Bjarmi - 01.05.1922, Síða 12

92
B J A RMI
Frá Alþingi.
Pað var fremur aðgjörðalítið í kirkju-
málum; fjekk 2 frumvörp frá stjórninni,
annað um hitun kirkna og feldi pað.
Auðvitað má segja að pað sje »neyðar-
úrræði« að lögbjóða upphitun kirkna,
jafn eðlilegt og sjálfsagt sem pað virðist
— en pað er ekki meira »neyðarúrræði«
en margt annað sem pjóðfjelagið »neyð-
til«, t. d. aö lögbjóða »griphelda giröingu«
um kirkjugarða.
Hitt var miklu yfirgripsmeira, bygt á
frv. biskups um presta og prófasta. F’ví
var vísað í efri deild aftur til stjórnar-
innar og hún beðin að leita álits sýnó-
dusar, guðfræðisdeildar háskólans og hjer-
aðsfunda um pað.
í pví frv. er safnað saman mörgum
eldri ákvæðum, en merkustu nýmælin,
sem einnig vöktu andmæli alpingisnefnd-
ar, eru um embœttisgengi presta. Aðai-
skilyrðið er, sem áður, að hafa lokið guð-
fræðispófi við háskóla ísands, Hafnarhá-
skóla fyrir 1. okt. 1916 eða Prestaskóla
íslands. En eftir frv. getur ráðherra veitt
undanpágu frá pessu, ef biskup mælir
með pvi.
1. Peim, er lokið hafa fullnaðarprófi til
prestskapar að evangelisk-Iúterskum
sið á erlcndum háskóla eða presta-
skóla.
2. Peim, er tekið bafa fullnaðarpróf á
evangelisk lúterskum trúboðsskóla
eða kennaraskóla. Pessa menn má pó
pvi að eins skipa i prestsembætti.
a. Að prestakall standi óveitt að lög-
legum umsóknarfresti liðnum sakir
pess, að enginn maður, löghæfur
samkvæmt 3. gr., liafi sótt, og
b. Að meiri hluti safnaðar, eða ef
fieiri eru, pá hvers safnaðar í
prestakallinu hafi kjörið manninn
á löglegum kjörfundi.
Bjarmi er ekkert lnæddur við pessi
fyrirmæli, og getur frætt alpingisnefndina
og aðra, að flestir lúterskir krislniboðs-
skólar, sem senda kristniboða til heið-
ingja, og við pá mun hjer átt, heimta mikið
meiri guöfræðismentun og lengri skóla-
göngu en kennaraskóli vor. — En betur
kynnum vjer við að slikum kristniboðum
og kandidötum frá prestaskó.lum með fárra
ára nám að baki væri gert að skyldu að
hafa gengt kristiboði eða prestskap 4—6
ár og kennara kenslustörfum í 10 ár áð-
ur en peir gætu fengið prestsembætti hjer-
lendis. Starfið proskar margan betur en
skólavist.
Biskup skrifar svo um pessi nýmæli
i tillögum sínum.
Með lögum nr. 36, 11. júlí 1911, um for-
gangsrjett kandídata frá háskóla íslands
til embætta, voru leidd í lög fyrirmæli
um, að peir einir hafi rjett til embætta
hjer á landi, er tekið hafi embæltispróf
við háskóla vorn í peim fræðigreinum,
sem par eru kendar og próf haldið í. Með
pessum lögum eru hin sjerlegu skilyrði
til prestskapar innar pjóðkirkjunnar einnig
takmörkuð. Pessi takmörkun var óneitan-
lega í góðum tilgangi gerð, sem sje peim,
að styðja að próun hins unga islenska
háskóla. En hún var áreiðanlega jafnframt
spor i öfuga átt, — í einangrunaráttina,
sem aldrei hefir verið talin holl neinni
andlegri lifspróun, — ærið öndverð allri
stefnu timans á pessu sviði, ekki sist um
Norðurlönd, og par einkum innan hinna
evangelisku lútersku pjóðkirkna. Á síð-
ustu árum hefir sú stefna fengið byr
undir báða vængi, sem vinnur að pvi,
að pað háskólapróf, sem 1 einu landinu
veitir rjett til prestembætta, veiti sömu
rjettindi meðal frændpjóðanna í nágranna-
löndunum. Og í Danmörku sjerstaklega
hefir rjettmæti pessarar stefnu pegar
verið viðurkent með lögum (nr. 365 28.
júni 1920) til að ráða bót á preslaskorti
innan pjóðkirkjunnar, — lögum, sem vafa-
laust boða tímahvörf par í landi, sjer-
staklega að pví er snerlir skilyrðin til
prestskapar. í lögum pessum er kveðið
svo á, að menn, sem tekið hala embætt-
ispróf í guðfræði, við háskóla, við presla-
skóla (»Undcrvisningsanstalter for Piæst-
er«) eða hjá prófnefndum (»Eksalne,ls‘
kommissioner«) erlendis (wudenfor Riget«),
og með pví öðlast rjett til embælla scm
prestar évangel.-lúterskra safnaða í pvi
landi, sein prólið er lckið, gcti mcð viss-
um skilyrðum fengið veitingu fyrir prests-
embættum í pjóðkirkjunni. Með pcssum
lögum er pví einnig kandídötum frá há-
skóla vorum veittur rjettur til prestskapar
innar dönsku pjóðkirkjunnar. En lög
pessi fara lengra í rýmkunaráttina. Með
peim er ekki að eins prestum danskra
frísafnaða heima og erlendis, sem starfað
hafa 4 ár svo sem trúboðar meðal heið-
inna pjóða, heldur og leikmönnum, bæði