Heima er bezt - 01.03.1956, Síða 2

Pekktu Ian d þitt!
Tilvera hverrar þjóðar, livort sem hún er stór
eða smá, hlýtur ætíð, þegar allt kemur til alls, að
hvíla á þeim gæðum og gögnum, sem land hennar
hefir að bjóða. Fjölmennar þjóðir og þróttmiklar
geta að vísu um stundarsakir aflað sér auðæfa nreð
landvinningum og undirokun annarra þjóða, en
fyrr eða síðar kemur að skuldadögum.
Fáar þjóðir, eða engar, munu þó vera jafn mjög
til þess knúðar að treysta einvörðungu á land sitt
og gæði þess, og vér íslendingar, og svo iiefir það
verið síðan saga vor hófst. í nær 10 aldir barðist
þjóðin örvæntingarfullri baráttu fyrir tilveru sinni.
Vopn hennar í þeirri baráttu voru seigla og nægju-
semi. Rangsnúið stjórnarfar og yfirdrottnan er-
lendrar þjóðar olli því, að arður af erfiði þjóðar-
innar gekk henni úr greipum, en vankunnátta
hennar sjálfrar í lífsbaráttunni hjálpaði til að gera
kjör hennar sem rýrust.
Síðustu mannsaldrana hefir gerzt undraverð
breyting í þjóðlífi voru. Sennilega hefir svo ör
breyting hvergi orðið annars staðar í heiminum.
En jafnframt höfum vér glatað vörn nægjusem-
innar, sem lengst dugði á hörmungarárum þjóðar-
innar. Vér höfum kynnzt því, hverjar kröfur eru
gerðar til lífsins í nútíma þjóðfélagi, og vér viljum
njóta hins sama og aðrir, og ekki minna. En um
leið verðum vér að gera oss ljóst, að árangurslaust
er að krefjast meira af landinu og gæðum þess, en
það getur veitt. Sé það gert, er stunduð rányrkja,
sem fyrr eða síðar kemur þeim í koll, sem hana
stundar, og þá getum vér átt á hættu sömu örlög
og gullleitarmaðurinn, sem sóað hefir öllum feng
sínum á sömu stundu og hann hirðir síðasta gull-
kornið úr námunni.
Ef vér lítum á sögu liðinna alda, hlýtur oss að
undra, hversu verkmenningu þjóðarinnar var áfátt
á mörgum sviðum, einkum þó í öllu, er snerti jarð-
yrkju. í þeim efnum hafa verið tekin risaskref.
Framleiðslutæki vor til lands og sjávar eru nú svo
stórvirk, að engan mundi hafa dreymt unr nokkuð
þvílíkt fyrir hálfri öld síðan, hvað þá fyrr. En ekki
er allt fengið með tækjunum einum saman. Enn
skortir allmikið á, að oss sé ljóst, hversu ákaft vér
megum sækja auðæfin í skaut náttúrunnar, án þess
að þau gangi til þurrðar. Vér höfum enn vanrækt
að afla oss þeirrar þekkingar á landinu sjálfu og
eðli þess, sem þó er grundvöllurinn, er öll bygg-
ingin livílir á.
Til þess að afla þeirrar þekkingar, verður að
skipuleggja alhliða rannsókn landsins. Nægilega
stór hópur vel menntra vísindamanna verður að
geta gefið sig óskiptan að því starfi, og njóta til
þess viðunandi starfskjara. Sú rannsókn má ekki
vera fálmkennd og sundurleit heldur verði full-
komin samvinna milli starfsgreinanna, svo að hvað
geti stutt annað, og við hlið hinna eiginlegu nátt-
úrufræðirannsókna verða svo tæknilegar athuganir
og rannsóknir.
Nú um alllangt skeið höfurn vér treyst mjög á
sjóinn um alla afkomu vora. Allt um það hefir fé
og annar nauðsynlegur stuðningur til fiskirann-
sókna verið skorið mjög við nögl. Enda þótt nokk-
uð sé nú léttara yfir þeim málum en verið hefir,
skortir allmjög á, að þeim séu gerð viðunandi skil,
því að rannsóknir á göngum og háttum fiskanna,
svo að öðrum atriðum sjávarlífsins, hljóta að verða
grundvöllurinn undir fiskiveiðum vorum í framtíð-
inni, ef þær eiga ekki að verða rányrkja, og sífellt
áhættuspil þeim, er við þær fást. En jafnframt verð-
um vér að komast á lag með að gjörnýta aflann,
þannig að engin verðmæti fari til spillis, því að í
raun réttri er allt annað rányrkja.
En jafnframt þessu skulum vér hafa hugfast, að
oss ber að renna aumim meira til landbúnaðarins,
en verið hefir. Ræktun landsins þarf að verða fjöl-
þættari, og þau gæði, sem landið fær veitt, betur
nýtt, án þess þó að of nærri sé gengið stofninum
sjálfum. Vér höfum leitast við að spyrna fótum
gegn uppblæstri og landeiðingu, en vér þurfum að
leggjast dýpra í þeim efnum, og leitast við að finna
ráð, sem draga úr uppblásturs- og eyðingarhætt-
unni, meðal annars í sambandi við það, hve mikla
beit og nytkun landið þolir, án þess að því sé hætta
búin, því að ef vér eigum að geta lifað í landinu,
54 Heima er bezt