Vikan - 21.08.1986, Side 18

Skiptar skoðanir___
Hvalveiðar
valveiðimálið hefur verið mál málanna á undanförnum miss-
erum hér á landi, enda kemur það íslendingum óneitanlega
mikið við. Afskipti Bandaríkjamanna af hvalveiðum okkar
virðast hafa komið flestum í opna skjöldu. En Bandaríkja-
menn telja nú að íslendingar hafi brotið alþjóðasamþykkt
og hóta viðskiptaþvingunum ef þeir láta ekki staðar numið
í hvalveiðum sínum í vísindaskyni. Eftir þessar hótanir
Bandaríkjamanna hefur hitnað verulega í kolunum og menn eru
ekki á eitt sáttir um réttmæti þeirra.
Við fengum tvo sérfróða menn, þá Snorra Baldursson líffræðing
og Þorvald Gunnlaugsson stærðfræðing, til þess að skiptast á skoð-
unum um þessi mál, sem og því sem á undan er gengið í hvalveiði-
málinu. Þorvaldur er fylgjandi hvalveiðum Islendinga í vísinda-
skyni en Snorri ekki og voru eftirfarandi spurningar lagðar fyrir
þá: a) Ertu með eða á móti hvalveiðum íslendinga í vísindaskyni?
b) Hver er afstaða þín til Greenpeace? c) Hver er afstaða þín til
afskipta Bandaríkjamanna af hvalveiðum Islendinga?
Auk þess fengum við nokkra aðila til þess að láta skoðanir sínar
á þessum málum í ljós.
Snorri Baldursson
líffræðingur:
íslenska þjóðin með
allt niðrum sig
/
g mótmæli ekki skynsamlegri nýtingu
hvala í framtíðinni þó ég sé á móti fyr-
irhuguðum rvísindaveiðum. Alþingi
íslendinga ákvað 1983 að mótmæla
ekki samþykkt Alþjóðahvalveiðiráðs-
ins um tímabundna stöðvun hvalveiða
í ábataskyni frá og með 1986. Burtséð
frá því hvort um ofveiði hafi verið að ræða
af hálfu íslendinga (en það er umdeilt) þá
samþykktu íslendingar þar með að taka þátt
í alheimsaðgerð. Þessi aðgerð átti sannar-
lega rétt á sér í ljósi þeirrar rányrkju sem
hvalveiðar hafa verið nær alls staðar þar sem
þær hafa verið stundaðar.
Allar veiðar hljóta að draga úr gildi frið-
unaraðgerða. Vísindaveiðar Islendinga
skapa fordæmi sem aðrar þjóðir fylgja. Bara
af þessum sökum eru vísindaveiðan.ar ákaf-
lega hæpnar.
Það sem gerir þær þó enn verri er að þær
eru svo til gagnslausar til að meta út-
breiðslu og stofnstærðir hvalanna. Miklu
nákvæmari upplýsingar fást með aðferðum
sem byggjast á talningu úr lofti, radíómerk-
ingum og ljósmyndun. Þetta viðurkennir
Hafrannsóknastofnun í raun með rann-
sóknaáætlun sinni. Einnig hefur verið sýnt
fram á að vefja- og blóðsýnataka úr lifandi
hvölum er tæknilegt vandamál sem auðvelt
er að leysa. Rannsóknir á lifandi hvölum eru
kostnaðarsamar en líklega hefði mátt fá
aðstoð erlendra vísindastofnana og náttúru-
verndarsjóða. Hvers vegna var það ekki
reynt?
Ég er enginn sérstakur aðdáandi Green-
peacemanna en hef þó oft talað fyrir sömu
baráttumálum og þeim.
Ég tel þeim til tekna baráttu þeirra gegn
mengun sjávar og gegn tilraunum með
kjarnorkuvopn. Einnig tel ég að herferð
þeirra gegn kópadrápi kanadískra atvinnu-
selveiðimanna hafi átt rétt á sér, þó að
afleiðingarnar fyrir eskimóa hafi orðið
hörmulegar. Barátta þeirra nú fyrir stöðvun
hvalveiða í ábataskyni er réttmæt í ljósi
blóðugrar sögu hvalveiða í heiminum, að
minnsta kosti meðan raunhæft mat á stærð
og veiðiþoli stofnanna fer fram.
Það má gagnrýna Greenpeace fyrir það
að gera ekki nægan greinarmun á atvinnu-
veiðum Kanadamanna og nauðþurftarveið-
um eskimóa í herferð þess gegn kópaveiði.
Það má einnig gagnrýna það fyrir að beina
skeytum sínum fyrst og fremst að öðrum
þjóðum frekar en sinni eigin. Þá heyrast
raddir um það, og skuggalegt ef satt reyn-
ist, að Greenpeace sé núorðið rekið sem
hvert annað stórfyrirtæki sem geri út á til-
finningasemi og misskilda friðunarþörf fólks
en hafi kastað sönnum náttúruverndarsjón-
armiðum fyrir róða.
Auðvitað er óþolandi að sitja undir því
að Bandaríkjastjórn segi okkur fyrir verk-
um. >
Ég undrast hins vegar ekki hótanir
Bandaríkjamanna. Þeir telja að íslendingar
séu að brjóta alþjóðasamþykkt. Hótanir um
efnahagslegar þvinganir eru byggðar á
lagaákvæði. Stjórnin í Washington er undir
gríðarlegum þrýstingi, ekki bara frá nátt-
úruverndarsamtökum heldur öllum almenn-
ingi. Hvort sem okkur líkar betur eða verr
lítur meirihluti Bandaríkjamanna á hval-
veiðar sem siðleysu.
Bandaríkjamenn hafa löngum talið sig
lögreglu heimsins og ekki hikað við að beita
þjóðir þvingunum ef þeir hafa talið það þjóna
hagsmunum sínum eða misskilinni réttlætis-
kennd.
Þessa atburðarás mátti sjá fyrir og er því
á ábyrgð íslenskra stjórnvalda. Ef þau hefðu
séð sóma sinn í að standa við eigin sam-
þykktir á sínum tíma stæði íslenska þjóðin
ekki nú fyrir augum heimsins með ailt niðr-
um sig.
Þorvaldur Gunnlaugsson
stærðfræðingur:
Hafa bannað Kínverjum
að éta hunda
Við verðum að hafa rök fyrir því að afla
ekki þeirra vísindalegu gagna sem við
getum fengið að kostnaðarlausu með
veiðunum. Auk líffræðilegra mælinga
á skepnunum og upplýsinga úr maga
þeirra fást frá bátunum upplýsingar
um göngur hvala af öllum tegundum
og ástand sjávar. Það verður að rökstyðja
af hverju rýra á þjóðartekjur og svipta fólk
atvinnu sinni.
Rökin, sem ég hef heyrt, eru þessi:
1. Við eigum ekki að drepa dýr og éta. -
Ég virði skoðanir þessa fólks. Það ætti að
friða ákveðin svæði bæði á landi og í sjó en
það er ekki hægt að banna meirihlutanum
að éta kjöt.
2. Við megum ekki raska lífríkinu. - Við
höfum nú þegar raskað lífríki sjávar með
fiskveiðum og munum halda því áfram.
Sennilega er þá best að nýta allt sem jafnast.
18 VIKAN 34. IBL