Vikan - 13.05.1971, Side 39

..
GIMLI
ViÓ bjóðum y$ur glæsileg og vðnduÓ efni.
Efni, sem aóeins fást hjá okkur.
Efni, sem vió höfum vdliÓ sérstaklega erlendis
ogfluttinn sjdlf-yÓar vegna.
GangiÓ viÓ í Gimli.
00
VerzluninGimli,Laugavegil. sími14744 i
Houston, byrjaði samtímis að
lesa lög á kvöldin og í tóm-
stundum og var fyrr en varði
orðinn sölustjóri hjá fyrirtæk-
inu. Það varð ekki annað séð
en hann lifði eðlilegu og ham-
ingjusömu fjölskyldulífi með
konu sinni og barni.
En smátt og smátt, þegar
tímar liðu, kalda stríðið fór
stöðugt vaxandi og hættan á
kjarnorkustyrjöld varð að veru
leika, þá fór Eatherly að verða
órólegur. Hann tók að þjást af
svefnleysi og fékk martröð.
Hann sendi peninga til Hiro-
sima og hóf bréfaviðskipti við
Japani, þar sem hann í senn
ásakaði og afsakaði sjálfan sig
fyrir það, sem hann hafði tek-
ið þátt í. Þegar Truman for-
seti lýisti yfir árið. 1950, að
Bandaríkin mundu halda á-
fram smíði á kjarnorkusprengj-
um, fékk Eatherly taugaáfall.
Hann reyndi að svipta sig lífi
með því að taka inn svefn-
pillur, en var bjargað og lagð-
ur inn á hersjúkrahús.
Til þess að koma lagi á taug-
arnar, tók hann að stunda lík-
amlega vinnu, en það gagnaði
ekki. Hann varð stöðugt þung-
lyndari. Og þegar Eisenhower
— hetjan úr síðari heimstyrj-
öldinni — var kjörinn forseti
árið 1952, tók hann ákvörðun
sína. Hann ætlaði að fletta of-
an af stríðsbrjálæðinu og þá
sérstaklega hinum svokölluðu
„stríðshetjum" og ætlaði að
segja sögu sína sem dæmi öðr-
um til viðvörunar. Árið 1953
var hann fangelsaður fyrir
minniháttar þjófnaði (pening-
ana, sem hann stal, sendi hann
til Hirosima) en var sýknaður
og látinn laus nokkrum mán-
uðum síðar. Stuttu eftir að
hann var látinn laus, var hann
aftur lagður inn á taugasjúkra-
hús vegna sjálfsmorðstilraunar.
Læknarnir álitu, að sam-
vizkukvalir hans væru sjúkleg-
ar og meðhöndluðu hann sem
sjúkling. í fimm ár var hann
ýmist í réttarsölum fyrirminni-
háttar afbrot eða á taugahæl-
um og með þessu tókst hon-
um að vekja almenna athygli
á sér. En viðbrögðin voru allt
önnur en hann hafði búizt við.
Menn vorkenndu honum í stað
þess að hlusta á það sem hann
sagði og taka afstöðu til þess.
Það var ekki fyrr en þýzki
heimspekingurinn Gúnther
Anders las um hann og skrifaði
honum bréf á taugahælið, að
eitthvað gerðist í málinu. Heim
spekingurinn fékk áhuga á
flugmainninum, sem með lífi
sínu reyndi að túlka þann ótta,
sem æ fleiri þjáðust af. „Tækni-
væðing tilverunnar hefur gjör-
breytt öllu siðferði í heimin-
um. Eins og litlar skrúfur í
stórri stríðsmaskínu getum við
grunlaus og alsaklaus verið lát-
in taka þátt í verknaði, sem
við getum alls ekki séð, hvaða
afleiðingar kann að hafa. Við
erum láitin framkvæma það,
sem við mundum aldrei nokk-
urn tíma gera, ef við vissum
hvað væri í rauninni um að
vera“, skrifaði hann Eatherly.
Þeir héldu áfram að skrifast á
og rökræða málið og síðar gaf
heimspekingurinn út úrval úr
þessum bréfum í bók, sem
19. TBL VIKAN 39