Heima er bezt - 01.09.1952, Page 6

262
Heima er bezt
Nr. 9
veggjum og grænu túnblettum
hvísla að gestinum þes^ari sögu
í hinu heilaga hljóði öræfafrið-
arins.
Fólkið hverfur frá minningum,
ævintýrum, draumsýnum og hill-
ingum til raunveruleikans —
framhalds grasaferðarinnar. Það
rís á fætur og gengur til hest-
anna, sem nota sér óspart græn-
gresið í húsatóftunum og hlað-
varpa eyðibýlisins, taumar eru
lagðir upp á stinna makka og
stigið á bak. Hestarnir eru enn
sporhvatir eftir áninguna og nú
er riðið hratt um stund, en brátt
taka við svo ógreiðir vegir, að
varla er unnt að fara nema fet-
ið. __ pá er tíminn notaður til að
tala saman, hlátrar óma og gam-
anyrði fjúka. Það gjörir enga sök
hér, auðnin geymir vandlega það,
sem henni er trúað fyrir. Að lok-
um er komið í áfangastaðinn,
grösugan bala, milli tveggja
hæða. Þessi bali er eina
raunverulega undirlendisræman
þarna frammi í drögunum. Hér
er orðið heldur eyðilegt um að
litast, enga kvika skepnu að sjá,
nema fáeinar sauðkindur og ein
rjúpnahjón með börnin sín. Þeg-
ar staðar er numið, skipta menn
með sér verkum, sumir spretta
af hestunum, hefta þá og ganga
frá reiðtygjunum, aðrir slá upp
tjaldi og hyggja að farangrin-
um, einhver býst til að hita kaffi
og þegar allir eru komnir í einn
hóp aftur, setjast menn inn í
tjaldið og fá sér hressingu eftir
ferðalagið, rabba saman og hvíl-
ast stundarkorn. Svo er tjaldið
yfirgefið, grasapokarnir teknir,
bönd fest í þá og byrjað að tína.
Grösin mæta augum fólksins, þar
sem þau vaxa víðsvegar, ýmist í
smátoppum eða í stórum breið-
um. Þessi kjarnmikla, heilnæma
og yfirlætislausa jurt er þrifin af
áfjáðum höndum og látin í pok-
ana, sem bornir eru um öxl. Þeg-
ar þeir eru orðnir það þungir, að
óþægindi eru orðin að því að
bera þá, er skroppið heim að
tjaldinu og þeir losaðir; er inni-
hald hvers poka nefnd tlna.
Gamalt mál segir, að ein haust-
tína sé á við tvær vortínur, svo
miklu kjarnbetri áttu grösin að
vera á haustdaginn. Ekki mun
með vissu vitað um sannleika á
þessu, en e. t. v. hefir það við
einhver rök að styðjast. Hitt er
svo annað, að alltaf er ánægju-
legra og rómantískara að vera í
grasaheiði um fagra vornótt, en
á haustdegi, þótt mildur kunni
að vera og heiður á svip. Það er
líka slæmt að tína grös í mjög
miklu sólskini, þau sjást þá oft
illa og fara illa með hendur fólks,
eru svo hörð viðkomu og illt að
þrýsta þeim saman í pokunum.
En það er gott að tína þau, þeg-
ar náttdöggin hefur gjört þau
rök og mjúk, þá eru þau að vísu
ofurlítið svöl viðkomu, en í mildu
veðri gætir þess ekki, svo að
nokkurt mein sé að. — Fólkið
dreifir sér um grasalandið, sum-
ir fara einförum, aðrir leita fé-
lagsskapar náungans, sumir fara
vítt yfir og leita í sífellu eftir
meiri uppgripum, eru aldrei
kyrrir að kalla má, aðrir una ró-
legir á tiltölulega litlu svæði og
vinna vel að grasalandinu. Sum-
ir velja stærstu og álitlegustu
grösin og gæta þess, að sem
minnst rusl sé í þeim, þegar þeim
er stungið í tínupokann, aðrir
grösin eins og þau koma fyrir og
skeyta lítt um strá, mosa og lyng
og aðrar óþarfa jurtir, sem vilja
slæðast með, og segja, ef þeim
er brugðið um, að þeir „tlni ó-
hreint“, að alltaf sé nógur tími
til að tína þessi óhreinindi frá
heima, t. d. á vetrardaginn. —
Svona er það með grasatínsluna
eins og önnur störf, að hver ein-
staklingur hefur sína sérstöku
vinnuaðferð og sína ákveðnu
skoðun á verkinu. En allir eru
með lifandi áhuga við tínsluna,
og allir virðast una sér í faðmi
mildrar næturinnar i víðáttu
fjallageimsins. Þeir tímar eru
löngu liðnir, þegar stórfengleg
ævintýri gjörðust í sambandi við
grasaferðirnar, er gjörningaþoka
lagðist yfir grasalandið og fram
úr henni stigu íturvaxnir úti-
legumenn.sem numu á brott hin-
ar ungu og fríðu daladætur og
settu þær í húsfreyjusæti í heim-
kynnum sínum — eða þegar ást-
arheit voru unnin í helgri þögn
öræfafriðarins og blævorþytur,
lindaniður og svanakvak var við-
lagið við lofsöng lífsins.Slík róm-
antík bregður ekki upp hillinga-
heimum fyrir grasafólki hinnar
vélrænu og gullþyrstu 20. aldar, í
hæsta lagi skýtur brotum úr
slíkum sögum upp í huga þess,
þar sem það gengur um grasa-
landið og safnar hinni heilnæmu
nytjajurt í tínupoka sína.
En samt er alltaf eitthvað
rómantískt og heillandi við það
að vaka fagra sumarnótt fram
til fjalla, að finna faðm hinnar
djúpu auðnarkyrrðar umlykja
sig, að sjá sólina rísa yfir aust-
urbrún, sveipa fjallatindana
gullskikkjum og senda ástarbros
til alls, sem anda hrærir. Slíkt
vekur lotningu og gleði og gefur
minningu, sem yljar bæði vel og
lengi.
Það er liðið á nóttina. Grasa-
fólkið kemur sér saman um að
taka sér hvíld og fá sér hress-
ingu. Allir safnast saman heima
við tjaldið, ganga inn í það, taka
fram nestið og neyta sinnar að-
almáltíðar. Sérhver kemur með
einhvern álitlegan bita upp úr
sínu pokahorni, t. d. spikfeitan
magál, blóðrautt, ilmandi hangi-
kjöt, egg, úrvals harðfisk og
fleira þ. h.; og einhver var að
hvísla, að hann hefði hákarl, en
hann fékk nú víst að gjalda laus-
mælgi sinnar og var kúgaður til
að gefa náunganum, þeim, sem
næstur sat væna sneið af stykk-
inu. Á eftir matnum fá menn sér
svo kaffi, sem einhver stúlkan
hefur hitað á prímus. Auðvitað
er þetta ketilkaffi og því ekki
sem bezt, að sumra dómi, en öðr-
um finnst það guðadrykkur og
öllum gefur það einhvern yl fyr-
ir brjóstið. Þegar mat og drykk
hafa verið gjörð full skil eru leif-
arnar teknar saman og búið um
þær og áhöldin. Síðan leggjast
menn hlið við hlið í tjaldinu til
að láta mesta lúann líða buvt, en
hafi einhver hugsað sér að festa
blund, verður honum ekki káp-
an úr því klæðinu, því að íéiagar
hans veitast að honum með
spaugi og spotti, svo að hann
verður nauðugur, viljugur að
hrissta af sér mókið og taka þátt
í umræðunum, sem eru fjölþætt-
ar og glaðværar. Um leið og mat-
arhléið er úti taka menn til við
grasatínsluna á nýjan leik. En
fyrst i stað fara flestir sér hægt
við verkið, því að hvíldin hefur
haft deyfandi áhrif á þá, fremur
en hitt. Mönnum hættir til að
vilja leggjast útaf í mjúkt skaut
móður jarðar — með hönd undir