Vikan - 14.05.1969, Qupperneq 46

Kökur yðar og brauð verða bragðbetri
og íallegri ef bezta tegund af
lyftidufti er notuð.
voru jafnstór sporum Brors Helge
og svarta gríman hafði verið í eigu
konu Johans, eins og áður er sagt.
Þessi tvö atriði voru talin meðal
hinna mikilvægustu.
Hinn 27. júli 1907 var dómur
kveðinn upp í þessu óvenjulega
máli. Bræðurnir voru báðir dæmdir
í tíu ára hegningarvinnu. Dómsfor-
seti slær þó varnagla. Hann segir í
nánari skilgreiningu á dóminum, að
hann vilji ekki bera „fullkomna
ábyrgð" á þessum dómi, en hann
sé byggður á þeirri einu, hugsan-
legu skýringu, sem fengizt hafi á
þessu dularfulla máli.
Þar með bjuggust flestir við, að
harmleikurinn í Gótahult væri úr
sögunni. En reyndin varð önnur.
SJÁLFSMORÐ í FANGELSINU
Þremur dögum eftir að dómurinn
var kveðinn upp kemur einn af
fangavörðunum að Bror Helge, þar
sem hann krýpur við rúm sitt. Hann
kveðst ekki hafa getað sofið í tvær
nætur. Sýnin um logandi vítiskvalir
víkur ekki úr huga hans. Og hann
kveðst stöðugt heyra rödd látinnar
móður sinnar, þar sem hún ásaki sig
fyrir að hafa leitt óhamingju yfir
Johan bróður sinn.
— Ég veit, að Johan er saklaus,
heyrir hann hana segja aftur cg aft-
ur.
Síðan játar Bror Helge fyrir yfir-
fangaverðinum, fangelsisprestinum
og rannsóknardómaranum, að hann
einn hafi myrt Önnu. Hann hafi hitt
hana á Hovmantorps-stöðinni, og
þegar hún hafi sagt honum, að hún
hafi farið til læknis í Vaxjö og hann
hafi tjáð henni að hún væri með
barni, sem hann og enginn annar
gæti verið faðir að, hafi hann orðið
viti sínu fjær af reiði. Hann kveðst
hafa hrint henni, svo að hún hafi
fallið með höfuðið á járnbrautar-
tein og látizt samstundis. Siðar setti
hann líkið á árbakkann til þess að
46 VIKAN 20-tbl'
svo liti út, sem hún hefði drukknað.
Nóttina eftir sviptir Bror Helge sig
lífi í klefa sínum i fangelsinu i Vaz-
jö. Hann er fyrst grafinn í kirkju-
garðinum í Vaxjö, en borgarstjór-
inn mótmælir því. Að lokum er hin-
um óhamingjusama bóndasyni frá
Gótehult búinn hinzti hvílustaður í
sorphaug skammt frá járnbrautar-
stöðinni. Næstu árin varð gröf hans
að hrúgu af litrikum blómum. Það
voru blómvendir frá hinum ótal-
mörgu aðdáendum, sem Bror Helge
átti meðal kvenfólksins.
DÆMDUR - OG SÝKNAÐUR
Eftir játninguna, sem Bror Helge
gerði áður en hann svipti sig lífi,
krefst Johan þess að vera leystur
úr haldi. En rétturinn hafnar kröfu
hans. Með aðstoð læknisfræðilegra
sérfræðinga, sem gefa þann úrskurð,
að áverkarnir á höfði Önnu geti ekki
orsakazt af því, að hún hafi fallið á
járnbrautarteina, er rétturinn þeirrar
skoðunar, að játning Bror Helge sé
uppspuni, eða að minnsta kosti ekki
rétt að öllu leyti. Averkarnir á höfði
Önnu orsakast af einhverju áhaldi,
að öllum likindum hamar, segja sér-
fræðingarnir. Húsrannsókn heima
hjá Johan leiðir í Ijós, að einn ham-
ar vantar í áhaldasafn hans.
I júlí 1908, eftir rannsóknir og
vfirheyrslur í heilt ár, er Johan
Helge dæmdur sem hinn eini seki
í málinu — í tíu ára hegningar-
vinnu. Hann áfrýjar dóminum til
hæstaréttar og er sýknaður þar,
„vegna skorts á sönnunargögnum"
ems oa segir í dómsúrskurðinum.
En í Gátahult og Hovmantorp lif-
ir saqan áfram. Efnt er til almennra
samskota til að reisa leastein á leiði
Onnu Johansson, en hún var grafin
alveg inn við kirkiuvegginn í Hov-
mantorp. A grafsteininum er svo-
hljóðandi áletrun:
„Hér hvílir Anna Johansson, fædd
30/9 1877 Var myrt af elskhuga
sínum, Bror Helge, 11/3 1906". —
Og neðar á steininum stendur þessi
tilvitnun: „Dauðinn sefar sérhvern
harm. Á himnum er allt fyrirgefið".
Þessi óvenjulegi legsteinn átti
eftir að verða ærið sögulegur. Þeg-
ar biskup landsins kom í heimsókn
á þessar slóðir 1926, reyndu nokkr-
ir prestar að fá kirkjuráðið til að
fjarlægja þennan makalausa stein,
áður en biskupinn kæmi. En það
tókst ekki. Þá tóku þeir það til
bragðs að snúa steininum, þannig
að áletrunin vissi að kirkjunni og
erfitt var að lesa á hann Reiðir borg-
arar sneru steininum aftur við og
þannig stendur hann enn í dag.
Enn er rætt um gátuna dularfullu
í Gátahult. Fólk sættir sig ekki við
niðurstöður dómstólanna. Á mark-
aðstorgum og 1 bjórknæpum eru oft
sungnar tregablandnar vísur um fal-
legu þjónustustúlkuna Önnu Johans-
son og dapurleg örlög hennar.
☆
Palladómar
Framhald af bls. 11
einkennilegra keppinauta, en
forsmáir spaka sauði, sem
rekast troðnar götur í hjörð
Sjálfstæðisflokksins og renna
heimfúsir í réttina. Kunn-
ingjum sínum er hann tröll-
tryggur, enda óspar á fvrir-
greiðslu og rausn, ef honum
býður svo við að horfa. Hann
temur sér drengskap forfeðra
sinna í báðar ættir, ef vel-
þóknun hans eða aðdáun er
föl, og reynist þá stórtækur.
Myndi óvildarmönnum Birg-
is umhugsunarefni og skiln-
ingsauki, ef þeir vissu hjálp-
semi hans og kynnu að skil-
greina flókið sálarlíf þessa
viðkvæma harðjaxls. Hann
]»;ett i viðsjáll eftir sem áður,
en slyppi við hatur og tor-
tryggni.
Sjálfstæðisflokkurinn getur
varla án Bir gis Kjarans verið
fyrst liðveizlu hans er kost-
ur, þó að hann leggi stund
á stjórnmál líkt og íþrótt.
Birgir vildi komast hjá því að
verða fugl í búri og sætti sig
þess vegna við þátttöku í
dansinum kringum falskan
gulikálf, en kom sér upp í
miðjum látbragðsleiknum
fílabeinsturninum, þar sem
hann fer sínu fram. Þaðan
hverfur hann raunar í glaðri
tilhlökkun að fella af sér
álagahaminn úti á sjávar-
ströndu eða uppi í öræfageimi
hraðfleygar auðnustundir í
dýrð síns fagra lands, en fjötr-
ast svo aftur uppruna og
skyldugrónu umhverfi, þegar
upjjboðið á torgi sýndar-
mennskunnar kallar hann á
vettvang. Því er von, að
Birgi Kjaran þyki vænt um
örninn. Hann er tákn þeirrar
ímyndunar, sem einkennir
þennan tvískipta og sérstæða
mann og gerir svo stórlvndum
en vonsviknum góðborgara
líft niðri í bvggðinni.
Lúpus.
Eftir eyranu
Framhald af bls. 31.
því að ein hljómsveitanna hefur
algerlega horfið í skuggann og
hennar yfirleitt ekki getið frekar
en hún hafi ekki komið fram á
skemmtuninni. Hér er átt við
Roof Tops, sem sannarlega eiga
betra skilið. Þeir sýndu það líka
á skemmtuninni, að þeir standa
Flowers og Hljómum (í stafrófs-
röð) alveg á sporði. Þessi mis-
skilningur er sprottinn af því, að
dómnefnd var til kvödd til þess
að skera úr um það, hver af hin-
um þremur hljómsveitum unga
fólksins 1969, Flowers, Hljómar
eða Roof Tops (í stafrófsröð)
skyldi taka þátt í einhverri pop-
hátíð í Svíþjóð. Var þessi ráð-
stöfun gerð með fullu samþykki
hljómsveitanna þriggja. Dóm-
nefndina skipuðu Árni Scheving,
Baldvin Jónsson, Jón Múli Árna-
son, Pétur Steingrímsson og Þur-
íður Sigurðardóttir. Dómnefndin
komst að þeirri niðurstöðu, að
tvær hljómsveitir skyldu dæmast
jafn hæfar til utanfararinnar,
Flowers og Hljómar. Að vísu
fylgdi þessum úrskurði þau um-
mæli nefndarinnar, að Hljómar
væru betri músikantar en þrír
nefndarmanna, Baldvin, Pétur og
Þuríður greiddu atkvæði með
Flowers meðfram sökum þess, að
þeir hefðu átt meiri ítök í áheyr-
endunum, en einnig vegna þess,
að þeir væru dæmigerðari pop-
hljómsveit.
Að minni hyggju er það ómak-
legt að gefa einni hljómsveit plús
fyrir skrílslæti nokkurra ung-
linga, sem voru ölvaðir í ofaná-
lag og hefðu þeir enfndar-
menn sem gáfu Flowers atkvæði
sitt mátt sleppa fyrrnefndu at-
hugasemdinni, því að hin síðari
nægir. Ekki fékk dómnefndin á
milli séð, hvort sjónarmiðið væri
þyngra á metunum „meiri pop-
hliómsveit“ eða „betri músikant-
ar“ og þess vegna var báðum
hljómsveitunum gert jafnt undir
höfði.
Ekki varð það til að gera þetta
mál einfaldara, að daginn eftir
skemmtunina birtist í Vísi frá-
sögn, þar sem frá því var skýrt,
að Hljómar hefðu hreppt titilinn
„Hljómsveit ungu kynslóðarinn-