Vikan - 17.04.1958, Blaðsíða 3

..É«j ffet ehhi
lifaö ienffur
MORGUN nokkurn fyrir skömmu,
þegar bankastarfsmenn, lög-
fræðingar, verðbréfasalar og
starfsmenn tryggingar- og skipafé-
laga, voru að hefja vinnu sína í
skrifstof ubyggingunum kringum Eng-
landsbanka, í hverfi því sem kallað
er City í London, hringdi síminn í
skrúðhúsi hinna gömlu, sprengju-
mörkuðu kirkju heilags Stefans Wal-
brooks, rétt aftan við Manison
House.
Ritari prestsins lagði frá sér póst-
inn. „Manison House 9000. Hvað get
ég gert fyrir yður?“
1 fyrstu heyrðist ekkert annað en
ofsafengið snökt, en smám saman
gat stúlkan skilið nokkur orð: „Leyf-
ið .. . . mér að tala við síra Chard
Varah . . . ég verð að tala við . . .
viljið þér . . .“
Það var gestur inni í skrifstofu
prestsins, við hliðina á skrúðhúsinu,
en ritarinn hikaði ekki við að beina
samtalinu samstundis þangað inn.
Gesturinn var beðinn kurteislega að
biða frammi í skrúðhúsinu á meðan.
Fjörutíu minútum síðar kom prest-
urinn fram, fullur afsökunar: „Mér
þykir fyrir þessu,“ sagði hann. „En
það er ekki hægt að neita að hlusta á
mann, sem ætlar að fara að fremja
sjálfsmorð, þó einhver sé hjá manni."
Svo sneri hann sér að ritara sinum
og bætti við: „Hún er úr bráðri
hættu. Alvarlegt tilfelli þetta. Hún
lofaði að hringja hingað seinna í
dag. Ég hef nafn hennar, heimilis-
fang og simanúmer."
Á hverjum degi fremja þrjár
manneskjur sjálfsmorð í London.
Sumir eru gamlir, aðrir ungir, sumir
ríkir, aðrir fátækir. En samkvæmt
skoðun síra Chad Varah, væri hægt
að bjarga þeim öllum, ef þeir vissu
af einhverjum sem þeir gætu snúið
sér til í örvæntingu sinni, á þeirri
stundu sem vaxandi farg raunveru-
legra eða ímyndaðra erfiðleika er að
verða þeim ofviða.
Þessvegna ákvað hann árið 1953 að
sýna fram á hvað hægt væri að að-
hafast, til að berjast gegn sjálfs-
morðsöldunni, einhverju óhugnanleg-
asta afkvæmi þessarar aldar hrað-
ans, sem í Bretlandi tekur einn af
hverjum þúsund, í Sviþjóð einn af
hverjum sex þúsundum, og í Vestur-
Þýzkalandi einn af hverjum þrem
þúsundum. Svíþjóð og Þýzkaland
hafa bæði tileinkað sér hugmynd
síra Varah.
1 hans augum er þetta allt ofur
einfalt. „Ef eldsvoða ber að höndum
eða brotizt er inn, þá er hægt að
hringja i ákveðið númer,“ segir hann
til skýringar." Því skyldi þá ekki
vera símaþjónusta fyrir þá, sem eru
á barmi örvæntingar."
Síðan 1953 hefur síminn i skrúð-
húsi kirkju heilags Stephens Wal-
brooks sjaldan þagnað. Sjálfsmorð
getur vofað yfir á hvaða tíma sól-
arhringsins sem er. Ef kallið kemin-,
hættir sira Varah við hvað sem hann
er að gera. „Forsætisráðherrann og
borgarstjórinn mundu jafnvel verða
að bíða,“ segir ritari hans.
Kvöld nokkurt, þegar hann var
rétt að fara heim, hringdi maður, sem
var auðheyrilega alveg aðfram kom-
inn, en neitaði þó alveg að tala um
erfiðleika sína. Allt i einu sleit hann
sambandinu. „Slíkt kemur stundum
fyrir, þegar svo er komið að mann-
eskjan er hrædd við að deyja og
jafnframt hrædd við að lifa," segir
síra Varah. „Það er að segja, hún
er hrædd við að hjálpin muni hafa
það í för með sér að hún verði að
horfast í augu við lífið enn einu
sinni. En það getur alltaf verið að
hringt verði aftur."
Síra Varah hætti því við það sem
hann ætlaði að gera um kvöldið og
ákvað að bíða við símann. Hálftíma
seinna hringdi maðurinn aftur. Næstu
45 minúturnar barðist síra Varah við
að vinna trúnað hans, og loks kom
þeim saman um að hittast við eina
lestarstöðina. Þar fékk hann fyrst
að heyra hvað var að. Maðurinn
Framhald á bls. 14
I London:
„Símaþjón-
usta“ fyrir
verðandi
sjálfsmorð-
ingja
var eiturlyfjaneytandi, sem vissi að
nú var svo komið að hann var að
drepa sig á þessu, en gat ekki horfzt
í augu við það að reyna að hætta.
Það var kominn morgun áður en
maðurinn félls loks á að leggjast
inn á sjúkrahús til lækninga. Sex
vikum seinna var hann útskrifaður
þaðan — alheilbrigður.
Síra Varah segir þetta vera eitt
al' auðveldustu tilfellunum. Stundum
þarf margra vikna eða jafnvel mán-
aða þolinmæðisvinnu, áður en sjálfs-
morðinginn tilvonandi hefur aftur
náð eðlilegu jafnvægi, eftir að búið
er að hjálpa honum. En oft eru jafn-
vel fimm viðtöl auðveld viðfangs.
Þau eru í allt um 153 — og sum
standa klukkustundum saman. Þá
er ótalinn timinn sem fer í að leita
upplýsinga um heimilisástæður og
heilsufar sjálfsmorðingjans, en oft
eru þær nauðsynlegar til að finna
upphafið að erfiðleikunum, þó það
sé stundum tafsamt að ná í þær.
Auðvitað leysir sira Varah ekki
sjálfur af hendi alla þá vinnu. Um
200 sjálfboðaliðar, flestir starfsmenn
i City, aðstoða við „Símaþjónustu
Samverjans", og ýmist skiptast á
um að svara i síma dag og nótt eða
tala við fólk og veita aðstoð.
„Aðalkosturinn við að reka þessa
þjónustu i kirkju í viðskiptahverfi
borgarinnar, er sá, að þar er upp-
spretta allskyns upplýsinga allan
liðlangan daginn,“ segir síra Varah.
„Hvar annars staðar væri hægt að
fá ráðleggingar hjá sérfræðingum í
lögum, læknisfræði, bankamálum,
tryggingamálum, kaupum og sölu eða
hverju sem upp kann að koma? Á
nóttunni og um helgar er þetta sama
fólk svo dreift út um öll úthverfin,
ef um neyðartilfelli skyldi vera að
ræða í hverfinu þeirra."
Það eru haldnir reglulegir fund-
ir, sem sira Varah stjórnar, og þar
eru rædd málefni sjálfsmorðingjanna,
eða „kúnnanna" eins og þeir eru
kallaðir, og meðferð þeirra ákveðin
og vinnunni skipt niður. Félagsskap-
urinn tekur ekki létt á því, ef með-
limur hefur á móti þvi sem hann er
beðinn um að gera. Sá hefur litla von
um að verða einn af hinum ellefu
fullgildu Samverjum eða hinum 25
hjálparmönnum, sem presturinn hef-
ur á að skipa. Fullkomin óeigin-
girni er talin alveg bráðnauðsyn-
leg, en hún er álitin merki um þrozka,
og góður Samverji má ekki vænta
viðurkenningar, hvað þá lofs, fyrir
starf sitt.
„Flestir „kúnnarnir" þurfa eink-
um á því að halda að fá aftur sjálfs-
traust sitt,“ segir síra Varah. „Það
er tilgangslaust að láta fólk fást við
þetta, sem ekki ber fullt traust til
sjálfs sín, og sifellt þarf að fá hvatn-
ingu við að vera hrósað."
Síðan Samverjarnir fóru að veita
símaþjónustu sina fyrir rúmlega fjór-
um árum, hefur verið komið í veg
fyrir næstum því 1000 væntanleg
sjálfsmorð. Sumir hafa þurft á lækn-
ishjálp að halda, aðrir þarfnast and-
legrar huggunar og enn aðrir sál-
fræðilegrar hjálpar. 1 skrúðhúsinu í
kirkju heilags Stephens Walbrooks
hafa heyrzt frásagnir af hræðilegri
niðurlægingu, en síra Varah segir
bara: „Ekkert kemur mér á óvart
eða hneykslar mig. Við eyðum aldrei
tímanum í að gráta orðinn hlut. Það
eina sem við höfum áhuga fyrir er:
hvað gerum við nú?“
GAUKSKLUKKA
Agnars Þórðarsonar virðist
ætla að tifa sinn örugga gang
í Þjóðleikhúsinu. Hér eru þeir
Helgi Skúlason (Stefán), Æv-
ar Kvaran (Ebbi) og Valur
Gíslason (bankastjórinn) í
atriði úr leikritinu.
VIKAN
3