Vikan - 06.04.1993, Blaðsíða 38

íhugum aflið græðgi ögn betur
kemur í Ijós að hún er mögn-
uð rót furðulegustu og jafn-
framt einhverra ömurlegustu
samskipta manna í millum.
ANDLEGUR
ÓÞRIFNADUR
Sumir vilja öllu stjórna og allt
eiga og svífast einskis til að
þær þrár fái líf. Sú staðreynd
er ömurleg í mannlegum sam-
skiptum. Ef við erum raunsæ
má trúlega segja sem svo að
flest megi rækta upp í sam-
skiptum, í aöalatriðum náttúr-
lega gott og slæmt I ólíkum til-
vikum og af öðruvísi tilefnum
þó. Það er til dæmis sýnilega
hægt að rækta upp óþrifnað
þann sem tengist hvers kyns
ofbeldi og annarri afskræm-
ingu með hörmulegum afleið-
ingum. Ef þetta er staðreynd
má ekkert síöur gefa sér að
það góða í mannssálinni megi
svo sannarlega rækta upp og
hlúa stórum meira og betur að
því en gert hefur verið í seinni
tíð, því miður.
SIGUR HINS
LÍDANDI KÆRLEIKA
Allur yfirgangur og ófyrirleitni í
samskiptum er fyrir neðan all-
ar hellur og við sem plöguö
erum af þannig atferli ættum
umsvifalaust að endurmeta
biblíukunnáttu okkar og lesa
Nýja testamentið okkar alvar-
lega og af meiri kostgæfni en
áður. Á páskum var Kristur
krossfestur af neikvæðum, illa
þroskuðum og gráðugum
mönnum sem svifust einskis i
samskiptum. Um sömu hátíð
reis hann líka upp frá dauöum
og þar með sannaði hann að
sigur hins líðandi kærleika í
samskiptum er endanlega al-
ger. Neikvæði það sem í
gegnum aldirnar hefur fengið
ótæpilegt líf í veröldinni hefur
aldrei náð fótfestu nema í
mun styttri tíma en höfundar
þess óskuðu. Það góða hefur
reynst happadrýgra þótt hæg-
gengara sé í framkvæmd og
láti minna yfir sér.
SKUGGALEG SAMSKIPTI
Máttur þess góða er alger á
endanum en tekur tíma að
gera sig og krefst fórna af
hendi þess sem honum beitir
fyrir sig. Þessu trúöi Kristur og
breytti samkvæmt því og ég
trúi þessu líka. Dæmin, sem
sanna gildi þessa sjónarmiðs,
eru alltof mörg í aldanna rás
til að nokkur sérstök ástæða
sé til aö trúa því ekki. Kær-
leikurinn er öllu öðru afli full-
komnari og sterkari þegar
honum er beitt af óeigingirni,
viti og elsku. Unga fólkið okk-
ar ætti ekkert siður en við
sem fullorðnari erum að í-
grunda vel mögulegar afleið-
ingar þess að gefa sig á vald
því skuggalega í samskiptum,
velja fremur birtu þess góða
og göfuga og láta fylgifiska og
upphafsmenn alls þess sem
Ijótt er og afskræmt sigla sinn
mengaða sjó.
NÝIR
ÞEKKINGARSTRAUMAR
Hvað sem öllum nýjum þekk-
ingarstraumum líður og auknu
valdi mannsandans yfir efninu
er nokkuð Ijóst að ennþá hef-
ur ekkert þaö birst okkur
mönnunum sem er fullkomn-
ara en sá boðskapur sem
kemur fram í kenningum
Krists, þrátt fyrir að við af
skammsýni kunnum að halda
annað. Frelsarinn átti til elsku
og hógværð sem engu var lík.
Hann umvafði mennina af
trausti og lífsþroska þess sem
skilur og umber, jafnvel fall-
valtleik þess breyska og brot-
lega. Hann vissi og trúði því
að í hverju og einu okkar
byggi neisti Guðs og möguleg
dýrð hans í mannlegu eðli,
bara ef við bærum gæfu til að
meðtaka hans vilja. Orð Krists
eru því í fullu gildi enn þann
dag í dag og munu verða það
enn og áfram, hvað sem öll-
um bábiljum og öðrum and-
legum hégóma líður.
GILDI TRÚAR
Á GÓÐLEIKANN
Siðfræði sú sem Kristur
kenndi okkur er það veganesti
sem við ættum að nýta okkur í
lífi okkar og tilveru og flytja
hiklaust áfram til barna okkar
og þeirra afkomenda. Ef trú
Krists á það góða í mannssál-
inni heföi ekki verið eins full-
komin og hún í raun var hefð-
um við mennirnir aldrei eign-
ast þá sérstöku sigurhátíð
kærleikans sem páskarnir
vissulega eru og boðskapinn
sem á bak við hana liggur.
Páskarnir eru fyrst og fremst
áminning um krossfestingu
frelsarans og svo upprisu
hans frá dauða. Jafnframt er
hátíðin ein af mörgum undir-
strikunum á fagnaöarerindi
hans og þeim guðlega siðferð-
isboðskap sem hann trúði á.
Ég óska öllum lesendum kær-
leiksríkrar hátíðar og vonast til
aö við verðum öll samtaka í
því að gera þessa páska að
þeim hátíðisdögum í lífi okkar
sem hvetja okkur til frekari
dáða í þágu kærleikans.
Meö vinsemd,
Jóna Rúna
INNSÆISNEISTAR
OSJALFSTÆÐI
Oftar en ekki finnum við
fyrir ósjálfstæði þegar
til dæmis kemur að
ákvarðanatökum. Við getum
verið að veita fyrir okkur í
hringiðu alls kyns efasemda
hvort við eigum að taka þessa
ákvörðun fremur en einhverja
aðra. Það er býsna algengt
að þau okkar sem hefur verið
hugsað of mikiö fyrir í upp-
vextinum séum heldur betur
talhlýðin, eigum jafnvel í
megnustu erfiðleikum með að
finna okkur örugg þegar veltur
Ábyrgðarlaus einstaklingur
skiptir til dæmis oft um skóla
og starf og á mjög erfitt með
að festa rætur. Til er svo
reikult fólk að einfaldasta val
vegna framtíðarinnar getur
vafist fyrir því - nema náttúr-
lega að einhver annar taki af
skariö og hreinlega velji fyrir
viðkomandi í öllum aðalatrið-
um. Til er í dæminu að ósjálf-
stæðir einstaklingar ofmeti
annað fólki og þyki sem öðr-
um en þeim sé betur gefið aö
velja og hafna fyrir þá. Auðvit-
■ Til er svo reikult fólk aö ein-
faldasta val vegna framtíðarinnar
getur vafist fyrir því.
■ Þaö þarf aö þjálfa upp í mörg-
um það sem kalla má tiltrú á eig-
ið frumkvæði og innri sem ytri
styrk í sem flestum samskiptum.
á að taka afstöðu til einföld-
ustu atburðarásar eða atvika
sem varða þó heill okkar og
hamingju þegar dýpra er
skoðað.
Foreldrar, sem stjórna
börnum sínum ótæpilega og
vilja sinn vilja altækan í öllum
ákvörðunum sem viðkoma
velferð barnanna, eru að
skapa skilyröi fyrir þeim
vanda sem ósjálfsæði alltaf
er. Talhlýðnir einstaklingar,
sem hlaupa eftir annarra
manna geðþótta í flestu, eiga
mjög erfitt með að fóta sig í
tilverunni og finna mátt sinn
og megin í einföldustu at-
buröarás hins venjulega lífs.
Reikul manngerð, sem
hegðar sér eftir atvikum og
aðallega í samræmi við ann-
arra sjónarmið, á ekki upp á
pallborðið hjá þeim sem eru
sjálfstæðir og stefnufastir.
Þaö er einfaldlega vegna
þess að viðkomandi er ekki
heill og öruggur í samskiptum.
Honum stjórna aðrir og
kannski ófullkomnir I ofaná-
lag. Persóna sem er óþarf-
lega háð því hvað öðrum
finnst um manngildi hennar til
dæmis getur ekki boriö sömu
ábyrgð og sá sem þykir tölu-
vert til síns máls og manngild-
is koma.
að liggur í augum uppi að
skortur á sjálfstæði skapar
þeim sem þannig er mikinn
vanda.
Börn og unglingar, sem
finna sig vanmáttug og eru
talhlýðin, leiðast oftar en ekki
út í óviturlegan félagsskap
vegna skorts á sjálfstæði og
heppilegu sjálfsmati. Ef börn
eru vanin á þaö frá byrjun að
taka sem oftast ákvarðanir í
hverju máli á sinn máta má
segja að líkur þeirra í framtíð-
inni á mögulegu sjálfstæði
séu mun meiri en þeirra ung-
menna sem stjórnaö hefur
verið of mikið. Það þarf að
þjálfa upp í mörgum það sem
kalla má tiltrú á eigið frum-
kvæði og innri sem ytri styrk I
sem flestum samskiptum.
Við erum vitsmunaverur og
höfum öll fengið frjálsan vilja I
vöggugjöf. Þess vegna á að
verða sjálfsagt í mótun barna
og ungmenna að hvetja þau
frá upphafi til að nýta sér eigin
hugmyndir á frumkvæðan og
skapandi máta. Eflum því
sjálfstæöa hugsun og fram-
kvæmd eins og auðið er en
höfnum hvers kyns tilraunum
annarra til að hefla ósmekk-
lega af okkur viljann og þá um
leið hæfnina til sjálfstæðis og
hana nú. □
38VIKAN 7. TBL. 1993
JÓNA RÚNA KVARAN SKRIFAR