Heima er bezt - 01.09.1952, Blaðsíða 22

278
Heima er bezt
Nr. 9
heyrði herbergisþjónninn, en
hann var sá eini, er vissi að María
var hjá krónprinsinum, tvö skot
frá svefnherberginu. Dyrnar voru
læstar að innan. Hann vakti
strax félaga Rúdólfs. Þeir brutu
dyrnar upp. María og Rúdólf lágu
bæði andvana í rúminu. Hin
þunga skylda bauð þeim að til-
kynna keisaranum það, sem
gerst hafði.
IX.
Bréf þau, er menn fundu í fór-
um þeirra, voru fá og innihalds-
lítil. Ekkert bréf var þar til keis-
arans, en Rúdólf hafði skrifað
konu sinni og móður. Ennþá er
ekki vitað með vissu, hvað stóð í
bréfum þessum. Bréf Rúdólfs til
vinar hans, Braganza, var stutt
og hljóðar þánnig: „Kæri vinur
— ég verð að deyja. Ég gat ekki
gert annað. Servus!“ Hið lengsta
og efnisríkasta af þeim bréfum,
sem Rúdólf lét eftir sig, bar ekki
nafn viðtakandans. Það er þann-
ig: „Kæri góði vinur! Kraftar
mínir eru lamaðir og ég get ekki
staðið undir þessu lengur, með
öllu því hlægilega, sem hrúgað
er utan um konungiegar persón-
ur. ... En láttu þér ekki til hug-
ar koma, að ég hafi ætlað að
bregðast skyldu minni. Síðasti
undirbúningurinn fer fram í
fullkominni ró og ég finn ekki til
hins minnsta taugaóstyrks....
Hversu gjarna hefði ég ekki vilj-
að opna hjarta mitt fyrir þér. En
tíminn líður og ég verð að nota
hann til þarfari hluta. María
stendur hérna við hliðina á mér
og ást hennar yfirbugar mig. Á
þessari stundu er ég sannarlega
hamingjusamur". — Bréf Maríu
til móður hennar var á þessa
leið: — „Kæra mamma — fyrir-
gefðu mér það, sem ég hef gert.
Ég gat ekki barizt gegn ást
minni. Með samþykki hans bið
ég um að verða grafin við hlið
hans í Allandskirkjugarðinum.
Ég mun verða hamingjusamari í
dauðanum en í lífinu. Þín María“.
X.
María var jarðsett í Allands-
kirkjugarðinum skammt frá
Mayerlingshöllinni. Á gröf henn-
ar standa þessi orð höggin í
stein: „Eins og blómið, springur
manneskjan út og brotnar eins
Hestavísnakveðskapur
Framh. af bls. 271.
Læraþykkur, lendfagur og þol-
inn,
líflegur og þéttvaxinn um bolinn,
á hann settur
enginn dettur,
er svo nettur
fótaléttur folinn.
Haus ber nett, en hringvafinn er
fótur,
þá honum ríður snotur kesju-
brjótur;
rennur bala,
holt og hala
í hægum kala
sem ein svala — skj ótur.
og það (Wie eine Blume sprosst
der Mensch auf und wird ge-
brochen). Á sumrin er Mayerling
fjölsóttur staður af ferðamönn-
um. Þeir standa hrærðir frammi
fyrir þessari óbrotnu gröf, sem
enginn skreytir framar með
blómum, þeir skoða kirkjuna og
altarið, sem er reist á sama stað
og hvílan stóð, og hlusta á bæna-
lestur nunnanna. Franz Jósef
keisari lét rífa höllina og byggja
karmelítaklaustur á rústum
hennar, og þessar nunnur hafa
samkvæmt lögum reglu sinnar,
ekki leyfi til að tala, nema með-
an þær eru á bæn. Þær hafa beð-
ið fyrir sál Rúdólfs í tvo manns-
aldra. En hann fékk ekki að hvíla
við hlið ástmeyjar sinnar, eins
og hann hafði óskað, því að lík
hans var flutt til Wienar og þar
hvíla jarðneskar leifar hans í
Kapuzinergruften, meðal for-
feðra hans. Hinn síðasti habs-
borgari, sem bar nafnið Rúdólf.
Sagan um hinn óhamingju-
sama krónprins og stúlkuna, sem
hann elskaði svo heitt, lifir enn
á vörum fólksins. En grafirnar
eru þöglar, því að þögnin er rétt-
ur hinna dauðu, og þess vegna
verður margt í sambandi við
þessa viðburði torráðin gáta,
sem sagnaritarar framtíðarinnar
munu ef til vill leysa til fulls, ef
ný gögn kynnu að koma til sög-
unnar.
Tíu gildir taldir og einn dalur,
títt mér fyrir hann býður marg-
ur halur,
en eg hnegi
og þeim segi
á ýmissa vegi,
að folinn sé eigi falur.
Um hófa-fílinn hirði’ eg ei frem-
ur spjalla,
hans mun líkinn hvergi finnast
varla,
því skal gagur,
þurr og magur
þundar-bragur
niður ófagur falla.
Dilavísur er glæsileg reið-
hestslýsing, enda er eigandinn
drjúgur af folanum, sem von er,
og lætur Díla engum falan —
og jafnvel ekki þó að ellefu
spegilfagrir silfurdalir sé tald-
ir fram á borðið. En það var
geipiverð í þá daga og aðeins
vitað um einn hest áður, er seld-
ur hafði verið álíka verði eða
einum dal betur. Sá hestur var
austfirzkur og seldur þar eystra
sumarið 1618 fyrir 12 dali, en
það mun svara til verði þriggja
kúa. Mundi sá gæðingur jafnvel
talinn dýr nú á dögum, sem
þrjár kýr þyrfti til að greiða. En
hér er átt við hest þann, sem
Árni sonur Odds biskups í Skál-
holti keypti í Vopnafirði og
reið á fjórum sólarhringum
skemmstu leið að austan og allt
á Þingvöll. Mun það vafalaust
mesta og skjótasta reið, sem
nokkuru sinni hefir verið farin
á einum hesti. Varla þarf að efa,
að hestur sá hefir verið mjög
umtalaður á æskuárum Stefáns
Ólafssonar og vafalítið dáður um
langt skeið af öllum Austfirð-
ingum, og þá ekki sízt af frænd-
um þeirra biskups austur þar,
en þeir voru bræðrasynir, Stef-
án skáld í Vallanesi og Árni
Oddsson. Minning þessa afburða
mikla hests mun því hafa vel
geymzt með þeim frændum á
Austfjörðum og sennilegt, að
skáldið hafi kaupverð hans í
huga, þegar Díli er ekki gerður
falur fyrir ellefu dali.
Frh. i ncesta blaði.