Heima er bezt - 01.11.1951, Page 15

Nr. 9
Heima er bezt
271
ELlAS MAR:
Reykjavíkurþáttur
Elías Mar
Mér eru minnisstæð haustkvöldin í
Reykjavík frá því ég var barn, þessi lygnu,
friðsælu kvöld, er ég sat með stöllu minni
niður í flæðarmálinu framundan siátur-
húsunum, og við tylltum okkur tæpt
fram á þangivaxna klettabrún til að horfa
á sólariagið, þögul og hátíðleg eins og við
messu. Kannske héldum við hvort utan
um annað; ég man það ekki; en ef svo
hefur verið, mun hvorugt okkar hafa lagt
neina dýpri merkingu í það og varla vit-
að af því; svo sagði ég henni sögur. Mik-
ið þótti henni gaman, þegar ég sagði
Segir fátt af feigraval,
forni ættar-Iaukur.
Hér í þínum höfðingssal
heilsa ég þér Gaukur.
Þessar vísur hefur Olöf á Rauðamel gert:
Gert við staf:
Hjálp mér veitti hönd þín virk
hlynti að endurbótum,
geng ég þráðbein glöð og styrk
götuna á þremur fótum.
Sáðning og uppskera:
Eg alltaf hata óheppni
illa rata stundum.
Til góðs mér fatast gleðin dvín
gjaldið hrat í mundum.
Þessar tvær sléttubandavísur eru eftir
séra Sigurð Norland í Hindisvík.
Um Strandakirkju:
Dauða sanda andar á
auðug Strandar kirkja.
Snauða landið höldar hjá
hauðurs bandi yrkja.
Vatnsheld sléttubönd:
Orkt þegar aðflutningsbann var á áfengi:
Hrósa sveigar, mættu menn
munað slíkan tvinna.
Rósa veigar ættu enn
unað líkan vinna.
henni sem ævintýralegastar sögur, og mik-
ið þótti mér gaman, þegar ég vissi, að
henni var skemmt. Ég vildi mikið gefa
fyrir að hafa nú á valdi mínu þann ein-
falda frásagnarhátt, þá barnslegu frásagn-
argleði — og jafn þakklátan hlustanda.
Hún spurði mig um allt, sem henni gat
til hugar komið að spyrja um; og ekki
bar sú ráðgáta á góma, sem ég gat ekki
leyst úr. Ég leit fjarrænum augum inn í
roðann í vestrinu og taldi sjálfum mér
trú um, að ég væri bæði gáfaður og góð-
ur; og mér leið óendanlega vel. Þessi
augnabiik voru fljot að líöa. En þau
fylgja mér ævilangt. Ég vona, að ég verði
aldrei svo gamall né fjarri uppruna min-
um, að þau hverfi mér. Þau eru dýrmæt
eign, og ég flý stundum á náðir þeirra,
þegar mér leiðist. Það var þá, sem ég lærði
að meta fegurð Esjunnar. Ég hef ekki enn-
þá séð fegurra fjall en Esju, þegar hún
skiptir litum við sólarlag á haustkvöldi.
Ég hef ekki ennþá scð lygnari sjó en
roðagullinn flóann. Litlir bátar gáruðu
flötinn. Hógværir fuglar blökuðu vængj-
um. Það var kvöld. Svo þegar ég hafði
lokið sögu, stalla mín spurt mig ein-
hvers og öllum ráðgátum verið svarað,
þá sátum við þögul; hvorugt mælti orð
langa stund. „Kannske fæ ég að heim-
sækja hana mömmu á morgun," sagði svo
stalia mín. „En hvað það verður gam-
an,“ sagði ég. Hún átti mömmu á Vífils-
stöðum; og þótt ég vorkenndi henni það,
að mamma hennar lá á Vífilsstöðutn,
fannst mér hún þó öllu ríkari en ég, því
ég átti nefnilega enga rnömmu. Og bara
það að fá að fara til Vífilsstaða, hlaut að
vera fjarska skemmtileg tilbreyting. „Er
gaman á Vífilsstöðum?" spurði ég. „Já,
voða gaman,“ svaraði stalla mín, en hún
sagði það fremur lágt, svo að ég innti
hana ekkert nánar eftir því. Börn finna
oft, hvenær þau eiga ekki að spyrja, þótt
fullorðna fólkið sé annarar skoðunar. Ann-
ars sagði ég henni það, kannske í því
skyni að hugga hana eða beinlínis til að
finna samúð hennar, að min mamma, hún
væri dáin, og að ég myndi ekkert eftir
henni, liún hefði dáið í stóra, gula hús-
inu þarna uppfrá, það héti Franski spit-
alinn. Og þá komu tár fram í augu stöllu
minnar. „Attu virkilega enga rnörnmu?"
sagði hún ofur lágt, „alls enga möminu?"
og horfði torkennilegum augum niður í
þarann. Við héldumst í hendur lengi, svo
lengi, að þegar ég rankaði við mér, hafði
íallið að, og kletturinn, sem við sátum á,
hann var umflotinn. „Nei, Gunna!" hróp-
aði ég, „líttu á!“ En þegar hún varð þess
áskynja, að sjórinn var allsstaðar um-
hverfis, varð hún hrædd og setti upp
skeifu. — „Gunna?“ sagði ég þá, „þú ætl-
ar þó ekki að fara að gráta, þegar ég er
hjá þér?“ — „Nei!" sagði hún með ekka
í röddinni, „en hvernig eigum við að
komast í land?“ — „Eins og það sé nokk-
ur vandi, Gunna mín,“ anzaði ég örlítið
drýgindalega, „ég ber þig bara í land.“
Hún saug upp í nefið, en ég brá mér úr
skónum og sokkunum. „Haltu á þessu,
svo veð ég með þig á bakinu," sagði ég.
Hún var hrædd. „En, Guðmann, ef þú
dettur með mig í sjóinn?“ — Þessu anz-
aði ég ekki. Osköp fannst mér kjánalegt
af henni að láta svona. Átti ég að þurfa
að beita hana valdi til að ná henni með
mér á þurrt? Ég talaði um fyrir henni og
taldi í hana kjark, sýndi henni fram á,
að ekki væri hægt að húka á klettinum
öllu lengur, því að bráðUm kæmi sjór-
inn og færði hann í kaf. Og þá varð
stalla mín svo hrædd, að hún skreið grát-
andi upp á bak mér, en ég óð með hana
slysalaust í land. Aftur var allt orðið dá-
samlegt í tilverunni við sjóinn. Vætan á
hvarmi stöllu minnar glóði fagurskær við
hinztu geislum dagstjö^nunnar. Uppi á
næturfestingunni til austurs kviknuðu ör-
smá ljós. „Er þá ekki allt í lagi, Gunna
mín?“ spurði ég, „erum við kannske ekki
kornin?" — „Jú,“ heyrði ég hana segja.
Svo brosti hún, sló frá sér höndunum og
tók á rás upp að litla kofanum á stakk-
stæðinu, þar sem Oddur af Skaganum
hélt til ásarnt hundi. „Gunna! Ekki fara
á undan mér!“ kallaði ég á eftir henni og
bisaðist við að komast í sokka og skó.
„Bíddu, Gunna!‘ En hún hljóp; og þegar
ég stökk uppeftir, vissi ég ekkert, hvert
hún hafði farið, þapgað til allt í einu, að
ég heyri kallað hó. Ég nem staðar og reyni
að átta mig á hljóðinu. Þá er sagt hó aft-
ur, og örlítið þykkjulega, rétt eins og
þessi granna kvenrödd vilji gefa í skyn,
að ég sé nú meiri klaufinn að renna ekki
á hljóðið þegar í stað. En þá sé ég líka,
hvar glókollurinn hennar gægist fram við
skúr, þar sem verið er að svíða svið; og
ég þangað. Já, hér var verið að svíða svið.
Hér var allt annar heimur heldur en
niðri við sjóinn. Hér birtist ekki veröld
Frh. á bls. 282