Bjarmi - 01.06.1923, Qupperneq 1

BJARMI
■== KRISTILEGT HEIMILISBLAÐ
XVII. árg. Reykjavík, 1. júní 1923. t—* cc I >-*
Styrksl pú í náðinni, sem fœst fyrir Jesúm Krist. (II. Tím. 2, 1.).
Við skólasetningu
20. okt. 1 922.
Erindi eftir síra Ásmund Gtiðmundsson
skólastjóra.
Velkomin öll, gestir og nemendur.
— í dag er lagt á nýjan áfanga eftir
sumarhvíld skólans. Er því ekki
nema eðlilegt, þótt við samferðafólkið
bregðum hönd fyrir augu og reyn-
um að skygnasl fram á leið. Okkur
langar til þess, að gera okkur það
ljóst að einhverju leyti, hvert halda
skal, því að okkur nægir ekki það
eitt, aö vera á ferðinni. Enda er
þess full þörf. Vegur íslenskra al-
þýðuskóla er enn óruddur og óvarö-
aður.
Þó virðist þar móta fyrir einhverj-
um leiðarmerkjum og ætla jeg að
reyna, að segja yður frá nokkrum
þeirra, er bera við frá mínu sjónar-
miði.
Reynsla annara þjóða ein verður
okkur ekki nóg leiðsögn, jafnvel ekki
reynsla þeirrar þjóðar, sem alþýðu-
skólastefnan nú á tímum er runnin
frá og íslendingar hafa lifað í menn-
ingarsambandi við um langan aldur.
Að vísu geturn við sótt þangað marg-
ar mjög góðar bendingar og kynst
einlægri viðleitni, iniklum áhuga og
heitri ættjarðarást. Fellur það aldrei
úr gildi, sem Kristen Kold kennari
sagði um fyrsta alþýðuskólann, að
hann ælli að kenna fólki að elska
Guð, náunga sinn og ættjörð sina.
En okkur, sem lifum einangraðir
uppi við hrjósturhlíðar, er svo ólíkt
farið þeim, er búa á sljettum akur-
löndum nærri heimsmenningunni.
Við verðurn að leggja einstigi um
klungur og ala þá von í brjósti, að
sú þrönga braut muni liggja til lifs-
ins fyrir okkur. t*að sem sjerstaklega
einkennir islenska unglinga, er koma
í alþýðuskóla af innri hvöt, mun
vera löngunin að fá að vita, þessi
heilaga þrá, sem vaknar þegar í
fyrstu æsku með óþrjólandi afli. Og
innan um má finna, því að kynstofn-
inn er góður, svo djúpa hugsun, að
reynt er að berjast við sumar ráð-
gátur heimspekinnar, sem menn eins
og Spinoza og Kant hafa glímt við.
Alþýðuskólarnir á íslandi mega í
starfi sínu treysta örugt þessari ó-
seðjandi löngun. Hún breytist ekki,
svo framarlega sem þeir hafa eitt-
hvað veigamikið að bjóða henni. En
vei þeim, ef þeir gefa steina fyrir
brauð, því að þá styðja þeir aðeins
að hroka og uppskafningshætti, en
fáfræðin helst hin sama, eða meiri.
Hjer hentar ekki aðferð, sem tíðkast
mjög í mörgum alþýðuskólum er-
lendis, sifelt fyrirlestrahald, undir-
búningslífið, en vægar kröfur gerðar
til nemendanna sjálfra. Slíkt kann
að vera þeim vænlegt til hvíldar og
hressingar í svip, en holl fæða er
það ekki til langframa eins og einn
okkar besti skólamaður skrifar ný-