Vikan - 06.03.1941, Blaðsíða 10

10
VIKAN, nr. 10, 1941
Heimilið
Matseðillinn.
Sagósætsúpa.
l/2 1. vatn, 75 gr. sagógrjón, 1
sítróna, 100 gr. sveskjur, 2 dl. kræki-
berjasaft, 75 gr. sykur.
Suðan er látin koma upp á vatninu, þá er
grjónunum stráð út í og stöðugt hrært i þar til
sýður í pottinum; soðið unz grjónin eru orðin
glær. Sveskjumar eru þvegnar í sjóðheitu vatni
og soðnar í súpunni í 15 min. Sítrónan er þvegin
og skorin í sundur og soðin í 10 mín. í súpunni.
Saft og sykur látið í súpuna áður en hún er
framreidd.
Fiskdeig.
1 kg. fiskur (þorskur eða ýsa), salt,
25 gr. kartöflumjöl, 1 dl. rjómi, köld
mjólk.
Fiskurinn er hreinsaður og flakaður með beitt-
um hníf; flökin eru þurrkuð vandlega, lögð á
skurðarfjöl og roðið látið snúa niður. Flökin eru
skafin með beittum hníf og salti stráð á, fiskur-
inn hnoðaður þar til deigið er orðið seigt, síðan
hakkað fjórum sinnum í kjötkvörn; tvö síðustu
skiptin með mjölinu. Deigið þá hrært með mjólk
og rjóma, sem er bætt út í smátt og smátt.
Þannig tilbúið fiskdeig má hafa í búðinga, hring-
mót, bollur, fisksnúða o. s. frv.
Lambasteik.
11/2 kg. lambakjöt (læri), pétursselja,
salt, jurtaseyði, 2 matskeiðar feiti,
4 dl. kjötsoð, sósulitur.
Himnan er tekin utan af kjötinu, sem er stungið
með oddmjóum hníf og pétursseljunni stungið
inn í skurðina. Kjötið er síðan látið inn í vel
heitan ofn og brúnað í skúffunni. Þegar steikin
er orðin fallega brún, er feitinni hellt af og kjöt-
soðinu og jurtaseiðinu hellt í skúffuna. Soðið í
iyz kl.st. Við og við þarf að ausa soðinu yfir
steikina. Hálfri stundu áður en steikin er soðin,
er soðið síað; hveitið er hrært út í rjóma og
síðan bætt út í soðið; sósulitur og salt eftir
smekk. Soðnar kartöflur, agúrkusalat og höfuð-
salat er borið fram með steikinni.
(Helga Thorlacius: Matreiðslubók. H.f. Leiftur).
HÚSKÁÐ.
Körfustóla ætti að
hreinsa með því að
bursta þá fyrst með stíf-
um bursta. Þvo þá síðan
úr volgu sápuvatni með
svolitlu af borax í, einn-
ig með stífum bursta.
Ef leðursetan í stóln-
um verður límkennd eða
stöm, má hreinsa hana
og gera hana hála með
því að nudda hana með
benzíni, og bera síðan á
hana gljákvoðu, þegar
hún er orðin þurr.
því skyni að fá þá beina, þungar yfirsængur eða
teppi, sem eru vafin svo fast utan um barnið,
að það getur lítið eða ekkert hreift sig, þykkar
og mjúkar undirsængur, sem barnið sekkur á
kaf í, o. s. frv., allt er þetta til ills eins). Það
hefir hingað til verið gert of mikið af því að
banna börnum að skriða; hreifingin er þeim ein-
mitt holl, og sérlega vel til þess fallin að styrkja
hryggvöðva þeirra og liðaböndin á hryggjarliðun-
Meðferð ungbarna
1 síðasta blaði var skýrt frá því, þegar barnið
byrjar að lyíta höfði og reisa sig. 1 þessum kafla
segir frá áframhaldandi þroska barnsins I því efni.
Úr því að barnið er orðið fimm mánaða fer
það að reisa sig enn betur upp, styður fram-
handleggjunum á dýnuna eða koddann, sem það
liggur á, og loks höndunum. Við þessar hreif-
ingar stælast langvöðvar hryggsins og verða
smám saman færir um að bera uppi hryggjar-
súluna. Áframhaldandi framfarir í þessa sömu átt
eru það að barnið fer að skríða, og er eftirtekt-
arvert að þá beitir það einmitt vinstri hendi og
hægra hné í senn, og hinum á víxl, alveg eins og
ferfættu dýrin. Næsta stigið verður þá að ná með
höndunum í eitthvað sem er hærra en gólfið,
sem það skríður á, og geta með því reist sig upp,
til hálfs fyrst, og síðar alveg, svo að barnið
stendur nú upprétt með því að halda sér; svo fer
það að geta fært sig úr stað, svona upprétt, með
öðrum orðum, barnið fer að ganga með, og loks
að sleppa sér, þegar það treystir sér til; vöðvarn-
ir þá orðnir svo styrkir og jafnvægis-stjórn á
þeim fengin svona nokkurn veginn (eins og kunn-
ugt er beita börn, sem eru að komast upp á að
ganga, mjög svo handleggjunum til jafnvægis-
auka). Telja læknar þessa aðferð miklu öruggari
til eflingar á öllum vöðvum barnsins og til þess
að afstýra hryggsveigjum á ungbarnsaldrinum,
en vilja banna allar tilraunir fóstrunnar eða for-
eldra til þess að láta bam sitja uppi (oft áður en
það hefir uppisetumátt) og til þess að æfa bam
í gangi áður en það er fært til þess, en það finn-
ur barnið bezt sjálft. Vöðvar þess þurfa að
styrkjast, og þann styrk fá þeir ekki með neinu
móti nema með hreifingu, æfingu. — Það skilst
væntanlega af framansögðu, að allar hömlur á
frjálsum hreifingum ungbarnsins em því skað-
legar (vafningar í reifa, spelkur við fætur, í
Fimm mánaða gamalt barn í sínum uppáhalds-
stellingum. Hentugasta stellingin til myndatöku.
um og yfirleitt alla vöðva og liðamót. Sumir hafa
haft það á móti skriði bama, að þau óhreinkuð-
ust svo mjög á höndunum á gólfinu, sem þau
skriðu á, bæru svo höndurnar upp í munninn,
eins og börnum er títt, og gætu með þessu móti
fengið állskonar óþrif upp í sig og óhollustu,
meðal annars gerla ýmiskonar, sem alls staðar
Þessi dragt klæðir ungar stúlkur
einkar vel. — Kraginn er tvöfald-
ur og er úr stönguðu satíni og
einnig böndin á öxlunum.
Skriðandi bam farið að ganga á fjórum fótum;
fer bráðum að ganga upprétt.
eru. Þetta er eiginlega skynsamlega hugsað, og
því hefir verið reynt að sigla fyrir þetta sker.
Móðirin eða fóstran þvær vandlega blett af gólf-
inu, hæfilega stóran, og er hann svo afgirtur
með kistlum, rimlagirðingu eða á annan hátt;
þetta verður þá leikvöllur bamsins, sem það get-
ur skriðið um og leikið sér á; það getur teygt
sig upp á kistlana, fengið þar handfesti til þess
að rétta sig upp þegar það finnur sig geta það
eða handstyrkt sig á rimlunum og svo gengið
með o. s. frv. Eins mætti líka breiða hreint lak
eða teppi á ,,leikvöllinn“. En áður en bamið er
komið svo langt, að farið sé að taka það fram
úr, á rúmið að vera aðal-leikvöllur þess. Einstaka
barn gengur áfram fyrir afmælið, flest nokkmm
vikum eða mánuðum eftir það, og yfirhöfuð er
það afarmisjafnt hvenær börn þora að sleppa
sér. En það kemur öllum læknum saman um, að
það sé rangt að vera að herða að bömum með
að ganga áfram áður en þau eru fær um það.
Svör við spurningum á bls. 2.
1. 304,80 m.
2. Já.
3. Salvo errore et omissione (latína): með fyrir-
vara, hvað skekkjur og úrfellingar snertir.
4. Já, hlutföllin em tíu á móti einum.
5. Eyja við austurströnd Afríku.
6. Guðbjartur Ólafsson hafnsögumaður.
7. Norskur skíðakappi, sem varð meistari í
skíðastökki á síðustu Olympiuleikum og kom
hingað til lands fyrir fáum árum.
8. 15. marz 1939.
9. Steingrimur Steinþórsson.
10. 32 gráður á Celsius.