Bjarmi - 01.05.1933, Blaðsíða 5

BJARMI
69
talsins um þá hreppa og kaupstaði, sem
ekki svöruðu, er borin saman, kemui- í
ljós, að á öllu landinu eru m. k. um 200
fávitar og í þeim hóp 28 börn yngri en
10 ára, 34 10 til 20 ára og 72 20 til 40
ára, hinir eldri eða aldur ótilgreindur.
Sennilega eru þeir þó í raun og veru tals-
vert fleiri, einkum hálfvitarnir, sem oft
er hægt að gjöra sjálfbjarga, ef þeir fá
nógu snemma tilsögn við sitt hæfi. Sje
gjört ráð fyrir, að framtalið á manntals-
skýrslu frá þeim 2/5 hlutum landsmanna,
sem ekki svöruðu nefndinni í þessu efni,
sje jafn ófullkomið og frá hinum 3/5 hlut-
unum, ættu fávitarnir að vera alls um 260
og um 80 þeirra innan tvítugs aldurs:!:).
Pessi hópur barna og unglinga og for-
eldra þeirra og systkina hrópar beinlín-
is og óbeinlínis á hjálp og vernd þjóð-
fjelagsins.
Pví var það, að marggreind nefnd samdi
frumvarp um stofnun fávitahælis og af-
henti stjórninni snemma árs 1931. Þegar
stjórnin lagði það ekki fyrir þingið, flutti
Guðrún Lárusdóttir frumvarp í sömu átt,
en í nokkuð breyttri mynd, og tók það aft-
ur upp á síðasta þingi, og var því þá vís-
að til undirbúnings stjórnarinnar. Von-
andi er, að ekki verði lengi úr þessu sét-
ið á rjetti varnarlausustu vesalinganna, og
rjettur þeirra er vernd og leiðsögn í góð-
um hælum.
Ef vel á að vera, þarf þjóð vor að eign-
ast innan skamms þessi hæli vegna fá-
anna:
1. Skóla og vinnuhæli fyrir börn, sem
eru hálfvitar, taka mætti og þang-
að fyrst um sinn konur, sem eru hálf-
vitar.
*) Landlækni telst svo ti 1 í heilbrigðisskýrsl-
um sínum fyrir árið 3931, að fávitar sjeu »tæp-
lega innan við 200 og sennijega 70 til 80 á
barnsaldri.s Daufdumbir »a. m. k. 80« og »a. m.
k. 400 blindir«, en nærri allir eða 94,9% þeirr:
blindu eru konmir yfir sextugt.
2. Tvö hjúkrunarhæli, annað fyrir börn
og konui-, sem ekkert geta lært, og
liitt fyrir karlmenn, sem svo er
ástatt um, sje þeim ekki ætlaðar sjer-
stakar deildir við geðveikrahæli.
Jafnframt þarf að hafa eftirlitsmann
með fávitum í hverjum hrepp eða kaup-
stað, sem útvegaði þeim hálfvitum, sem
eitthvert starf hafa lært, góðan samastað,
hefði eftirlit með allri aðbúð þeirra og
gæfi árlega skýrslur um hagi þeirra til
skólans, er kendi þeim, eða heilbrigðisstj.
Ríkissjóður legði fram stofnkostnað og
greiddi helming meðgjafar með fávitum,
en aðstandendur eða fæðingarhreppur
hinn helming, er mætti þó ekki teljast
fátækrastyrkur. En eftirlitsmenn liálf-
vita væru mannvinir, sem enga borgun
tækju fyrir eftirlitið.
Jeg hefi ekki tíma til að færa hjer á-
stæður fyrir þessari aðgreiningu fávit-
anna, en hún er reist á reynslu annara
þjóða, sem miklu lengur hafa hugsað um
liknarráðstafanir gagnv. fávitum, en vjer.
Að sjálfsögðu mætti byrja þessi hæli í
smáum stíl fyrst í stað, og gæti vel kom-
ið til mála, að þau byrjuðu sem einka-
stofnanir með dálitlum ríkisstyrk og eftir-
liti heilbrigðisstjórnar. Væri þá, ef til vill,
meiri trygging fyrir því, að kærleikur tii
þessai’a vesalinga væri aflvaki starfsins,
en ekki hitt, að afla sjer launaðs starfs.
Sannkristileg nærgætni og þolinmæði er
nauðsynleg við öll líknarstörf, ef vel á
að fara. En þó mun hennar hvergi frem-
ur þörf en gagnvart fávitunum. Enn-
fremur hafa trúaðir. hjúkrunarmenn, sem
stundað hafa fávita mörg ár, tjáð mjer,
að margoft verði vart við trúhneigð og
nokkurrar vjtskímu í trúarátt hjá þeim,
sem ella sitja í myrkri fáviskunnar, — og
er þá mikilsvert, að hjúkrunarfólkið sje
fært um aðveita rjettar trúarleiðbeiningar.
Kristur ætlast lil þess, að lærisveinar
bans s.jeu í fremstu röð við öll líknarstörf,
þeirra hlutverk er að leiðbeina og reisa við.