Vikan - 06.04.1993, Page 23

lýsingar til að geta borið fram
þá tillögu að Bandaríkin yrðu
ákærð fyrir kynþáttahatur. Sá
málflutningur á því miður rétt
á sér enn þann dag í dag.“
- Hvers vegna ákvaöst þú
aö gera mynd um Malcolm X
en ekki dr. Martin Luther King.
„Skoðanir mínar og Mal-
colms X fara betur saman. Ég
las ævisögu hans í gagn-
fræðaskóla og hún er ein af
áhrifamestu bókum sem ég
hef nokkru sinni lesið. Ég vil
ekki gera lítið úr framlagi dr.
King en hann hefur þegar hlot-
ið sinn sess í sögunni. Það er
frídagur tileinkaður minningu
hans og myndir af honum eru
birtar á dagatölum frá McDon-
alds. Það var gerð alveg
hræðileg sjónvarpsþáttaröð
um hann fyrir nokkrum árum
og ég var ákveðinn í því að ef
ég gerði mynd um Malcolm X
yrði hann ekki settur upp sem
veiklyndur kjáni í henni eins og
dr. King var meðhöndlaður f
sjónvarpsþáttunum.“
MUHAMEÐ
OG MALCOLM X
- Þaö er ekki alveg á hreinu í
myndinni hvort Malcolm X hafi
veriö myrtur af múhameöstrú-
armönnum eöa hvort fleiri
voru viö máliö riönir. Hvort tel-
ur þú að um röö tilviljana hafi
veriö aö ræöa eöa aö banda-
rísk stjórnvöld hafi staöiö aö
baki tilræðinu?
„Að mínu mati voru margir
sem vildu Malcolm X feigan.
Erindrekar CIA og FBI fylgd-
ust með honum og stóðu að
minnsta kosti aðgerðalausir
hjá þegar hann var drepinn, ef
þeir tengdust málinu ekki með
beinum hætti. Þaö kom í Ijós
við réttarhöldin yfir Svörtu hlé-
börðunum nokkrum árum eftir
morðið að lífvörður, sem
reyndi að lífga hann við eftir
tilræðið, var á mála hjá FBI.
Þeir fimm aðilar sem skutu
hann voru allir meðlimir í þjóð-
kirkju múhameðstrúarmanna.
Aðeins einn þeirra náöist en
hinir fjórir sluppu án nokkurs
fangelsisdóms. Tveir aðrir
menn voru sakfelldir þó sak-
lausir væru og eyddu tuttugu
árum í fangelsi. Moröið er að-
eins brot úr myndinni og henni
er ekki einvörðungu ætlað að
varpa hulunni af þeim aðilum
sem stóðu þar að baki eins og
myndinni um JFK.“
- Hvaö finnst þér um allan
söluvarninginn sem merktur
er „X“ og er svo áberandi
núna. Hjálpar hann til viö aö
minna á hugmyndafræði
Malcolms eöa þynnist hún út
fyrir vikiö?
vn \ yfeHm vA."'
jS5|
w \ \*W J
„Þetta er Ameríka og mörg
af fyrirtækjunum, sem eru
með þessar vörur á boðstól-
um, eru í eigu blökkumanna.
Ég veit að Malcolm var
hlynntur sjálfstæði í atvinnu-
rekstri svartra en mér finnst
misjafnt hversu smekklega er
staöið að framleiðslunni og
hvernig „X“-táknið er notað.
Mér finnst fatnaðurinn í góðu
lagi en kartöfluflögurnar og
andremmuúðinn lítilsvirða
minningu Malcolms. Það er
undir ekkju Malcolms komið
að ákveða hvaða vörur leyft
er að kenna við eiginmann
hennar og hverjar ekki."
- Átt þú von á aö myndin
veröi túlkuö sem áróöur fyrir
því aö eina leiöin til frelsis fyrir
svarta kynstofninn sé aö ger-
ast múhameðstrúar eins og
Malcolm X?
„Nei, hugmyndin með
myndinni var ekki að koma
því á framfæri, miklu frekar að
menntun sé leiðin til lausnar
úr ánauð. Ef síðan myndin
virkar sem innblástur fyrir ein-
hvern til að gerast mú-
hameðstrúar hef ég ekkert við
það aö athuga.“
- Þú hefur sagt aö sterk
tengsl séu á milli Malcolms X
og Neisons Mandela. Getur
þú skýrt þaö aðeins frekar?
„Þeir eru náttúrlega báðir
miklir leiðtogar sem börðust
fyrir sjálfstæði kúgaðra skjól-
stæðinga sinna. í einni af síð-
ustu ræðum sínum talaöi
Malcolm um að fólk af afrísku
bergi brotið, sama hvar í heimi
væri, ætti að standa saman og
nýta sér reynslu allra í barátt-
unni viö kúgarana. Flann sagði
að fólk þyrfti að átta sig á að ef
óréttlæti væri beitt í Soweto
hefði það bein áhrif á það sem
gerðist í Flarlem og South
Central í Los Angeles. Þess
vegna klippum við frá mynd-
skeiði í skólastofu í Flarlem yfir
til Soweto og látum krakkana á
báðum stöðum segja „Ég er
Malcolm X“.“
- Ef rétt er eftir þér hermt
óskaöir þú eftir aö blaöa-
menn, sem tækju viðtöl viö
þig, væru af afrísku bergi
brotnir því þeir skildu betur
boöskap og innihald myndar-
innar. Ertu þá líka þeirrar
skoöunar aö eingöngu hvítir
eigi að fjalla um „hvít“ mál og
konur um „kvennamál"?
„Þú ættir að vita betur en
svo að trúa öllu sem þú lest á
prenti. Það sem ég sagði var
að ég óskaöi frekar að blaða-
mennirnir væru svartir en það
útilokaöi ekki hvíta. Ég er aö
gera nákvæmlega það sama
og annað fólk í minni aðstöðu
gerir. Þegar Madonna, Jack
Nicholson eða Tom Cruise
veita viðtöl ákveða þau hver
fær að taka viðtölin. Þú getur
kallað mig kynþáttahatara ef
þú vilt en það er mér mikils
virði að gefa fólki af mínum
kynþætti atvinnutækifæri.
Þess vegna urðu allir frétta-
menn að hafa samband í
gegnum tvo svarta blaðamenn
sem voru þeir einu sem höfðu
ótakmarkaðan aðgang þegar
verið var að taka myndina og
gátu talað við mig og Densel
Washington eins og þeir vildu."
- Hvernig heldur þú aö
myndin komi út viö ósk-
arsverðlaunaveitinguna ?
„Þú getur bókað að Densel
Washington fær tilnefningu fyr-
ir hlutverk sitt sem Malcolm X
en ég mundi ekki leggja skyrt-
una mína að veði fyrir neitt
annað því þá færi ég örugg-
lega ber að ofan heim á leið.“
- Hvaö er næst á dag-
skránni hjá þér?
„Örugglega ekki önnur
mynd af þessari stærð. Mig
langar að standa að baki og
framleiða myndir eftir unga,
svarta kvikmyndagerðarmenn
og núna erum við að klára
mynd eftir stúlku sem er að
útskrifast héðan í vor.“ □
Fjölskyld-
an úr
myndinni
Malcolm
X.
7. TBL. 1993 VIKAN 23