Heima er bezt - 01.11.1951, Síða 12

268
Heim*a er beizt
Nr. 9
spæni — hefilspæni — og
kveikja þar í eld, á síðustu
stundu, þegar örnin má ekki
stöðva sig og lendir því í eldin-
um. Þennan atburð man alltaf
það, sem er í arnarlíki eða í
vargsham, og forðast því reyk
og eld. Einnig á hluti af arnar-
ham að hafa það í sínu eðli, að
bægja frá sér eldi, og koma því
í veg fyrir að hús það brenni,
sem hann er hafður í.
Fleira mætti segja til ályktun-
ar um margar af þessum eld-
gömlu sögum um goð og tröll og
jötunheima. Bústaðir tröllanna
voru venjulega hellar, klæðnaður
þeirra einhverskonar skinn-
úlpur og oft skorpnar. Þjasi er
róinn á sjó að veiða sér til mat-
ar. Hrímþursar hafa búið þar
sem kuldar hafa verið iðulega
og fannkoma mikil, og hafa því
getað verið skrýtilega búnir, eða
í útliti. Hér er um einhvern
raunveruleik að ræða, þó sumt
sé öfgum blandið, t. d. stærðin,
því við öfgum er alltaf hætt í
frásögnum, sem gengið hafa
manna í milli öldum saman.
Það mun lítill vafi á því, að
þessar frásagnir um tröllin og
hrímþursana o. s. frv. eru að
einhverju leyti lýsing á frum-
stæðum steinaldarþjóðflokki,
sem komizt hafa inn í sagnir
norður, jafnvel norður undir ís-
belti síðustu ísaldar, staðið á
lágu stigi, bæði sér til matbjarg-
ar og varnar. En annar þjóð-
flokkur kemur sunnan að og
þokast norðureftir og þrengir að
hinum, sem fyrir var. Hann hef-
ur staðið betur að vígi í lífsbar-
áttunni, kannske verið eitthvað
fegurri útlits, haft eitthvað betri
vopn, meiri þekkingu og eitt-
hvað meiri gáfur, hefur því skil-
yrði til að leggja þann, sem fyr-
ir er, undir sín yfirráð eða að
ná þeirra landi. Foringjar hans
verða því, sá sem hefur mestar
gáfur (Óðinn), sá sem sýnir
mestan dugnað og kraft í bar-
daga (Þór) o. s. frv. Eftir því
sem tímar liða og aldir, verða
þessir forustu- eða fyrirsvars-
menn að goðum, enda ekki ó-
líklegt, að þessi þjóðflokkur hafi
verið kominn af forfeðradýrk-
endum, því sú trú er ennþá til,
að einhverju leyti í hinum suð-
lægari heimi, en að sunnan eða
suðaustan mun hann hafa kom-
ið, kannske um langa vegu. Mér
finnst nafnið Æsir benda til
þess. Hér er þá kominn grund-
völlurinn að Ásatrúnni og öllu
því, sem utan um þær sagnir og
sögur hefur spunnizt, eftir því
sem aldir liðu.
Mér hefur alltaf fundizt margt
einkennilega líkt um heimsslita-
kenningu biblíunnar og Ásatrú-
arinnar og hef því grun um, að
báðar séu af sömu rót runnar,
eða að önnur sé af hinni komin.
Báðar hafa það sameiginlegt
sérstaklega, að heimurinn eigi
að farast í eldi, og ástæðan til
þess er sú sama: vonzka mann-
anna og illverk.
Til eru sagnir og jafnvel forn
skrif, um að í fyrndinni hafi ver-
ið til vestur í Atlantshafi stórt
land, sem nefnt hefur verið At-
lantis, og hafi það verið byggt
mönnum. En vegna ógurlegra
eldsumbrota, sem þar hafi kom-
ið upp, hafi þetta mikla land
aUt horfið niður í sjávardjúpin,
með öllu sem á því var lifandi.
Hafi þetta verið einhverntíma
raunveruleiki, má geta nærri
hve stórkostlegur náttúruvið-
burður hér hefur átt sér stað og
engin furða, þó þekkingarlitlir
menn drægju af því — að okk-
ur finnst — einhverjar ályktanir,
og slíkur atburður hefði djúp og
varanleg áhrif, því þessum at-
burði hlýtur að hafa fylgt ógur-
legur eldur, reykur og myrkur,
því stjörnur, tungl og sól hafa
horfið sjónum manna, og engin
furða, þó að inn í heimsslita-
kenninguna kæmi sú skoðun, að
sól og tungl farist lika, þegar
hin miklu ragnarök koma, að
allt þurrlendi jarðar brennur
upp og sekkur í sjó, eins og
þessi mikli atburður gaf mönn-
um tilefni til að halda að yrðu
örlög jarðarinnar — í bili. —
Heimsslitakenning biblíunnar
mun vera eldri en sú norræna
en hefur seinna flutzt eða kom-
izt inn í Ásatrúna, dálítið breytt.
Eins og margir vita, eru til
skrifaðar sögur, sem kallaðar
eru Riddarasögur, og eru það
sögur frá afargamalli tíð. í þeim
sögum kemur fyrir, að talað er
um kynjadýr eða skrímsli, sem
kallað er. Fingálkn, sem fóru
um á jörðunni. Flugdreka, sem
flugu um í loftinu o. s. frv. og
áttu menn stundum að hafa
getað haft not af þeim eða far-
ið í þeirra ham, ef mikið lá við,
til dæmis að vinna sigur í ófriði.
Sjálfsagt er hér um mikið
sagnabrengl eða ýkjur að ræða,
sem komizt hafa inn í sagnir
sem yngri voru, úr einhverjum
sögnum, sem voru miklu eldri.
Þar með er enganveginn sagt, að
allar frásagnir um skrimsli séu
tómur tilbúningur.
Fræðimenn segja, að á svo-
kallaðri miðöld jarðlífsins, sem
á að hafa staðið yfir í miljónir
ára, óralöngum tíma áður en
nokkur maður var til á jörð-
unni, og styðjast þar við stein-
gjörfingarannsóknir úr jarðlög-
um. Á þessu mikla tímabili hafi
það verið skriðdýr af allskonar
tegundum og stærð, sem lifðu á
fasta landi jarðar, en á seinni
hluta þessa óralanga tímabils
urðu til af skriðdýrastofni, svo-
kalaðar flugeðlur, mikil ferlíki,
sem liðið gátu um loftið. — Allt
flugnakyn á til skriðdýra að
telja. — Á seinni hluta þessa
mikla jarðsögutímabils var mik-
ið af hinum svokölluðu risaeðl-
um, af allskonar gerðum og hinu
fáránlegasta útliti, og stærðin
á sumum var svo mikil, að jafna
má við meðal hús. Þegar jarð-
lífs tímabili þessu fer að hnigna,
fara spendýr að koma fram, og
út af maðurinn. Þó að fræði-
menn skipti jarðlífs sögunni í
viss tímabil, þarf enginn að
halda, að þessar breytingar ger-
ist með skjótum hætti. Óra tími
líður frá því að hnignun byrjar
á líftegundum þar til aðrar taka
verulega við, svo hinar fyrri geta
að einhverju litlu leyti verið til,
langt inni í tímabili hinna
næstu. Þó að maðurinn sé til-
tölulega ungt jarðlífsfyrirbrigði
og framkominn á annarri jarð-
lífsöld, eða hini svokallaðri ný-
öld — eins og það er skilgreint
— er vel mögulegt að til hafi
verið skriðdýr eða skriðdýra-
eðlur að einhverju litlu leyti
fram á mannöld, jafnvel fram á
steinaldartímabil mannsins eða