Vikan - 24.04.1980, Blaðsíða 51

háð þvi að foreldrar gera sig að ein-
hverju leyti ábyrga fyrir þvi hvernig
komið er fyrir barninu, og þeim finnst
þeir kannski ekki elska barnið nóg.
Ýmis varnarviðbrögð geta á þessu
stigi gefið foreldrum tök á því að laga sig
smám saman að breyttum aðstæðum.
Dæmi um varnarviðbragð er t.d.
afneitun. Foreldrar neita því að nokkuð
geti verið að barninu, þeir geta haldið
því fram að barnið gæti ýmislegt bara ef
það fengi tækifæri til og gefa umhverf-
inu sökina á að barnið fái ekki þessi
tækifæri. Afneitun á fötlun barns getur
á vissu stigi verið uppbyggileg þar sem
hún ver foreldrana gegn þvi að horfast í
augu við raunveruleikann þangað til
þeir eru sjálfir tilbúnir til þess.
Á úrvinnslustiginu geta foreldrar
þroskaheftra barna beint huga sínum að
framtiðinm i staðinn fyrir að vera áfram
helteknir af þvi sem gerðist. Nú reynir
fólk gjarnan að finna jákvæðar lausnir á
ýmsum málum. Það spyr um orsök
-fotiunarinnar, hvernig hún muni hafa
áhrif á systkini, hvort æskilegt sé að eiga
fleiri börn, hvernig eigi að umgangast
ættingja og vini, biðja um upplýsingar
um þjálfun og vitneskju um framtíðar-
horfur barnsins.
Uppbyggingarstigið er tákn um að
foreldrar hafi komist yfir kreppuna og ef
til vill hefur fólk lært eitthvað jákvætt
og þroskast. Þroskahefta barnið er nú
viðurkennt eins og það er i rauninni og
það snýst ekki allt um það á heimilinu
eins og áður. Barnið hefur hins vegar
fengið ákveðna stöðu í fjölskyldunni í
samræmi við sérstæða fötlun sína.
Foreldrar geta nú líka yfirleitt tekið
meira tillit til annarra systkina en þeir
gátu áður.
Þörfin fyrir aðstoð
Áður en foreldrar hafa sjálfir vanist
hugsuninni um að eiga þroskaheft barn
getur verið erfitt fyrir þá að vita hvað
þeir eiga að segja við aðra. Vinum og
vandamönnum finnst líka oft erfitt að
tala við þessa foreldra og það kemur oft
út eins og þeir neiti staðreyndum. For-
eldrar þroskaheftra barna verða oft
leiðir og vonsviknir vegna viðbragða
annarra við vandamálinu. Það er hægt
að auðvelda þeim m.a. með því að gefa
þeim nákvæmar og góðar upplýsingar
um hvað amar að barninu og einnig með
þvi að veita þeim aðstoð við að taka
áfallinu.
Langflestir foreldrar þroskaheftra
barna þurfa ráðgjöf og einhvern til að
tala við rétt eftir að þeir hafa fengið að
vita hvernig ástatt er fyrir barninu.
Þetta vitna foreldrar þroskaheftra barna
um i rannsóknum sem hafa verið gerðar
í sambandi við erfiðleikana sem fylgja
þvi að eignast þroskaheft barn. Þeir
leggja mikla áherslu á þörfina fyrir að
tala við einhvern sem bæði hefur innsæi
og skilning á vandamálinu og þörfina
fyrir að tala við aðra foreldra sem eru í
svipuðum aðstæðum.
Breytingar og álag á
heimilislífi
Fæðing þroskahefts barns hefur mikil
áhrif á allt fjölskyldulíf. Barnið breytir
bæði hversdagslífinu og öllum
framtiðaráætlunum. Þroskaheft barn
verður oft miðpunkturinn sem allt
verður að snúast um. Það verður alltaf
að taka tillit til umhyggju þess og sér-
þarfa þegar eitthvað á að skipuleggja
fyrir fjölskylduna. Margir foreldrar
verða að draga úr áhugamálum sínum
utan heimilis og ekki er óalgengt að úti-
vinnandi mæður hætti að vinna. Margar
mæður vilja gjarnan vinna úti en þær
standa andspænis vandanum að finna
einhvern sem bæði getur og vill passa
þroskaheft barn í heimahúsi.
Þroskaheft barn veldur oft miklu álagi
bæði innan fjölskyldu og milli maka.
Tíminn og erfiðið sem fylgir þroskaheftu
barni kemur t.d. niður á þeim tima sem
makarnir gætu haft út af fyrir sig.
Álagið bindur fólk hins vegar oft saman
og veldur því að fólk nálgast hvort
annað á nýjan hátt og talar saman um
hluti sem það gat ekki rætt um áður.
Álagið getur hins vegar valdið það
miklum árekstrum á milli foreldra að
grundvöllurinn fyrir áframhaldandi
sambúð er í hættu. Undir slíkum
kringumstæðum getur skilnaður orðið
erfiður, m.a. vegna þess að hjónin eru
oft háð stuðningi hvors annars til að
geta annast barnið.
Ef fleiri böm eru á heimili getur verið
erfitt að sameina tillitssemi til þeirra og
umönnun þroskahefts barns. Foreldrar
fá oft sektarkennd gagnvart þvi að
svíkja systkinin, samfara hræðslu um að
þau geti orðið af vinum vegna komu
afbrigðilegs barns.
Allar erfiðar breytingar á heimilis-
högum foreldra þroskahefts barns
virðast hins vegar minnka ef þeir fá
nægjanlega aðstoð og góða þjálfun fyrir
barnið. ★
17. tbl. Vikan §1