Vikan - 19.10.1939, Side 10

10
VIKAN
Nr. 42, 1939
Axel Thorsteinson:
Konan á tanganum
Smásaga
frá Mýraströndinni.
I nokkur ár hefir engin smásaga komið frá hendi Axels
Thorsteinson, blaðamanns, og mun valda því aukið annríki við
blaðamennskustörfin. Ungur hóf Axel sinn ritmennskuferil
og hefir hann gefið út tvö smásagnasöfn, sem eru nú bæði
uppseld, heimsstyrjaldarsmásögur hans, í tveimur bindum,
hafa komið út tvívegis. Meðan hann var í Kanada, tók hann
að gefa út tímaritið „Rökkur“ og hélt þeirri útgáfu áfram
eftir að hann kom heim. Hefir hann ennfremur gefið út
nokkuð af þýðingum eftir föður sinn, Steingrím Thorstein-
son. Smásöguna „Konan á tanganum“, sem hér fer á eftir,
skrifaði höfundurinn nýlega og sýnir hún glögglega, að hann
er enn ekki af baki dottinn um að skrifa smásögur.
að atvikaðist þannig, að ég var einn
á ferð að þessu sinni, en ég hafði
farið þessa leið oft með syni mínum, er
hann flutti póstinn á bæina niður við sjó-
inn, í vikulok hver, stundum í suddarign-.-
ingu eða þoku, þegar bezt var að láta
klárana ráða, hvort sem það var um forar-
flóana eða fjörurnar rennisléttar og freist-
andi fyrir mann og fák, en varasamar, því
að sandbleytur geta verið, þar sem vegfar-
andinn á þeirra ekki von, — eða þegar
fellur að fyrr en varir og göslað er eftir
fjörunum í miðjan kvið, en allt í einu er
komið á sund. En svo var líka stundum
sólskin og heiðríkja og þá var jafn dá-
samlegt að líta til f jalla og jökla sem til
eyja og skerja, þar sem bárurnar stöðugt
falda hvítu, og svört skerin skarta sínum
græna kolli.
Þetta var á slíkum degi. Það var heitt
af sólu og mér flaug í hug að leggja krók
á leið mína út í einn tangann, steig af
baki og lagði tauminn niður á Skjóna mín-
um, sem ég svo kalla, þótt eigi væri hann
mín eign. Tanginn var gróinn melgresi á
blettum. Milli steinanna brostu hin lita-
hreinu smáblóm sendinnar jarðar, en fram-
undan á sundinu milli tanga og skers
synti æðurin með ungahóp sinn, en barm-
ur Ægis hneig og seig, svo sem til ununar
hópnum litla. Það var farið að falla að,
og særinn teygði sig lengra og lengra upp
á leirur og sanda, og lét sjávarniðurinn
Ijúft í eyrum, svo ljúft, að ég mundi eigi
annað, er betur hafði fróað þreyttum
huga, nema ef það væri að liggja vakandi
og hlusta á andardrátt sofandi barns, er
dreymir sína drauma í takmarkalausri
elsku, sakleysi og trausti.
Og við þennan nið, sem ekki varð lát
á, seig blundur á brá, eða svo hygg ég
vera, þó að það, sem fyrir mig bar í
draumi, standi jafnskýrt fyrir hugskots-
sjónum mínum og hefði það verið í vöku.
En mér fannst ég sitja þarna á tang-
anum og kona við hlið mér, allmjög við
aldur. Eigi þótti mér það furðulegt á
nokkurn hátt, að konan skyldi vera þarna,
en ekki minntist ég að hafa séð hana fyrr.
Leið mér vel í nærveru hennar og þótti
mér það eitt furðulegt, að klæðnaður henn-
ar var með öðrum hætti en nú tíðkast, eða
svipaðastur peysubúningi fyrri tíma, en
höfuðfat bar konan ekki. Var hárið silfur-
grátt og fléttað og náðu flétturnar niður
á mitt bak og sá ég, að konan hafði verið
hárprúð, en svipurinn var hreinn og göfug-
legur, hver dráttur bar lífsreynslu vitni,
en einkum var það tillit augnanna, sem
fangaði hug minn, er hún horfði á sjó
fram, af þrá, sem sýnilega var trega
bundin.
— Þú þekkir mig ekki, sagði konan allt
í einu og leit á mig. — Er þess og engin
von, því að eigi hefi ég fyrir augu þín
borið fyrr en nú. En ég er konan, sem tók
í tauminn hjá þér forðum.
Er konan hafði svo mælt þagnaði hún
og við sátum hljóð. Ég vissi eigi, hverju
svara skyldi, því að í svip skildi ég eigi,
hvað konan var að fara. En ég mun hafa
horft á hana spyrjandi augum, því að hún
sagði:
— Það var hérna fyrir sunnan tang-
ann í fyrra.
Þá minntist ég atviks, sem ég hafði
oft um hugsað, og þótti mér nú enn furðu-
legra það, sem konan hafði sagt.
Það var í ágústmánuði áliðnum, að ég
hafði riðið með öðrum syni mínum að bæ
þarna við sjóinn til þess að sækja fola úr
tamningu, en okkur hafði dvalizt á bæn-
um svo lengi, að byrjað var að falla að,
er við komumst af stað. Ætluðum við að
stytta okkur leið yfir vík eina breiða, en
um fjöruna mátti fara þurrum fótum, þar
sem er sem hafsjór yfir að líta, er falhð
er að. Við höfðum skammt farið, er svo
ört flæddi að, að komið var í kvið, og
brátt á miðjar síður, en við héldum ótrauð-
ir áfram og hugðum, að ekki myndi dýpka
meira, enda vorum við nú miðja vega yfir
víkina. En allt í einu fannst mér kippt
vera í tauminn snarlega, og Skjóni nam
staðar þegar og tók stefnuna inn víkina,
en ég kallaði til sonar míns og bað hann
fylgja mér eftir og þótti honum súrt í
broti, því að æskan vill fara stytztu leið
að marki. Eigi hugleiddi ég þetta frekara
og komst að þeirri niðurstöðu eftir á, að
ég mundi sjálfur hafa tekið í tauminn
ósjálfrátt — að minnsta kosti taldi ég mér
trú um það.
— Þú manst eftir þessu. Ég sé það á
svip þínum, sagði konan.
Ég þóttist vita, að hún mundi ætla frek-
ara við mig að ræða, kinkaði því aðeins
kolli, og beið átekta.
Og eftir nokkra þögn hélt hún
áfram:
— Sú var tíðin, er ég réði húsum í
Sauðanesi, hvaðan þið lögðuð á víkina,
feðgar. Hún blasti við mér allt lífið, því
að á þessum hjara tróð ég barnsskóna og
ól allan aldur minn, en Sauðanesvíkin hefir
komið við sögu mína og tvívegis var mér
þungur harmur búinn, og í hvort tveggja
sinnið mátti ég höndum vef ja það, sem hún
skilaði mér úr votu fangi sínu.
— Við reistum ung bú, pilturinn minn
og ég, og sótti hann sjóinn af kappi, er
voraði ár hvert, en sjöunda vorið skall á
aftaka veður, er hann var í róðri, og brotn-
aði skipið í spón, en lík hans rak hér í
víkinni. Sá, sem tók líf hans, bar hann
látinn að túngarði mínum. Hafa slíkt fleiri
reynt.
Konan greip um aðra fléttu sér og hand-
lék sem snöggvast og var nokkur klökkvi
Framh. á bls. 22.