Heima er bezt - 01.08.1954, Qupperneq 12

236
Heima er bezt
Nr. 8
heima meiri hluta ævinnar, en
það var vorið 1911, sem ég fyrst
kynntist Skagfirðingum. Seint í
maí það vor lagði ég af stað frá
Reykjavík áleiðis til Skagafjarð-
ar. Var ég ráðinn þangað til L.
Popps, kaupmanns á Sauðár-
króki. Skyldi ég starfa þar á
skrifstofu og afhenda áfengi og
álnavöru, eftir því sem tími
ynnist til. Ég hafði þá nýlokið
burtfararprófi frá Verzlunar-
skólanum og var liðlega tvítug-
ur (fæddur 8. ágúst 1889, eins og
þeir Hitler, Molotoff og Elivoga-
Sveinn og ýmsir fleiri dándis-
menn svo sem Þorbergur Þórð-
arson og Vilmundur landlæknir).
Kennara skólans kvaddi ég
nokkrum dögum áður en ég fór
úr Reykjavík. Þeir voru allir
mætir menn, þótt langt bæri af
þeim að kennarahæfileikum Jón
Ófeigsson. Af öllum kennurunum
lærði ég mikið, en þó mest af
honum og Páli Sveinssyni.
Þá var eftir að kveðja skóla-
bræðurna, og skyldi sú athöfn
fara fram síðasta daginn og
nóttina, sem við yrðum saman í
Reykjavík. Á þeim dögum þótti
sjálfsagt að drekka skilnaðar-
skál, og gerðu það flestir, þótt
ekki væru kallaðir drykkjumenn.
Skyldu þeir veita, er eftir sátu, en
ella var það nú sitt og hvað eftir
efnum og ástæðum. Margir
skólabræður mínir voru farnir á
undan mér og höfðu þeir verið
virðulega kvaddir með bænum,
yfirsöngvum og handaálagningu.
Var ég viðstaddur þær athafnir
og tók þátt í kveðjusamsætun-
um.
Sameígnarhatturinn.
Einn hatt áttum við nokkrir
sameiginlega og var sá í miklu
uppáhaldi hjá okkur. Var það
grár hattur, ljótur með slapandi
börðum og fór öllum illa. Hatt-
ur þessi var ævinlega hafður með
um veturinn, þegar við nokkrir
saman fengum okkur í staupinu,
sem aðallega var á laugardags-
kvöldum. Skyldi sá ævinlega
hattinn bera heimleiðis, er
fyllstur varð, því að honum
fylgdu allir fyrst heim. Ekki
man ég hver fann upp á þessu,
en minnir samt fastlega, að það
væri Þorvaldur, sonur Skúla
Thoroddsen. Hann fór það vor
upp í þriðja bekk. (Seinna fór
hann til Argentínu og stundaði
þar kaupmennsku, að mér var
sagt). Hattur þessi var kallaður
„sprútthattur“, og var hann að
sjálfsögðu með í þessu kveðju-
samsæti. Um morguninn er við
skildum á bryggjunni, varð þref
mikið um það, hver skyldi verða
þeirrar virðingar aðnjótandi að
bera hattinn heimleiðis. Margir
í hópnum voru hans að vísu
verðugir, og dæmdist rétt vera,
að piltur austan af Héraði, sem
þá var í öðrum bekk, skyldi bera
hann eftir götum borgarinnar, og
fylgdi allur hópurinn honum
heimleiðis.
Þrammað upp Borgarfjörð.
Við, sem ætluðum norður, fór-
um með Flóabátnum upp í Borg-
arnes. Sofnaði ég á leiðinni og
svaf fast. Þegar í Borgarnes
kom, var ekki um annað að gera
en að leggja af stað gangandi.
Piltur sá, er slóst í för með mér,
hét Tómas og átti heima norður
á Hólmavík. Hann var sonur séra
Brands, sem eitt sinn var prest-
ur á Ásum í Meðallandi. Tómas
útskrifaðist þetta vor úr Verzl-
unarskólanum. Hann var reglu-
maður.
Héldum við Tommi sem leið
liggur upp Borgarfjörð. Komum
við fyrst að Hamri og keyptum
þar mat. Átum mikið og hvíldum
okkur vel. Lögðum síðan af stað
þaðan og stönzuðum hvergi fyrr
en í Munaðarnesi. Þar var hvílzt
og borðað. Klukkan um fjögur
um nóttina löbbuðum við yfir
túnið í Hvammi í Norðurárdal. »
Þá nær okkur ríðandi maður.
Var það séra Gísli, presturinn þar
á staðnum, Skagfirðingur að ætt,
bróðir Indriða Einarssonar, sem
á þeim dögum var kallaður revi-
sor (endurskoðandi). Ekki var
um annað að tala en að koma
heim með presti. Vakti hann
upp og lét bera okkur skyr og
rjóma og alskonar góðmeti. Slíkt
var áreiðanlega vel þegið. Ekki
vildum við sofna þar, þótt prest-
ur margbyði. Áætlun okkar var
að halda í Fornahvamm og sjá
þar, hvað gerðist, og gerðum við
það. Þá var komið fram á dag og
allir á fótum. Við báðum um rúm
og var því vel tekið, en sváfum
samt lítið fyrir ýmsum djöful-
gangi. Þegar við risum upp og
vildum éta, fengum við aðeins
hafragraut og mjólk. Allt lagað-
ist þó þetta, því að áður en við
lögðum af stað, komst ég að því,
að húsbóndinn átti brennivín.
Fór ég þá að gefa mig á tal við
hann, og urðum við fljótlega
mestu mátar. Gaf hann mér
brennivín og keypti ég af hon-
um flösku í nesti til að bragð-
bæta mér vatnsgrautinn.
Segir nú ekki af ferðum okkar
Tómasar, fyrr en við skildum við
Hrútafjarðará og ég vakti upp
á Bálkastöðum í Hrúafirði, al-
gerlega uppgefinn á sál og lík-
ana. Þar fékk ég nóg og gott að
borða og síðan var farið að sofa.
Svaf ég þar, það sem eftir lifði
nætur og meiri hluta næsta dags.
Um daginn hafði komið ríð-
andi sunnan yfir Holtavörðu-
heiði Björn Arnórsson. Mun þá
hafa átt heima á Akureyri hjá
móður sinni. Hann var sonur
Arnórs ljósmyndara Egilssonar.
Björn var þennan vetur í öðr-
um bekk í Verzlunarskólanum.
Gaf hann sig lítt í flokk með
bersyndugum syðra, því að hann
var þá trúlofaður fósturdóttur
Jóns kaupmanns Þórðarsonar, og
hafði hún hann í stofufangelsi
yfir veturinn, sögðum við skóla-
bræður hans. Annars var Bjössi
ágætur félagi, talsvert listfengur
og sæmilega greindur.
Er ég vaknaði á Bálkastöðum,
beið mín grár hestur norðan úr
Skagafirði, stór og föngulegur.
Hafði hann komið með póstinum
og var sendur mér af húsbónda
mínum tilvonandi, L. Popp.
Þennan hest þekktu karlarnir á
Bálkastöðum og sögðu hann
eign Þorvaldar bónda á Víðimýri
og töldu hann frægan fyrir það,
að hann hefði eitt sinn verið tvo
klukkutíma á sundi í Héraðs-
vötnunum og komizt óskemmdur
úr þeim hildarleik. Bárum við
Bjössi því geysilega virðingu
fyrir þeim gráa.
Við höfðum tal af póstinum, og
kvaðst hann ekki vita, hvenær
hann sneri aftur norður, svo að
við héldum af stað tveir einir og
algerlega ókunnugir. Fyrsti á-
fanginn var að Bergsstöðum í
Miðfirði. Fengum við þar góð-
gerðir og fylgd upp á hálsinn,
og héldum við áfram að Mið-
hópi um kvöldið og gistum þar.
Bóndinn á Bergsstöðum hét Jens,