Vikan - 03.09.1987, Blaðsíða 54

„Þessi mynd er fölsuð.“ hvað það var sem hann vildi ná fram.
Francis Quarles leit á félaga sinn. Pró- Nei, þetta er eftirmynd, á því er enginn
fessor Moranius var lágvaxinn maður, vafi.“
einna líkastur bolabít í útliti. Hann átti „En flestir þessara manna eru sérfræð-
það til að gefa sérkennilegar yfirlýsingar ingar...“
um listaverk og listamenn en það efaðist „Puh,“ sagði prófessor Moranius
enginn um þekkingu hans á myndlist. stundarhátt. „Flestir þeirra þekkja ekki
Þessa stundina horfði hann reiðilega á mynd frá oststykki. Við skulum fara og
mynd á veggnum og tuggði pípuna ákaf- hafa tal af Beckerson, kjánanum sem rek-
lega. ur þetta fyrirtæki. Það er eins gott að
Quarles leit á sýningarskrána. Myndin þessi mynd hverfi sem fyrst af veggnum.“
hét Drykkjumaður og var frá bláa tíma-
bilinu hjá Picasso, máluð 1903. Myndin Beckerson var grannur, hávaxinn mað-
var tuttugu og fjórir þumlungar á hverja ur með íjörfisk á öðru auga. Hann
hlið. Hún sýndi mann sem sat yfir glasi
sem stóð á borði fyrir framan hann.
Annar handleggurinn hékk niður með
síðunni en hinn rétti maðurinn í átt til
glassins.
„Hvað áttu við með folsuð?“ spurði
Quarles. „Er hún ekki eftir Picasso?"
„Ég á við að þetta er ekki rétta mynd-
in. Drykkjumaðurinn er að sjálfsögðu
eftir Picasso en þetta er eftirmynd. Ég
þekki þetta verk vel.“
Quarles leit taugaóstyrkur í kringum
sig. Þetta var opnunardagur Alþjóðlega
nýlistasafnsins og salurinn var fullur af
skeggjuðum náungum sem litu út fyrir
að hafa vit á myndlist og skrifuðu heil-
mikið í sýningarskrámar sínar eða
minnisbækur. „Af hveiju segirðu þetta?“
„Ef þú tekur myndina af veggnum er
hægt að gera ýmiss konar athuganir á
henni,“ sagði prófessorinn óþarflega hárri
röddu. „Það er hægt að athuga aldur
strigans eða litarins, hvaða efni voru not-
uð í hann og fleira og fleira. Fyrir
nokkmm árum setti snjall náungi á mark-
að nokkrar falsaðar Van Gogh myndir.
Þær litu vel út við fyrstu sýn en svo voru
þær gegnumlýstar og þá kom í ljós að
þótt hann stældi pensilför Van Goghs þá hlustaði hátíðlegur í fasi á prófessorinn
málaði hann beint á strigann en Van en hann lét myndina vera á veggnum. „Ég
Gogh málaði ætíð undir með gmnn- ber fullt traust til yðar, hr. prófessor, en
málningu. Það er ekki hægt að nota slíkar þetta em alvarlegar ásakanir sem þér
aðferðir á þessa mynd enda er það óþarfi. berið fram...“
Hvemig veit ég þá að þetta er fölsun? „Ég er ekki að ásaka neinn,“ sagði pró-
Með tíð, tíma og reynslu fær maður sjötta fessorinn pirraður. „Ég er bara að segja
skilningarvitið gagnvart slíkum hlutum. yður að myndin er fölsuð. Ef þér ætlið
Það er alltaf eitthvað hallærislegt við eftir- að láta hana hanga uppi áfram og þar
myndir. Þær hafa ekki sömu innri spennu með verða að athlægi þá er það yðar
og tilfinningu og frummyndimar. Tökum mál.“
þessa mynd sem dæmi. Sjáðu vinstri „Hr. prófessor, athugið nú yðar gang,
handlegginn, stífur, líflaus, daufur. Sá sem ég held þér hljótið að fara villur vegar.“
málaði þessa mynd hefur verið óömggur Þeir vom á skrifstofu Beckersons og nú
og taugaspenntur en Picasso vissi alltaf tók hann einhveija pappíra úr skjala-
möppu. Hann sneri til baka sigri hrósandi.
„Myndin, sem þér teljið vera falsaða, er
ein af tólf sem hafa farið í farandsýningu
um Evrópu þvera og endilanga. Guð einn
veit hversu margir sérfræðingar hafa
skoðað þessa mynd og ekki séð neitt at-
hugavert við hana.“
Prófessorinn og eigandi sýningarsalar-
ins horfðust í augu. Quarles opnaði nú
munninn í fyrsta skipti.
„Væri hægt að selja frummyndina ef
myndinni hefði verið stolið og eftirmynd
komið fyrir í staðinn?“
Beckerson hristi höfuðið. „ Ógemingur.
Hver einasti listaverksali og hver einasti
safnari myndi vita að myndin væri stolin.
Eini möguleikinn væri sá að gamall kunn-
ingi okkar úr reyfarabókmenntunum
myndi skjóta upp kollinum, það er að
segja geðveiki safnarinn sem sankar að
sér listaverkum til þess að njóta þeirra í
einrúmi. Ég efa að þess háttar safnari
myndi snerta við jafnnýlegu málverki og
eftir Picasso.“
Quarles sneri sér að prófessomum og
spurði hvort hann væri sammála.
„Uhu, ég hef aldrei hitt neinn þessara
geðveiku safnara og ég dreg í efa að þeir
séu til. Það eina sem ég veit er að mynd-
in er fölsuð.“ Nú heyrðist hávaði frá
sýningarsalnum við hliðina. „Mér myndi
ekki bregða þó einhver væri búinn að
komast að sömu niðurstöðu og ég,“ sagði
prófessorinn ánægður.
Þegar þeir komu út úr skrifstofu Beck-
ersons sáu þeir að það var furðufugl
nokkur sem hafði orðið. Þetta var hávax-
inn, dökkhærður maður, grannur vexti
með bogið nef og stórt adamsepli. Hann
var klæddur eins og skripamynd af mynd-
listamema á ámnum kringum aldamótin.
Hann var í víðum, svörtum flauelsstakk
með víðum ermum og stórum vösum,
dökkgrænum, þröngum buxum, purp-
urarauðu vesti og með hirðuleysislega
hnýtt bindi um hálsinn. Þessi undarlegi
náungi fordæmdi sýninguna hástöfum.
„Rusl og drasl,“ hrópaði hann, „annað-
hvort skilur maður þetta ekki eða þá að
það er ósiðlegt. Sjáið þetta og þetta.“
Hann pataði með löngum, skítugum
fingri að þrem óhlutbundnum myndum
á einum veggnum. „Hversu lengi ætlar
fólk að þola þessa þvælu?“ Úr vasa sínum
54 VIKAN 36. TBL