Heima er bezt - 01.03.1956, Side 35

Nr. 3 Heima 87
--------------------------------er bezt----------------------------
Hún hvarf inn í snyrtiherbergið, og ég heyrði
hana raula lag, meðan hún var að klæða sig úr föt-
unum. Svo heyrði ég hana reka upp ógurlegan
skræk. Ég þaut þangað inn í miklum móð og sá
hana þá trítlandi um á tánum með handklæði í
hendinni, sem hún barði með frá sér í allar áttir. Ég
komst fljótt að því, hvað olli þessari ógurlegu æs-
ingu, er ég kveikti á vasaljósinu og lýsti inn í steypi-
baðsklefann. Þar úði og grúði af stórum köngulóm,
sem virtist vera lítið um þetta ónæði gefið.
Ekkert fengum við baðið, en við létum það ekki
á okkur fá og ókum niður götuna að eina veitinga-
húsinu í þorpinu. Það var tveggja hæða hús, forn-
fálegt mjög, og var veitingasalurinn á neðri hæð-
inni. Þar var afgreiðsluborðið og sex dúklaus smá-
borð. Gestirnir voru hávaxnir, rykugir úraníum-
leitarmenn, flestir þeirra með kjálkaskegg. Við sá-
um þarna knálegan mann, sem sat einn við borð.
Þegar ég leit spyrjandi á hann, rumdi vingjarnlega
í honum: „Vissulega. Fáið ykkur sæti.“
Við borðuðum þarna miðdegisverð, og steikin,
sem við fengum, var ágæt.
Eftir því sem tíminn leið, hittum við stöðugt
fleiri úraníumleitarmenn, sem tóku þetta meira og
minna alvarlega. Þeir yngstu, sem við hittum, voru
þeir John Harlin og Bob Halladay, báðir nítján
ára að aldri. Þeir áttu heima í úthverfi San Francisco
í Kaliforníu. Þeir notuðu einhverja tæknilega að-
ferð, sem þeir fóru mjög leynt með. Það eina, sem
menn vissu, var það, að þeir höfðu meðferðis þús-
und feta langan stálkaðal, sem var festur við vindu
á jeppanum þeirra. „Það er dálítið, sem ég fann
upp, er ég var að ganga á fjöll í Sviss,“ sagði Har-
lin, grafalvarlegur. Piltarnir voru að vona, að þeir
yrðu orðnir ríkir, áður en þeir settust aftur á skóla-
bekkinn, að sumarfríinu loknu.
Af öllu þessu fólki, sem við hittum, var frú Adele
Lusko fríðust. Hún bjó, með Emil manni sínum,
og Don mági sínum, í vagni, sem þau höfðu haft
aftan í jeppa alla leið frá Detroit í Michigan. Frú
Lusko sagði, að mesti þrældómurinn væri að sitja í
jeppanum.
Einbeittust allra var Kuhnfjölskyldan frá Rose-
burg í Oregon — foreldrarnir George og Berthana
og börn þeirra, Georgiana, fimmtán ára, og Tony,
þrettán ára drengur. Kuhn hafði selt verzlunarfyrir-
tæki sitt í Roseburg, þegar úraníumæðið greip
hann, stofnaði hlutafélag ásamt tíu öðrum kaup-
mönnum í Roseburg, og hélt síðan upp í óbyggðir
með fjölskylduna. Hann var búinn að finna úran-
íum og gera tilkall til landspildu, sem námufélag
nokkurt hafði gengizt inn á að kaupa fyrir 100.000
dollara.
Eins og að líkum lætur, voru margir af íbúum
Hanksville orðnir ríkir. Mesta ánægju hafði ég af
að tala við frú Ednu Ekker Phillips. Hún var sex-
tíu og fjögurra ára gömul, hafði misst tvo eigin-
menn, aldrei átt annars staðar heima og alið upp
níu syni og þrjár dætur. Hundrað mílur voru til
næsta læknis, og hafði hún gegnt ljósmóðurstörfum
og annazt hjúkrun í þorpinu.
„Ég hefi tekið á móti fimmtíu og níu börnum
og ekki misst eitt einasta,“ sagði hún við okkur, og
var auðheyrt, að hún var hreykin af því.
Frú Phillips hafði erft námurétindi eftir fyrri
mann sinn, og gefa þau af sér drjúgar tekjur. Nú
hefir hún öll nútímaþægindi — alls konar rafmagns-
tæki, rafmagn til heimilisnotkunar og stöðugt heitt
vatn. En hún þarf enn að fara fimmtíu og þrjár
mílur til þess að komast í næsta síma.
Einn sonur henar, Harold Ekker, hafði flutt burt
frá Hanksville og starfrækt bensínafgreiðslu og
knattborðsstofu í öðrum bæ. Hann var nú aftur
fluttur heim á æskustöðvarnar og hafði fundið úr-
arníum, og sagt var, að honum hefði verið boðið
fyrir það þrjár miljónir dollara. Þegar við spurð-
um Nell, konu hans, hvort þessi orðrómur væri
sannur, svaraði hún fálega: „Það kemur engum við.
Það þýðir ekkert að spyrja okkur.“ Ekki kærði ég
mig um að lenda í neinni orðasennu og sagði svona
út í bláinn, að vissulega væri þó landslagið dásam-
legt. Þá fyrst stökk frú Ekker upp á nef sér, og
augu hennar tindruðu: „Ég get nú ekki séð neitt
dásamlegt við það!“ sagði hún. „Ég harma það, að
Harold skyldi nokkurn tíma snúa heim aftur. Það
verður aldrei bætt, hversu mikið fé, sem í boði er.
Hann er að eyðileggja heilsuna, og ég geri ekki
annað en að hafa áhyggjur hans vegna.“
Óeigingjarnasti maðurinn, sem við hittum, var
Harry Goulding. Hann hefir átt heima á þessum
slóðum mestan hluta æfi sinnar, og líklega eru
þeir ekki margir, sem hafa lagt eins drjúgan skerf
og hann í úraníumforða Bandaríkjanna. Samt hefir
hann aldrei reynt að hagnast á því. Hann hefir að-
eins séð um það, að aldavinir hans og nágrannar,
Navajo-Indíánarnir, fengju allan ágóðann.
Vegna þess, að Navajo-Indíánarnir treystu Gould-
ing, gat hann talið þá á að leita sjálfa á landskika
sínum, sem er auðugur af málmum. Þeir hafa fund-
ið geysileg auðæfi á tveimur stöðum, og hafa hafið