Menntamál - 01.04.1971, Blaðsíða 25

fullorðinnamenntun, þar sem nemendur búa yfir
ólíkri reynslu og margs konar og misjal'nri þekk-
ingu.
Áður hefir verið drepið á nauðsyn )>ess, að
miða framboð fullorðinnamenntunar ekki ein-
ungis við sjálfkrafa eftirspurn, heldur leita uppi
þarfir almennings og vekja hann til vitundar
um þær — breyta duldum þörfum í meðvitaðar
þaríir, eins og það liefir verið nefnt. Óvíða mun
meiri þörf á þessu en í sambandi við borgara-
námið. FjöJbreytni í framboði er licr ákaflega
mikilvæg, bæði livað varðar viðfangsefni og
kennsluform. Kennsla í ræðumennsku og fund-
arstjórn (sem er því nær það eina af þessu tagi,
sem ég veit til að fram hafi komið óskir um) er
ágæt svo langt sem hún nær. Bein reynsla af
fundarstörfum og öðrum skyldum hópstörfum
er þó margfalt mikilvægari, en slíka reynslu er
sennilega auðveldast að veita á stuttum nám-
skeiðum í nánum tengslum við raunveruleg við-
fangsefni daglegs lífs.
II.
Það er ekki ætlun mín að ræða liér almennt
um skipulag fullorðinnakennslunnar sem þáttar
í fræðslukerfinu í heild né heldur um ytri þarfir
hennar, svo sem húsnæðisþörf og mannaílaþörf.
Orfáar athugasemdir um þessi efni vildi ég þó
láta fljóta hér með.
]. Ff gert er ráð fyrir sérstökum stofnunum
til að annast fulforðinnamenntun, verður
eitt meginhlutverk slíkra stofnana að sjálf-
sögðu að standa fyrir beinni kennslu af ýmsu
tagi. Annað meginhlutverk verður hins veg-
ar (eins og þegar liefir verið drepið á) að
vera miðstþð þekkingar og reynslu um aflt
sem lýtur að efni og skipulagningu fullorð-
innakennslu og að miðla öðrum, sem sinna
vilja fullorðinnamenntun, af þeirri þekk-
ingu og reynslu. Fullorðinnakennslan er
ekki aðeins of margvísleg heldur einnig of
mikilvæg til þess að æskilegt sé að nokkur
einn aðili hafi liana alla með höndum. Verk-
efni miðstöðvarinnar yrði því m. a. að þjálfa
fullorðinnakennara; að útvega leiðbeinend-
ur og heimildarmenn; að hafa milligöngu
milli fjölmiðla og fjarnámsmanna, skóla og
utanskólanemenda, menningarstoínana og
almennings; og að beita sér fyrir samningu
kennslubóka til sjálfsnáms.
2. Miðstöð fullorðinnamenntunarinnar þarf að
eiga sér samastað, meðal annars kennslu-
rými, ekki sízt ef hún á að sjá fyrir kennslu
með venjulegu skólasniði. Flins vegar er
mikilvægt, að kennslustaðir séu sem flestir
og dreifðastir, bæði vegna hentugleika nem-
endanna og til þess að geta tengt kennsfuna
eftir þörfum við nánasta umhverfi nemend-
anna. Einnig má ltenda á, að skólastoia er
ekki alltaf hentugasti kennslustaðurinn. Oft
getur átt betur við að kennsla fari fram á
söfnum eða í félagsheimilum eða — ekki sízt
ef um er að ræða vissa þætti tómstundanáms
og borgaranáms — í heimahúsum.
3. Fullorðinnakennslan gerir aðrar kröfur um
þekkingu og þjálfun kennarans en kennsla
unglinga á skólaaldri. Jafvel þótt um skóla-
nám sé að ræða, valda aldur, reynsla og
námshvatir nemendanna því, að sérstakra
kennsluaðferða er þörf. Hér er þó frekar
um viðbótarmenntun skólakennara að ræða
en um sköpun nýrrar kennarastéttar. Hins
vegar ber að minnast þess, að auk kennara
þarf í fullorðinnakennslunni á að halda leið-
beinendum og stjórnendum sem stýra
kennslunni án Jæss að kenna sjálfir. Á Jætta
einkum við Jtegar „kénnararnir“ eða heim-
ildarmennirnir eru sérfræðingar án reynslu
af kennslustarfi.
4. Varðandi stjórn fullorðinnakennslunnar
virðist mér athugandi livort Jreim fræðslu-
yfirvöldum, sem á henni bera endanlega
ábyrgð, gæti ekki orðið til gagns að eiga að-
gang að eins konar ráðgjafarnefnd, sent i
ættu sæti fulltrúar einhverra þeirra fjöl-
mörgu aðila, sem Jjyrltu að láta fullorðinna-
menntun til sín taka. Má þar nefna til
dæmis vinnuveitendur og verkalýðssamtök,
MENNTAMÁL
55