Vikan - 10.10.1974, Síða 13

Ég geng á hverjum degi fram-
hjá húsi Gordor\g prófessors, og á
hverjum degi sé ég hann grafa á
sama stað i garðinum. Guð má
vita að hverju hann er að leita.
Þriðju hverja minútu réttir hann
úr sér, litur upp i gaflgluggann á
þriðju hæð og hlustar. Hræðslu-
blik er 1 augum hans, andlits-
drættirnir herptir og munnurinn
hálfopinn, eins og hann biði eftir
þvi, að eitthvað hræðilegt gerist á
hverju andartaki.
Þegar ég segi, aö prófessorinn
hafi elzt um tuttugu ár á siðasta
hálfum mánuði, kann það að
hljóma sem ýkjur og kannski trú-
ið þið þvi ekki. Kannski skiljið þið
betur, hvað ég á við, þegar þiö er-
uð búin að lesa söguna.
Það er hálft ár siöan ég kom
hingaö á erfðafræðistofnun rikis-
ins. Sem lifefnafræðingur átti ég
að starfa á rannsóknarstofu
stofnunarinnar undir stjórn
Gordons prófessors, sem er einn
fremsti erfðafræöisérfræðingur
heims og nýtur alheimsviður-
kenningar. Hann hefur oft verið
tilnefndur til Nobelsverðlauna.
Prófessorinn hafði strax mikil
áhrif á mig. Sjaldan hef ég hitt
svo eftirtektarverðan og yfirveg-
aðan mann. Sjálfsöryggi og ró-
semi geisluðu út frá honum. Auk
þess var hann alveg laus við yfir-
læti óg mjög þægilegur I sam-
vinnu. Eins og allir aðrir mikil-
hæfir visindamenn var hann fag-
idjót, og þegar hann var ekki á
rannsóknarstofunni, var hann
stundum mjög barnalegur. •
Samt var eitthvað i fari hans,
sem olli mér óróleika, en þó þvi
aðeins, að hann færi að tala um
það, sem hann kallaði Q-áætlun-
ina. Þá urðu augu hans f jarræn og
dulúðug, og munnurinn varð allur
að einni brosgrettu, sem klæddi
hann mjög illa.
I fyrstu vogaöi ég ekki að
spyrja hann, um hvað þessi áætl-
un f jallaði, og hann sagði mér það
aldrei beinlinis, en smám saman
rann upp fyrir mér, hvað hann
var stöðugt að brjóta heilann um.
Það var ekki fyrr en eftir tvo
mánuði, að hann fór að tala opin-
skátt um áætlunina við mig og
þaö, aö hann gerði mig að trúnað-
armanni sinum, stafar einkum af
þrennu. 1 fyrsta lagi var ég hægri
hönd hans við rannsóknirnar, I
öðru lagi leigði ég herbergi á loft-
inu i húsi hans, og i þriðja lagi fór
ég aö gefa mig að Lisbeth dóttur
hans, sem er tvitug.
Ég held ég hafi aldrei séö eins
gott samband milli fööqr og dótt-
ur eins og var milli þeirra. Þau
buöu mér oft að drekka te með sér
á kvöldin. Kona Gordons dó fyrir
þremur árum, og þó aö hann heföi
allt of mikið að gera, tókst honum
að vera Lisbeth bæði faöir og
móðir. Þegar hún gekk framhjá
stólnum hans, rétti hann út hend-
ina og strauk umdiandlegg henn-
ar. Um leið brosti hann og leit á
myndina af konu sinni, sem hékk
á veggnum. Það fór ekki framhjá
neinum, að Lisbeth liktist móður
sinni mjög, sama ljósa háriö,
sama fegurðin. Þær höfðu báðar
greinilega eitthvert ljós innra
með sér.
(Sko — nú réttir hann úr sér aft-
ur! Stendur og styður sig viö
skófluna. Ætli hann heyri ekki
.bráöum þaö, sem hann hlustar
eftir?)
Auðvitað hlaut að koma að þvi,
að við Lisbeth færum að gefa okk-
ur hvort öðru. Viö fórum saman I
bló og stöku sinnum út að dansa.
Og þar sem ég er enginn munkur
að eðlisfari, kom stundum fyrir,
aö ég þrýsti hönd hennar. Ég
kyssti hana nokkrum sinnum, og
hún þýddist kossa mina, en ef ég
reyndi að ganga lengra, sló hún
hlæjandi á höndina á mér og fór
að tala um föður sinn. Aðdáun
hennar á honum þekkti vist engin
takmörk, og ég verð að viður-
kenna, að stundum þótti mér hún
ganga úr hófi fram.
— Pabbi þinn er mikill maður,
— Já, sagði hann og reyndi að
yfirgnæfa mótbárur minar, — og
til fyrstu tilraunarinnar þarf ég
aö fá einhvern, sem af fúsum og
frjálsum vilja, er reiðubúinn....
Ég gat ekki á mér setið að gripa
fram I fyrir honum: — Til að vera
tilraunadýr? Ég skil. Og nú viljið
þér sem sagt, að ég.... drottinn
minn dýri, ég verð að segja, að
mér Uður ágætlega eins og ég er,
þó svo að ég taki alla galla mina
meö I reikninginn, og mig langar
ekki vitund til að veröa nýr Napo-
leon eöa Einstein.
Hann hló og neri saman hönd-
um.
— Þú misskilur mig, sagði
hann, — þú átt að halda áfram að
vera aðstoðarmaður minn og
ekkert annað. Ég þarf á manni að
Gordon prófessor hafði tekizt að finna
upp aðferð til þess að gera allt mannkyn-
ið að ofurmennum. En hver átti að verða
fyrsta tilraunadýrið? Dóttir hans, Iis-
beth...
sagöi ég, — en hann er ekki guð.
Þá horfði hún á mig og brosti,
og ég hrökk við, þvi að þar sá ég
sama brosið og ég hafði séð á
andliti prófessorsins, þegar hann
talaði um Q-áætlunina.
— Hver veit, sagði hún
þrjózkulega, — hver veit?
Kvöld eitt, þegar við vorum
einir á rannsóknarstofunni, kom
Gordon prófessor til min og tók af
sér gleraugun.
— Þú hefur heyrt mig minnast
á það, sem ég kalla Q-áætlunina,
sagði hann.
Ég kinkaöi kolli.
— Jæja, hélt hann áfram, — á
morgun hef ég hugsaö mér að
taka fyrsta skrefiö, og mér þætti
vænt um, aö þú aöstoöaðir mig
við alla tilraunina.
— Til þess er ég hér, sagði ég,
— én mér þætti skemmtilegra að
fá að vita....
— Já, einmitt, tók hann fram i
fyrir mér, og þá sá ég, að hann
varð- aftur fjarrænn á svip. —
Eins og þú kannski veizt, höfum
við árum saman unniö að lifefna-
fræðilegum erfðarannsóknum, og
af árangri þeirra tilrauna er ég
næstum viss um, að unnt er aö
breyta manneskjunum algerlega.
Ég á við, að hægt er að bæta viö
eiginleikum og eðli, sem-ekki eru
til fyrir, skapa nýja og hæfari ein-
staklinga. Já, ég er meira aö
segja viss um, að hægt er aö
breyta einum manni i annan, svo
aö ekkj er lengur um sama mann
aö ræöa. Meö öðrum oröum:
þurrka út öll fyrri einkenni.
Ég horfði á sterklegar hendur
hans og gat ekki aö þvi gert, aö
mér var farið að liða illa.
— Einmitt, sagði ég, — mér
hefur lika dottið i hug, aö þér vær-
uð aö vinna aö einhverju sliku, en
er nokkuö unnið við...
halda sem ég get treyst. Eins og
þú skilur verða þessar tilraunir
að fara fram I kyrrþey, og þess
vegna ætla ég að gera þær heima
hjá mér.
— En hvers vegna i ósköpun-
um, fyrst þú ert svona viss um ár-
angurinn?
— Þú veizt, að ég get ekki unn-
ið, ef allur heimurinn gægist yfir
öxlina á mér, svaraöi hann, — og
ég vil, að árangur tilraunarinnar
verði eins og — já, eins og
sprengja fyrir mannkynið. Ég vil
ekki, að neitt leki út smátt og
smátt.
Ég virti hann fyrir mér. Nú leit
hann út fyrir aö vera rólegur.
— Og hvern hefurðu hugsað þér
aöl....?
— Dóttur mina. — Já, já, já,
hélt hann áfram og bandaði frá
sér meö hendinni eins og til að
reyna að róa mig, þegar hann sá,
hve mjög mér brá við, — við ger-
um ekkert, nema að vandlega yf-
irveguðu ráði, það veiztu vel. Auk
þess hefur hún boðizt til þess.
— Hefur Lisbeth?????????
— Já. Auk þess er bara um
óverulegar breytingar að ræða I
fyrstu. Ég ætla mér einungis að
bæta minjii hennar, ekkert annað.
Hún hefur alltaf átt svo erfjtt meö
að muna... tölur til dæmis.
Mamma hennar — hann léit upp i
loftiö og andvarpaði — mamma
hennar las alltaf með henni fyrir
skólann.
— En hún hefur ekki slæmt
minni, hrópaði ég, — þaö er ekk-
ert athugavert viðhana, hún er....
— Fullkomin. Það er satt.
Hann stifnaði allur og leit
hörkulega á mig.
— Samt sem áður gæti minni
hennar verið betra. Og þú ættir að
geta gert þér grein fyrir þýðingu
þess fyrir mannkynið! Viö getum
I rauninni byggt upp hóp manna,
sem eingöngu eru T mjög hæfir
einstaklingar, kynslóð göfugri og
greindari manna, fólk, sem er allt
of greint til þess að freista þess að
leysa vandamál sin með styrjöld-
um. Og það er lokatakmark mitt.
Þetta skilur Lisbeth, og þess vega
er hún reiðubúin...
Þetta kvöld fórum við Lisbeth
og sáum gamla rómantiska
mynd. En þegar ég ætlaði að
kveðja hana með kossi, var
munnur hennar kaldur og tilfinn-
ingalaus eins og hún væri þegar
farin aö breytast i manneskju,
sem ég þekkti ekki.
(Nú erhann farinn að grafa aft-
ur. Loftið er kyrrt. Ekkert heyrist
— ekki einu sinni fuglstist. Það er
eins og ekkert lif sé lengur á
hnettinum.)
Þaö hefur engan tilgang að
vera að lýsa tilrauninni sjálfri.
Til þess er hún allt of flókin og
óskiljanleg öörum en færustu sér-’
fræðingum. Lisbeth lét einangra
sig inni i einkarannsóknarstofu
Gordons prófessors af fúsum og
frjálsum vilja. Ct á við var sagt,
að hún væri á ferðalagi erlendis.
Fyrstu vikurnar voru eins konar
undirbúningstlmi. Hún lifði eins
og planta i gróðurhúsi og virtist
kunna hið bezta viö sig. Ég færði
henni matinn og gaf henni spraut-
urnar, sem faöir hennar sagði
fyrir um, en þegar að sjálfum til-
raununum kom, vildi prófessor-
inn vera einn meö henni. Sjálfur
fór ég i langar gönguferðir og
vissi ekki, hvað ég átti að halda.
Mest langaði mig til að hlaupa inn
og nema hana á brott frá þessu
öllu saman. Ég vildi enga göfugri
og greindari Lisbeth. Mig langaði
ekkert til að kyssá reiknivél.
Einn morguninn, þegar ég kom
inn til hennar með bakkann, nam
ég staöar á þröskuldinum. Lis-
beth sat á rúminu og brosti.
— Hvers vegna kemur þú ekki
nær? hvislaði hún.
Hvað haföi komið fyrir röddina
hennar? Hún var orðin hás, ein-
hvern veginn eldri, alla vega
dýpri, og hún hafði fengið ein-
hvern háðshreim.
— Hvaðhefur komiðfyrir hárið
á þér? stamaði éfo. xxafði það ekki
dökknað — eða féli ljósið bara
svona á það?
— Komdu hingað og seztu,
sagöi hún og færði sig, svo að
pláss var fyrir mig á rúminu.
Ég settist niður við hliðina á
henni og fannst eins og ég hefði
brotizt inn hjá ókunnri mann-
eskju. Við sögðum ekkert, en þeg-
ar mér varð litið á hendur henn-
ar, gat ég ekki kæft niður ópiö: Ég
stóð upp og flýtti mér út úr her-
berginu. Um leið og ég gekk
framhjá myndinni af móöur Li's-
beth, sá ég enn betur en áður, hve
likar þær voru.
Þegar ég kom aftur frá hádeg-
isveröinum, sá ég mér til undrun-
ar, að myndin var horfin. Gordon
prófessor gekk um gólf I forstof-
unni með glas i hendinni. Augu
hans ,voru stjörf, en kannski var
það bara viskiinu að kenna.
— Georg, sagöi hann og fékk ^
sér slurk úr glasinu. — Við þurf-
um báöir á friiaðhalda, hélt hann m
áfram og brosti. — Ég legg til, aö W
41. TBL. VIKAN 13