Menntamál - 01.10.1924, Blaðsíða 8

MENTAMÁL
4
bundna og gang ldukkunnar og leysir af þeiin örðuga
lieiðri, að lifa framkvæmdasömu lífi.“
J>að væri rangt að beina ákærum vorum að embættis-
mönnum einum. ]?að er engin sú atvinna, engin sú staða,
liversu há sem hún kann að vera, sem af sjálfu sjer
varðveitir skapgerðina og viljaþrekið. Hin fyrstu árin
þroskar starfið rnenn. En nýjum viðfangsefnum, sem
heimta rannsókn og umhugsun, fækkar fljótt. Embættis-
þjónustan verður rjettur og sljettur vani. Lögmenn, lækn-
ar og kennarar lifa af höfuðstól, er þeir hafa dregið sam-
an, sem sjaldan vex, og mjög liægt, þó að það komi fyrir.
peir reyna minna á sig með hverju árinu, og með liverju
árinu fækkar tækifærunum. J?eir komast fljótt á gamla
troðninga. Skörp hugsun sljófgast af aðgerðarleysi, og
um leið fjörið og athyglin. Sá, sem ekki gefur sig að nein-
um andlegum störfum auk embættis síns, kemst ekki hjá
því, að það dragi úr viljastyrk hans.
Rótgróin leti þarf þó ekki að girða fyrir augnablikstil-
þrif. Villimönnum er ekki á móti skapi liið strangasta
erfiði, ef það stendur aðeins um stundarsakir. peir óttast
aðeins varandi, reglubundið starf, en til slikra starfa þarf
sterkan vilja. Stöðug vinna, þótt liæg sje, reynir meira
á kraftana en grettistök með löngum hvíldum. Lifnaðar-
hættir letingjans líkjast oft hernaði, þar sem skiftast á
snarpar árásir og athafnaleysi.
]?ví miður mun það satt, að kenslufyrirkomulag vort
muni vera til þess fallið að ala á slíkri hugarleti. Kensla
skólanna virðist stefna að þvi, að gera livern einasta nem-
anda „marglyndan“, cins og vjer áðan nefndum það.
peir neyða unglingana til að bragða á öllu, en girða fyrir
með námsgreinafjöldanum, að þeir geti sint nokkru svo að
um muni. petta dregur stórum úr starfslöngun og fram-
takssemi nemendanna. Fyrir nokkrum árum var starf
stórskotáliðsins franska tiltölulega lítilsvert. Nú hefir gildi
þess tífaldast. Hvernig má það vera? Jú, áður fyrri þá