Menntamál - 01.08.1971, Blaðsíða 11

vigt, málband, tommustokk og tilbúna peninga
í búðarleikinn.
I>egar börnin hafa náð valdi á því að telja, eru
þau mjög upptekin af hvers konar teningaspilum
eins og ludo, domino og öðrum einföldum spil-
um. Fá þau hér góða æfingu í meðferð talna. Að-
ur en varir vaknar áhugi þeirra á að skrifa tölur
og nota þær í sambandi við leiki sína, t. d. að
skrifa niður fjölda slaga eða lengdina á borðinu,
sem þau hafa verið að slá máli á. Reikningslistin
er á næsta leiti.
IV. Niðurlag
„Þekkingin hefst með reynslunni, ekki orðum,“
sagði Pestalozzi forðum. Börnin þurfa að læra
fyrst með því að horfa, hlusta og taka eftir, með
því að snerta, þreifa á og handfjalla hlutina og
upplifa þá. Áður en formlegt skólanám hefst,
þurfa börnin ab' hafa notið mar.gvíslegrar reynslu.
Sum hafa notið ríkulegrar reynslu í heimahúsum
og í leikskólum, önnur sáralítillar. Hafa ber einn-
ig í huga, að börnin, sem korna í 6 ára deildir,
hafa ekki einu sinni öll náð 6 ára aldri, hvað þá
6 ára vitsmunaþroska. Lífaldursdreifingin er
væntanlega frá 5 ára og 9 mánaða lil 6 ára og 9
mánaða. Mismunurinn á greindaraldri er þó enn-
þá meiri. Er því ljóst, að hér er um mjög mis-
þroska hóp að ræða. Meðal annars vegna þess
álít ég, að leikskólastarfsemin eigi að mynda
grundvöllinn að kennslu 6 ára barna og vera hinn
eðlilegi jarðvegur, sem skólanámið vex upp af.
Hið tiltölulega frjálsa starfsform leikskólans tel
ég mikils virði til þess að fullnægja einstaklings-
legum þörfum hins mislita hóps 6 ára barna, sem
forskólabekki sækja.
Ég hef hér eingöngu rætt um þátt leikskóla-
starfseminnar í forskólabekkjum, þar eð sá þátt-
ur er kennurum lítt kunnur. Veit ég einnig, að
mér fróðari menn munu kynna þá þætti, er lúta
meir að beinum undirbúningi að formlegu skóla-
námi, m. a. hinum svokölluðu foræfingum. Væri
mikilsvert að gerðar yrðu rannsóknir á gildi for-
æfinganna og áhrifum þeirra á námsárangur nem-
enda, ekki bara í bráð, heldur í lengd.
Fyrir um það bil fjórum árum kom út á veg-
um menntamálaráðuneytisins í Englandi viða-
mikil skýrsla stjórnskipaðrar nefndar, sem fjallar
um endurskoðun á skólakerfinu þar í landi. Geng-
ur þessi skýrsla undir nafninu „The Plowden Re-
port“. Rætt var m. a. um hugsanlegar breytingar
á skólaskyldualdri og tekinn til bliðsjónar hærri
skólaskyldualdur t. d. á Norðurlöndum, sem sum-
ir nefndarmanna töldu til fyrirmyndar. Tillögur
í þessa átt voru þó felldar á þeim forsendum, að
reginmunur væri á þeirri menntun eða uppeldi,
sem börn á aldrinum 5—7 ára nytu í Englandi
og í þeim löndum, þar sem hærri skólaskyldu-
aldur væri. í niðurstöðum skýrslunnar segir eitt-
hvað á þá leið, að í Englandi fari námið í „infant
schools" (fyrir 5—7 ára börn) fram aðallega í leik
og skapandi starfi, en í þeirn löndum, þar sem
skólaskyldualdur væri hærri, virtist slíkt skorta í
upphafi skólagöngu. Töldu nefndarmenn, að leik
og skapandi starfi væri fórnað fyrir formlega
kennslu, vegna þess hve skólaskyldan kæmi seint.
Og þeir klykkja út með jtessum orðum: „We
should not want this to happen in England." Ég
tek undir með þessurn ensku skólamönnum. Það
má ekki koma fyrir á íslandi, að við fórnum leik
og skapandi starfi fyrir formlega kennslu í lestri,
skrift og reikningi á þessum aldri. Leikskólastarf-
semin með leik og skapandi störf á að koma fyrst,
og mynda ramma utan um forskólabekkinn. í
annarri röð ketnur formlegt skólanám eftir því
sem þroski einstaklinganna leyfir.
Barnið sjálft og persónuþroski þess á að vera
/iö'/jtðviðfangsefni forskóiabekkjar — ekki ákveðn-
ar námsgreinar.
MENNTAMÁL
117