamlandi gegn
fjárfestingu og hrekur fjármagn frá landinu.
Auk þessa virðist sósíalistastjórnin ekki hafa tekið eftir þeim
skipulagsbreytingum og hagræðingu sem Skandinavar hafa
gripið til á síðari árum til að ná tökum á ofvexti og óskilvirkni
velferðarbáknsins sem legið hefur þungt á Norðurlandaþjóðunum.
Með þessum orðum er ekki vegið að hugmyndum um skynsamlegt
og hóflegt velferðarsamfélag.
En þrátt fyrir allt þetta er það samt styrkur lýðræðisins á
Íslandi að til er valkostur í stjórnmálunum, og ríkisstjórn Jóhönnu
og Steingríms er staðfesting á styrk stjórnarstofnana þjóðarinnar.
Um langt árabil hefur Sjálfstæðisflokkurinn haft algert forræði á
stjórnmálasviði og getað sett öðrum kosti. Stefna og störf núver-
andi sósíalistastjórnar virðast reyndar munu treysta ofurveldi
sjálfstæðismanna á ný eins og skoðanakannanir sýna. Reynslan
af sósíalismanum hrekur fólk upp í fangið á íhaldinu.
Ein helsta skýringin á ofurveldi sjálfstæðismanna er ósætti og
sundrung sem áratugum saman hefur einkennt miðjuna í íslensk-
um stjórnmálum. Ágreiningur og gremja hefur langtímum saman
einkennt samskipti framsóknarmanna og krata, nú Samfylkingar,
og þetta ástand tryggir yfirráðastöðu Sjálfstæðisflokksins annars
vegar og styrkir stöðu kommanna, nú Vinstri grænna, á hinum
vængnum.
Ef menn hafa áhuga á því að binda enda á yfirráð sjálfstæðis-
manna, þá verður það aðeins gert með því að byggja brú yfir
miðjuna. Þá verða menn að hefja samvinnu miðjuaflanna í Fram-
sóknarflokknum og Samfylkingunni, draga úr ágreiningi milli
þessara flokka og vinna að málefnalegri samstöðu yfir miðjuna.
Þetta verður ekki gert á fáum dögum, og eins og mál standa nú
þarf þetta starf aðdraganda. Þessir flokkar eru nú andstæðir, að
minnsta kosti um einhvern tíma enn, og forysta þeirra beggja
hefur öðrum skyldum að gegna.
En til lengri tíma litið er þetta viðfangsefni sem mikil ástæða
er til að skoða af alvöru, að byggja brú yfir miðjuna til að ná
frumkvæðinu í íslenskum stjórnmálum.
Miðjuflokkarnir verða að jafna ágreining sinn.
Brú yfir miðjuna
JÓN SIGURÐSSON SKRIFAR
Í haust fór ég eins og stundum áður á hátíð franska blaðsins
Ĺ Humanité, sem er e.k. „þjóð-
hátíð“ franskra kommúnista og
haldin árlega í úthverfi fyrir
norðan París. Allt var þar með
gamalkunnum hætti, í tjaldbúð-
inni voru veitingastaðir með alls
kyns sérréttum, verslanir af hinu
fjölbreyttasta tagi, salir fyrir
umræður og svo höfðu tónlistar-
menn komið sér fyrir hér og þar
með pípur sínar, bumbur o.fl. Ég
horfði á flamenco-dans meðan ég
borðaði, hlýddi á Múhameðstrú-
ar-rapp, mætti risastórri brúðu í
líki ljóshærðrar konu sem dans-
aði, enda maður falinn undir pils-
inu, keypti ólífuolíusápur í búð
Palestínumanna, og leit inn á
umræðufund þar sem verið var
að tala um Evrópusambandið:
„Það hefur ákveðnu hlutverki að
gegna,“ sagði ræðumaður, „og ef
það gegnir því ekki eiga Frakkar
að segja sig úr því.“
Loks endaði ég á miklum leik-
vangi, þar sem haldnar voru
aðalræður hátíðarinnar. Ritstjóri
blaðsins sagði að aldrei áður
hefðu svo margir komið á þessa
hátíð, eða sex hundruð þúsund
manns. Ég leit í kringum mig
og gat vel trúað þessu, enda var
þetta einnig mat blaðamanna
daginn eftir. Og mikill hugur
virtist vera í mönnum. Eigi að
síður fær franski kommúnista-
flokkurinn ekki lengur nema
fáein prósent í kosningum, álíka
mikið og róttæklingahópar sem
kommúnistar hæddust mjög að
áður fyrr. Það bjargar flokknum
frá hruni, enn sem komið er, að
hann hvílir á rótgróinni hefð og
hefur sterka stöðu sums staðar
úti á landsbyggðinni.
Annar stjórnmálaflokkur
sem báglega er komið fyrir er
franski sósíalistaflokkurinn.
Þegar Ségolene Royal beið
afhroð fyrir Sarkozy í síðustu
forsetakosningum bjuggust flest-
ir við því að hún myndi víkja
til hliðar, en hún seildist eftir
að ná kosningu sem formaður
flokksins. Þetta fannst ýmsum
miður og þeir buðu fram á móti
henni aðra konu, Martine Aubry,
sem hafði þann kost að vera sú
eina sem andstæðingar Ségo-
lene gátu komið sér saman um.
Martine Aubry náði kjöri, en
með örlitlum mun. Ségolene undi
þessu hið versta og lét mikið á
sér bera til að reyna að láta líta
svo út að hún væri hinn raun-
verulegi formaður flokksins.
Fyrir nokkru kom út bók þar
sem því var haldið fram að ein-
hver brögð hefðu verið í tafli
í formannskjörinu, og þá sté
Ségolene fram með miklum
hávaða, hún ásakaði Martine
Aubry fyrir kosningasvindl og
hótaði jafnvel málshöfðun. Mart-
ine Aubry svaraði ekki, en það
gerðu „lautinantar“ hennar svo-
kallaðir, og sögðust hafa sann-
anir fyrir því að Ségolene hefði
svindlað. Þá var umræðan í sósí-
alistaflokknum komin niður á
planið: „Þú svindlaðir“, „nei, það
varst þú sjálf sem svindlaðir“, og
finnst mér ólíklegt að neðar sé
hægt að komast. Nú nýlega héldu
nokkrir sósíalistar fund með full-
trúum annarra vinstri flokka til
að ræða samstarf; Ségolene var
ekki boðið, en hún birtist fyrir-
varalaust á staðnum með skara
af papparössum á hælunum.
Ætlunin var sú að hleypa fundin-
um upp og stela senunni. Hvort
tveggja tókst. Og nú er allt í háa-
lofti í flokknum. Fyrir franska
þinginu liggur nú lagafrumvarp
um að banna flengingar í landinu;
einhver stakk upp á að leggja
fram breytingartillögu: sósíalist-
ar skyldu undanþegnir banninu.
En það sér í iljar flokksmanna.
En ræturnar að ógæfu flokks-
ins liggja þó mun dýpra. Fyrir
nokkru var haldinn fundur þar
sem einn af leiðtogunum, Laur-
ent Fabius, hélt hjartnæma ræðu
um nauðsyn þess að berjast gegn
frjálshyggjunni með kjafti og
klóm. En um leið og hann lauk
máli sínu gall í einhverjum:
„Hvers vegna voru aðgerðir
þínar í þinni eigin ráðherratíð
alveg þveröfugar við það sem þú
boðar nú?“ Það sló þögn á salinn.
Sósíalistar verða nú að borga
fullu verði þá kúvendingu sína
þegar þeir sneru ótrauðir inn á
braut frjálshyggjunnar, gleyptu
hana í rauninni með húð og hári;
það voru þeirra „sögulegu svik“
og nú eru þeir færri sem taka
mark á flokknum. Og alls staðar
eru vinstri flokkar í molum. En
á meðan leikur Sarkozy lausum
hala, m.a. hefur hann nú tekið
sér fyrir hendur að hefna sín á
þeim flokksbræðrum sínum sem
reyndu að koma í veg fyrir að
hann yrði forseti, sem sagt Chir-
ac fyrrverandi forseta og Vill-
epin fyrrverandi forsætisráð-
herra. Sá síðarnefndi var nýlega
fyrir rétti og sá fyrrnefndi
mun bráðum mæta fyrir rétt,
báðir sakaðir um aðild að ýmsu
svindilbraski. Sarkozy sagði um
sakborninginn í fyrra málinu,
sem sé Villepin, að hann myndi
ekki láta staðar numið fyrr en
búið væri að hengja hann á kjöt-
krók hjá slátrara. Dómur hefur
ekki enn verið kveðinn upp, en
kjötkrókurinn bíður.
Kjötkrókurinn
EINAR MÁR JÓNSSON
Í DAG | Sósíalistar í Frakklandi
UMRÆÐAN
Ragna Sara Jónsdóttir skrifar um starf-
semi UNIFEM
Fyrir tuttugu árum tóku röskar konur sig saman og stofnuðu Landsnefnd UNIFEM
á Íslandi. Þær höfðu sömu hugsjónir að leið-
arljósi og fjöldi réttsýnna einstaklinga um
allan heim: Að bæta stöðu kvenna þar sem
réttindi þeirra eru ekki virt að fullu, tæki-
færi þeirra eru takmörkuð og frelsi ekki
virt.
UNIFEM er Þróunarsjóður Sameinuðu þjóðanna
í þágu kvenna og vinnur að því að bæta efnahags-
lega og félagslega stöðu kvenna í löndum þar sem
þær standa höllum fæti. Á landi eins og Íslandi,
þar sem kynin búa við lögbundið jafnrétti, spyrja
ef til vill einhverjir hvort þörf sé á sérstöku átaki
og vernd í þágu kvenna? Svarið er einfalt – já. Því
miður búa konur í mörgum löndum heims ekki
við sama rétt og karlar hvað varðar tækifæri til
stjórnmálaþátttöku, borgaralegt öryggi, aðgang
að menntun og eignarrétt. Enn þann dag í dag
er kynbundinn munur á því hvaða möguleika og
tækifæri einstaklingar eiga til þess að lifa
mannsæmandi lífi.
Konur bera auk þess víða um heim höfuð-
ábyrgð á fjölskyldunni. Rannsóknir frá
þróunarlöndum sýna að konur nota 90%
af tekjum sínum í þágu fjölskyldunnar á
meðan þetta sama hlutfall er 30-40% hjá
körlum. Með því að styðja konur til mennta,
efnahagslegs sjálfstæðis og stjórnmála-
þátttöku er verið að renna styrkari stoð-
um undir fjölskylduna. Þá sýna rannsókn-
ir að með aukinni menntun kvenna lækkar
fæðingartíðni og samhliða því aukast möguleikar
fjölskyldunnar á að koma hverjum einstaklingi til
manns.
UNIFEM á Íslandi hefur staðið vörð um réttindi
kvenna og unnið að bættum hag kvenna í þróunar-
löndum í 20 ár. Íslendingar hafa stutt dyggilega við
bakið á málstað UNIFEM. Félagar og styrktaraðil-
ar UNIFEM á Íslandi eru nú tæplega 1.300 talsins
auk þess sem íslensk stjórnvöld styðja ötullega við
starfsemi félagsins. UNIFEM á Íslandi fagnar 20
ára afmæli með þakklæti í huga og mun áfram sinna
réttindabaráttu kvenna um heim allan af krafti og
einurð. Höfundur er formaður UNIFEM á Íslandi.
Jöfn tækifæri og bjartari framtíð
RAGNA SARA
JÓNSDÓTTIR
Blessað fjölræðið
Menntamálaráðherra hefur kynnt
nýtt frumvarp til laga um fjölmiðla.
Þar stendur meðal annars: „Markmið
laga þessara er að stuðla að tjáningar-
frelsi, frelsi til upplýsinga, fjölmiðla-
læsi, fjölbreytni og fjölræði í fjölmiðl-
un...“ Já, það var kominn tími til að
„fjölræði í fjölmiðlum“ væri tryggt,
ekki satt? En hvað er fjölræði annars?
Í íslenskri orðabók er orðið fjölræði
ekki að finna. Hins vegar er þar
lýsingarorðið fjölræður, sem
merkir margræður. Getur
verið að menntamálaráð-
herra vilji stuðla að „marg-
ræðum“ fréttaflutningi,
frekar en skýrum? Varla. Er
ekki hitt líklegra að þessi
orðanotkun í frumvarpinu
sé bara froða?
Ekki lengt í Snörunni
Almennum aðgangi menntaskóla-
nema að vefbókum Snöru hefur verið
lokað. Samstarfshópur bókasafns-
fræðinga í framhaldsskólum hefur
sent menntamálaráðherra bréf og
lýst yfir áhyggjum af þessu. Þetta er
óeigingjörn afstaða; að minnsta kosti
verður trauðla séð hvernig útbreiðsla
vefbóka þjónar hagsmunum bóka-
safnsfræðinga.
Milli flokka og innan
flokka
Júlíus Vífill Ingvarsson,
formaður skipulagsráðs,
segir breytt viðhorf
til Reykjavíkur-
flugvallar ekki
ólíklegt í
ljósi efna-
hagsástandsins. Þar vísar hann
til hugmynda Kristjáns Möllers
samgönguráðherra um nýja flugstöð
í Vatnsmýrinni. Dagur B. Eggertsson
er ósammála Júlíusi, og um leið
Kristjáni, þótt hann hafi ekki fært það
í orð. Það gerði hins vegar Steinunn
Valdís í Fréttablaðinu í gær. Og nú
bætist við að Hanna Birna Kristjáns-
dóttir borgarstjóri leggur áherslu á
fyrra samkomulag, sem gerir ráð
fyrir samgöngumiðstöð í Vatns-
mýri en ekki flugstöð. Það er
sumsé ekki aðeins ágreiningur
um flugvöllinn milli stærstu
flokkanna í borginni heldur
innan þeirra líka. Hversu
líklegt er að endanleg
sátt náist um flug-
völlinn á næstunni?
bergsteinn@frettabladid.is