Heima er bezt - 01.12.1958, Síða 37

Hjörleifshöfði
Framhald af bls. 409. -----------------------------
endi vaðsins slóst um stóran hvannarnjóla, og stað-
næmdist vaðurinn við það. Annars hefði vaðurinn óhjá-
kvæmilega hrifið Jón með sér niður fyrir hengiflugið,
sem óhjákvæmilega hefði orðið hans skapadægur. Endi
vaðsins var bundinn um stein, sem var fyrir aftan
mennina, sem undir vaðnum sátu, en svo lauslega hafði
verið frá honum gengið, að vaðurinn hafði hrokkið
upp af steininum, þegar í hann var tekið. En nú kemur
það ótrúlegasta, að allir þeir, sem undir vaðnum sátu,
höfðu sofnað, en um leið og vaðurinn þaut fram hjá
þeim, hrukku þeir upp og sáu á eftir endanum á vaðn-
um, þegar hann var að hverfa niður fyrir brúnina.
Ekki var Markús þarna viðstaddur þegar atburður
þessi gerðist, en ekki sagðist Jón hafa séð hann í eins
þungu skapi eins og þegar hann flutti hirtingarræðu
sína yfir bjargmönnunum fyrir gáleysi þeirra. Ekki
mun þó hafa verið bætandi á hugarangur þeirra vegna
þess að svona hörmulega skyldi takast til, þó að betur
rættist úr en til var stofnað, því að allt voru þetta hinir
grandvörustu menn, þó að þá henti þessi yfirsjón. Ekki
er sagt frá þessum atburði til að kasta nokkrum skugga
á minningu þeirra manna, sem þetta óhapp henti, held-
ur til að minna á, að það er stundum eins og hulin hönd
grípi fram í rás viðburðanna.
Einar Sigurðsson kom sem barn í Hjörleifshöfða og
hefur lengstum dvalizt á vegum Höfðafólksins og er
nú 79 ára gamall. Hann var eitt sinn að leik sem barn
á túninu fyrir neðan bæinn; hafði ekki gætt brúnarinnar
fyrir neðan sig og hraut fram af henni. Enginn var úti
við, sem sæi til ferða drengsins. Var hans brátt saknað
og þegar hafin leit að honum. Fannst hann niður á sandi,
þar sem hann hafði fallið um 50 metra hátt fall, og var
ekki stórslasaður. Vildi það honum til lífs, að hann hafði
lent í brattri sandkinn, og hafði það dregið úr mesta
högginu. Hefði hann lent á jafnsléttu, myndi hann
hvorki hafa haldið lífi né limum.
Hjálmarsfláar heita suðvestan í Höfðanum. Hagar þar
svo til, að mjög vont er að fara um þá með aðstoð vaðs.
Eru þeir bæði brattir og á þeim eru grasteygingar laus-
ar á berginu. Ekki hafði neinn treyst sér til að fara um
þá til fýlatekju fyrr en Hjálmar Eiríksson frá Ketils-
stöðum, síðar í Rotum undir Eyjafjöllum, tók sér það
fyrir hendur. Fór hann um fláa þessa ár eftir ár, band-
laus, og varð aldrei fótaskortur. Eru fláarnir síðan við
hann kenndir.
Nokkur ár eftir að Hjálmar hætti fýlaferðum í Hjör-
Ieifshöfða, mun lítið eða ekki hafa verið farið í Fláana
þar til Högni Högnason frá Görðum gerðist þar siga-
maður. Hann var hinn mesti röskleikamaður, stór og
sterkur og hugaður vel. Hann vildi ekki vera eftirbátur
Hjálmars og vildi freista að ganga í Fláana en varð hált
á því ferðalagi. Hrapaði hann 20—30 metra fall. Að vísu
slasaðist hann allmikið, en þó mildu minna en líkur voru
Hallgrimur
Bjarnason, bóndi
i Hjörleifshöfða
1918, þegar sið-
asta Kötlugos
dundi yfir.
til. Komst hann aftur til viðunandi heilsu, en ekki mun
hann hafa lagt í Hjálmarsfláa eftir þetta.
Það mun hafa verið síðasta árið sem Jón á Giljum
seig í Hjörleifshöfða að hann veiktist snögglega, og var
maður sendur heim á bæinn til að ná í hest handa hon-
um til að sitja á heim að Höfðabænum. Var hann búinn
að leggja hnakk á hestinn og batt hann við hestastein
þar á hlaðinu, meðan hann skrapp inn í bæ einhverra
erinda. Á garði fyrir framan hlaðið var stöng með rellu
eða erli á, en meðan maðurinn var inni, gerði vindhviðu,
svo að rellan tók að snúast. Við það fældist hesturinn,
sleit sig upp og trylltist og stökk beint fram af bjarg-
inu og lá sundurtættur niðri á sandi þegar að var komið.
Hefði maðurinn verið kominn á bak hestinum, myndi
hann sennilega ekki hafa haft vald á honum, svo tryllt-
ur sem hann var, og þá farið sömu leiðina.
Ymsar sögur hafa farið af reimleikum í Hjörleifs-
höfða hin síðari ár, þótt ekki verði farið út í það að
þessu sinni. En afdrif atburða þeirra, sem hér hefur ver-
ið frá sagt, benda til þess, að þar séu ekki síður góðar
vættir en illar á ferðinni. Og mætti svo jafnan verða.
Eg hef nú fært í letur það, sem mér er kunnugt um
Hjörleifshöfða og fólkið, sem þar hefur dregið fram
lífið síðan Hjörleifur steig þar fyrst fæti á land og þar
til byggð lagðist þar niður nú fyrir fáum árum.
Það er áður frá því sagt, að síðasta fólkið af ættstofni
Markúsar Loftssonar fluttist úr Höfðanum vorið 1920.
Eftir það voru þar þrír bændur sem leiguliðar, en eng-
inn þeirra lengi. Sá, sem þar var lengst, var þar í tíu ár,
svo að varla getur heitið að þarna hafi verið byggð síðan
1930.
Það má einstakt heita að byggð skyldi haldast við
uppi á tiltölúlega háu fjalli, umkringdu af eyðisöndum
á alla vegu, langt frá öllum mannabústöðum, og þar að
auki jökulvötn á tvo vegu, hafið á þann þriðja, og á
Heima er bezt 439