Vikan - 06.02.1941, Blaðsíða 4

4
VIKAN, nr. 6, 1941
þannig frásögninni í lífrænt samband við
þekkingu sína á því, sem um er fjallað, ef
hún er einhver. Tökum t. d. innlendu frétt-
irnar, sem mörgum þykja þurrar og fá-
breyttar. Já, þær eru mestmegnis einfaldar
staðrejmdir um menn og málefni, líf fólks-
ins í landinu, atvinnu þess og afkomu. En
það segi ég yður satt, að mörg hver frétt
af því tagi hefir rifjað upp fyrir mér at-
burði svipaða þeim, sem ég er að segja frá,
hrifið mig með sér til f jarlægra staða, sem
ég þekki og hefi dvalið á, og á þann hátt
hefir jafnvel hin hversdagslegasta frétt
orðið fyrir mér litrík og lifandi frásögn.
Hér er ágrip af innlendum fréttum!
„Mikil síldargengd er nú fyrir Norður-
landi og er unnið nótt með degi.“
Haldið þér ekki, að ég sé strax í anda
staddur í miðri kösinni og sjái þetta allt
fyrir mér iðandi af starfi, heyri stelpurnar
hrópa á tunnur og salt, Kristján gamli
beykir, minn ágæti vinur, yrkir um mig
hortuga vísu, og ég reyni þótt syfjaður sé
að hnoða saman annarri ennþá verri.
,,í veðrinu sem gerði sl. fimmtudag fékk
línuveiðarinn Látraröst, sem var á leiðinni
til Norðurlands og hafði bátana uppi í da-
víðum, sjó á sig og missti annan nótabátinn
en hinn laskaðist mikið.“
Jahá, svona hefði f-arið fyrir okkur á
Islendingnum forðum, ef Kristinn Bryn-
jólfsson, sá gætni maður, hefði ekki tekið
þann kostinn að staldra við á Aðalvík og
bíða þess að lægði, áður en farið var fyrir
Horn.
„Vegavinnumenn á Holtavörðuheiði hafa
stofnað blað og sent Útvarpinu 1. tbl.
þess.‘
Ekki er að spyrja að bókmenntaáhug-
anum í vegavinnunni! Ég finn leggja fyrir
vit mín þessa sérkennilegu tjaldlykt, sem
er sambland af gróðurangan, matarilm úr
kofforti og prímuslykt. Kalli situr flötum
beinum á tjaldgólfinu og segir sögur með
sínu snjalla tungutaki eða fer með síðasta
kvæðið sitt. Það hefði átt að stofna blað
fyrir þann dreng og reyndar fleiri góða
menn, sem bjuggu til vegi fyrir aðra, en
gengu sjálfir á vegum andans.
„Sigríður Sigurðardóttir í Heiðarseli
varð 90 ára í dag. Hún er ern vel og hefir
furðu góða sjón, les og prjónar, enda hefir
hún alla tíð vinnusöm verið.“
Sko þá gömlu. En hvernig skyldi heyrnin
vera. Ekkert kostar að brýna svolítið róm-
inn, svo hún heyri nú þetta, gamla konan,
sem verið er að segja um hana. Hver veit
nema hún heyri hér í fyrsta sinni nefnda
einhverja þá kosti sína, sem lífið var aldrei
svo nærgætið að veita henni viðurkenningu
fyrir. Það getur ornað í ellinni.
En ekki tjáir að halda svona áfram, það
tæki engan enda. Það er margt, sem skýst
fram í hugann, þegar um þetta er rætt.
Þó er enn ónefndur sá þáttur þularstarfs-
ins, sem er að minni hyggju þýðingar- og
ábyrgðarmestur. En það er að eiga á hverj-
um degi að fjalla um „hið dýra feðragull“,
íslenzka tungu, frammi fyrir öllum lands-
lýð. Eins og þér vitið, þá er nú mikið rætt
um hlutverk Útvarpsins til verndar tung-
unni og hefði ekki orðið hissa, þó að sú
umræða hefði verið hafin fyrir löngu. Ég
ætla ekki að blanda mér í hana hér, enda
á ég sjálfur heima í glerhúsinu. En þó að
þulirnir hafi ekki aðstöðu til neinna veru-
legra afskipta af stíl og orðavali á því
efni, sem þeim ber að flytja, þá er aug-
ljóst, að til þeirra verður að gera háar
kröfur um flutning málsins. Sama máli
gegnir auðvitað um aðra þá, sem eru tíðir
gestir að hljóðnemanum. Engum getur
dulist að skyldur Útvarpsins til að vera
almenningi fyrirmynd um meðferð tung-
unnar eru meðal þess, seem því ber að
setja hæst, og verða enn meiri eftir því
sem Útvarpið vex og þjóðin gengur því
fastar á hönd. Þessar skyldur eru t. d. all-
miklu meiri en þeirra, sem rita málið, eða
sem því munar, að Útvarpið flytur hið lif-
andi orð og á auk þess fleiri viðtakendur
en nokkur annar orðsins flytjandi í land-
inu. Enginn getur starfað lengi við út-
varp án þess að gera sér ljósar þessar
skyldur. Sjálfur get ég sagt fyrir mig, að
mér eru engu síður ljós vanefni mín til
þess að uppfylla þær, en hugga mig við þá
vissu, að sérhver útvarpsmaður, sem
vinnur starf sitt með þessar skyldur í huga
og gerir svo vel sem hann getur, hjálpar
til að inna af hendi eitthvert þýðingar-
mesta menningarhlutverkið, sem Útvarp-
inu er ætlað.
Hvað segið þér um málhreinsunaröldu
])á, sem nú er að rísa?
Erindi um málhreinsun eru góð, það
sem þau ná, og ber ekki að lasta það, að
menn séu brýndir til betrunar. En áhrifa-
mesta prédikunin verður dagleg breytni
Útvarpsins sjálfs. HQnn gullni meðalvegur
verður vandfundinn hér sem oftar. Annars
vegar ber að vinna gegn málskemmdunum
en hins vegar forðast þröngsýni þeirra
manna, sem ef til vill vilja vel í þessum
efnum, en virðast ekki skilja það, að tung-
unni má ekki skera of þröngan stakk. Eins
og annað það, sem lífi er gætt gerir tung-
an kröfur til vaxtar og tímgunar og gegn
því lögmáli er ekki til neins að rísa.
Ég er nú búinn að tef ja yður alllengi, en
áður en ég fer langar mig til að spyrja
yður, hvort þér hafið ekki á ýmsan hátt
orðið var þcjs hugar, sem fólk ber til yðar
vegna útvarpsstarfseminnar?
Ég hlýt að svara því játandi. Hlustend-
unum á ég það mikið að þakka, sem ég
kann að hafa leyst sæmilega af hendi í
starfi mínu. Umburðarlyndi þeirra og við-
urkenning hefir verið mér ómetanleg upp-
örvun. Það er stundum um það rætt í
okkar hópi, sem flytjum leikrit og þess
konar í Útvarpið, hve mikils er að sakna,
þar sem er hið gagnvirka samband við
áheyrandann, sem stundum getur snortið
mann eins og töfrasproti. Sú góðvild og
hlýja, sem ég hefi átt að mæta frá hlust-
endum og orðið var á ýmsan hátt hefir
verið mér mikil uppbót á þessu og auð-
veldað mér starf mitt meira en nokkuð
annað.
Maggi
og
Raggi.
Maggi: Þú komst ekki í skólann í dag.
Af hverju var það?
Raggi: Ég tók mér frí.
Raggi: Eins og þú sérð lét ég taka úr
mér tönn.
Maggi: Það er engin afsökun. Þú get- Raggi: Hvers vegna ekki? Ef ég geng
ur ekki vanrækt skólann í hvert sinn, sem menntaveginn, á ég ef tir að vera tólf ár í
þú lætur taka úr þér tönn. skóla. Það eru 200 dagar á ári og marg-
faldaðu það með 12, þá færðu út 2400 daga
... En ég hefi ekki nema 23 tennur eftir í
munninum.