Heima er bezt - 01.11.1951, Blaðsíða 8

264
Heima er beizt
Nr. 9 •
Þegar Jón Sigurðsson
mætti ekki til alþingis
í 7. bindi Blöndu er stuttur
þáttur um alþingiskosningar í
ísafjarðarsýslu árin 1844—1903.
Þar er þess meðal annars get-
ið, að Gísli hreppstjóri Bjarna-
son í Ármúla hafi verið vara-
þingmaður ísfirðinga kjörtíma-
bilið 1858—64, en einmitt árin
1861 og 1863 hafi Jón Sigurðsson
ekki sótt Alþingi og Gísli í Ár-
múla því átt rétt til þingsetu í
hans stað, en aldrei tekið þar
sæti. Bætt var því þarna við, að
óvíst væri nú hvort varaþing-
manninum hafi verið kunnugt
um forföll aðalþingmannsins,
eða að Jón Sigurðsson hafi ekki
fýst að láta varaþingmann sinn
mæta, ellegar Gísli hafi ekki tal-
ið sér tilhlýðilegt að setjast í
sæti hans.
gætasta hest á Austurlandi, og
eflaust víðar, Hjartarstaða-
Blesa. Ég skal ríða á vaðið og láta
þig hafa nokkrar vísur, sem
urðu til á Blesa-baki:
Líkt væri þér að láta nú
líf og æðar blossa.
Yndisleg er Óðins frú1)
undir hófakossa.
Lestu vegi fanna fróns,
festu eigi trega.
Gesta- á -heyi Hvannár-Jóns
hresstu þig feginslega.
Þú skalt hlaupa — hlaupa nú
heim yfir grund og mela,
enda saup ég — saup ég nú
svo lítið á pela.
Ýmisskör1) af ísahreim
ymur í förum þínum.
Þessi svör við harðan heim
hæfa kjörum mínum.
Árin sjö eg átti þig,
oft þú dreifðir trega
— þriðjungs ævi þinnar stig —
— Þakka þér ástsamlega.
Benedikt Gíslason
frá Hofteigi.
Ég hefi nýlega rekist á tvær
greinar í Þjóðólfi, sem skýra
þetta mál til hlýtar. Er helst svo
að sjá, sem einhverjir sýslubúar
hafi látið í Ijós óánægju sína yf-
ir því, að enginn þingmaður fyr-
ir ísafjarðarsýslu mætti á Al-
þingi árin 1861 og 63.
Hefur þá Gísli sent Þjóðólfi
eftirfarandi greinarkorn, sem
birtist þar 18. apríl 1864:
„Vegna þess að engi þingmað-
ur fyrir ísafjarðarsýslu hefur
verið á Alþingi 1861 og 63, finn
ég mér skylt að skýra almenn-
ingi frá hvar fyrir ég sem vara-
þingmaður ísfirðinga mætti ekki
á 2 þessum þingum.
Var það af þeim ástæðum að
innköllunarbréf það, er ég fékk
frá herra Jóni Sigurðssyni, dag-
sett 20. maí 1861 í Kaupmanna-
höfn með tók ég 10. júlí, þá óvið-
búinn að fara. En til þessa síð-
asta Alþingis hefi ég ekkert köll-
unarbréf fengið, og vænti því
vafalaust, að alþingismaður,
herra Jón Sigurðsson mundi
vera á Alþingi seinastliðið sum-
ar. Álít ég því enga mína skuld
þó ísafjarðarsýsla hafi verið
þingmannslaus tvö seinustu Al-
þingi.“
Skrifað í septembermánuði
í Ármúla 1863.
G. Bjarnason.
Jón Sigurðsson svaraði Gísla
með svolátandi greinarstúf, sem
er að finna í Þjóðólfi 13. júní
1864:
„Hinn virðulegi varaþingmað-
ur fyrir ísafjarðarsýslu hefur
fundið sig knúðan til að lýsa því
yfir, að hann áliti það enga sína
skuld að ísafjarðarsýsla hafi
orðið þingmannslaus á tveimur
síðustu Alþingum.
Ég skal fyrstur manna játa, að
þetta sé án efa satt, og líka hitt
að skuldin sé mín að vissu leyti.
En ég vona samt að fleira verði
að taka til greina en það, að
þingmaður mæti hver fyrir sína
sýslu. Og þannig er ástatt fyrir
mér. Ég hefi ætíð á Alþingi lát-
ið mér annt um að fylgja fram
aðalmálum lands vors, og þar eð
þeirra er helst von frá stjórninni,
þykist ég geta ráðið hvort ég
geti gert nokkuð gagn á Alþingi
helzt af því hver afgreiðsla verð-
ur frá stjórnarinnar hálfu á að-
almálum vorum til þings.
Þegar ekkert sérlegt aðalmál
kemur fyrir og sé ekki annað en
kjósendum mínum sé borgið
með mín (þannig í Þj., á líklega
að vera: sín) mál, þá virðist mér
að ferð mín til Alþingis geti ekki,
sem menn kalla, svarað kostn-
aði. En þetta veit ég ekki og get
ekki vitað í hvert sinn og get
ekki vitað fyrr en seint, því mál-
in eru ekki afgreidd fyr, og þar
eð ég á heima í Kaupmannahöfn,
þá getur hæglega svo aðborið, að
þegar ég fæ að vita hvað verður,
þá sé hæpið hvort bréf verður
komið til varaþingmannsins í
tíma, og þaraf kann aftur að
leiða að hann fái bréfið of seint
og sýslan verði þingmannslaus á
Alþingi.
Ég get einungis sagt þetta, að
eftir minni ætlan hefur hvorki
landið né sýslan slökkt neinu
niður við það þingmannsleysi,
sem hér hefur orðið, en hvort
kjósendum virðist það sama,
verður á þeirra dómi.“
Kaupmannahöfn, 24. maí 1864
Jón Sigurðsson,
þingmaður ísfirðinga.
Þessar smágreinar bera tvennt
með sér. — Hið fyrra að Gísli
bóndi í Ármúla hefur ekki verið
haldinn neinni metnaðarsýki.
Vafalaust má telja, að honum
hefði verið innan handar að
komast til þings — þótt óviðbú-
inn væri •— er honum barst bréf
Jóns Sigurðssonar 10. júlí 1861.
Alþingi var þá eigi slitið fyrr
en oftast seint í ágúst og 1861
þann 19. ág. Var þá hér um mán-
aðar þingsetu að ræða. En Gísli
virðist hafa metið meira að sinna
búi sínu. Var hann líka búhöld-
ur góður og lengstum meðal efn-
uðustu bænda við ísafjarðar-
djúp. Má og vera að óframfæri
hafi valdið hér nokkru um, og
ekki síður að hann hafi ekki tal-
ið sig eiga sérstakt erindi á Al-
þingi.
!) Jörðin.